Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Geo > Топонимика > Flashcards

Топонимика Flashcards

1
Q

“Жер тілі” деп аталаиын ономастика бөлімі

A

Топонимика

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Адамдардың (жалқы) есімдерін зерттейтін ономастика бөлімі

A

Антропонимика

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Қазақ тілінде 600-ге (550) жуық географиялық терминдерінің бар екенін зерттеген

A

Ғ. Қоңқашбаев

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Алтай сөзінің үш мағынасы

A

Алатау, алтын тау, ал-тайга

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Дала сөзінің шығу тегі

A

Тегіс, аласа, жазық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Қозы-Көрпеш -Баян сұлу эпосында кездесетін көл атауы

A

Сабындыкөл

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

“Сабындыкөл” атауы кездесетін эпос

A

Қозы Көрпеш Баян Сұлу

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Киім жуғанда кірді тез кетіреиін болғандықтан аталған көл

A

Сабындыкөл

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Басқа тілден енген топонимнің әріптерін толықтай, жүйелі түрде жалғастырушы тілдің әріпиеріне ауыстыру процесі

A

Транслитерация

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Географиялық атаулар

A

Топонимдер

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Нысандар сипатына қарай топоним бөлімдері

A

Хороним, ороним, гидроним, дромоним, ойконим, урбаноним тб

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Суының түсіне қатысты аталаған өзен

A

Сарысу

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Сырт пішіні қара түсті броуына қатысты қойылған тау

A

Қаратау

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Төбелі-қырқалы құмды жерлердегі жерасты сулары жақын орнаоасуына қатысты халық атауы

A

Шұрат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Қамысты астық тұқымдас өсімдіктер өскен жер

A

Шұрат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Оним

A

Жалқы есімдер

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Потамоним

A

Өзен жылғаларының атаулары

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Лимноним

A

Көлдердің, тоғандардың, суқоймалардың атаулары

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Пелагоним

A

Теңіз бен мұхиттың басқа бөліктерінің атауларынан тұратын гидроним түрі

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Гелоним

A

Батпақтардың атаулары

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Спелеоним

A

Жерасты табиғи түзілімдері мен жер бедері пішіндерінің атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Дримоним

A

Орман, шағын орман, саябақ пен олардың бөліктерінің атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Астионим

A

Қалалар атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Комоним

A

Ауылдық елді мекен атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Дромоним

A

Көлік жолдарының атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Ойконим (мекедеушілер)

A

Кез келген елді мекеннің атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Урбаноним

A

Қалаішілік нысандардың - көше, тұйық көше, алаңдардың, мұражай, фирмалар атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Годоним

A

Желілік қалаішілік нысандарға - көшелер, даңғылдың шолақ көшесі, жағалау атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Хороним (шегара)

A

Облыс аймақтарының кез келген маңызды аумағының атауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Арқа

A

Белгілі бір бағытқа қарай созылған тау жотасы түріндегі ірі әрі созыңқы қырат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Атырау

A

Тілімделген жағалау

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Дөң

A

Белгілі бір бағытқа қарай созылған, дөңесті-жазық келген кішігірім қырат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Жал

A

Етегі мен бөктері анық байқалатын, біршама құлама беткейлі болып келген едәуір созылыңқы қырат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Жар

A

Жарқабақ, жар, құлама жаға

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Қақпа

A

Таулар арасындағы бойлай төмендеген, шатқалға кіретін тұс

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Қуыс

A

Тау арасына терең кетіп жіңішке ұзын алқап

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Өзек

A

Ойпат, сай

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Оба

A

Әдетте қыраттарда, кей жағдайларда жазық жерлерде жиналып қалған үлкен тас үйіндісі

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Сай

A

Жыра, қойнау (уақытша суағардағы құрғақ арна)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Сауыр

A

Биік тау алқабындағы көгалдардағы дөңгелек пішінді тегістелген дөңес

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Сырт

A

1) төбесі тегістелген созылыңқы қырат; қыраттың тегістелген төбесі
2) адам сирек баратын жер

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Тас

A

Кеуіп қалған жерлерден құралған тау, шоқы не қыраттардың басқа түрлері

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Тау

A

Жазық бетінің жазықтардан оқшпу көтеріліп жатқан бөлігі

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Төбе

A

Биіктігі кішігірім, пішіні дөңгеоенген н/е сопақ, беткейлері жайпақтау, етегі айқын емес жер бедері

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Шың

A

Шығуы қиын биік таулардың ұшы, шыңы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Сораң

A

Шың, Сарыарқаның биік нүктесі Қызыларай массивіндегі Ақсораң тауы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Ұлы

A

Ұлытау (1133м) таулары Сарыарқаның батыс бөлігіндегі орналасқан биік тау

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Дала

A

Тауалды биік жазықтарының атаулары

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Бетпақдала үстірті

A

Жалаңаш дала- табиғат жағлайы қолайсыз болуына байланысты аталған, биік жазық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Маңғыстау

A

Ақтау мен Қаратау таулары борлан, жоғары бөлігі қызғылт ұлутастан қалыптасқан

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Белуха

A

Мәңгі қар ж/е мұзбен жабылған Алтайдың шыңы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Географиялық атаулары тек қана терминдерден тұратын оронимдер

A

Аппелятивтер (тау, төбе, жазық)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Сораң сөзінің мағынасы

A

Шың

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Сарыарқаның Қызыларай тауының шыңы

A

Ақсораң 1565м

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Сарыарқаның батыс бөлігінде орналасқан биік тау

A

Ұлытау

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Үстірт сөзінің мағынасы

A

“Үст “-тегіс, жайпақ, “үрт” - жазық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Қазақ тіліндегі тас сөзінің мағынасы

A

Қатты жыныс

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Қарақия сөзінің ьүрік тілінен аудармасы

A

Қара ауыз

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Батыр деп аталатын тұзды көл орналасқан

A

Қарақия ойысы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Таулары бордан, жоғарғы бөлігі қызғылт ұлутастан қалыптасқан тау

A

Маңғыстау

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Пішініне қарай аталған оронимдер

A

Сандықтау (сандыққа ұқсайды), Сауыр (аттың сауырына ұқсайды), Жал (аттың жалы)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Мекендеген жануарларға байланысты оронимдер

A

Үлкен Борсық, Кіші Борсық, Бұғылы, Арқарлв, Текелі, Қасқыржол, Қояндытау, Доңызтау

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Түсіне байланысты қойылған оронимдер

A

Ақтау, Қаратау, Көктөбе, Сарыарқа, Қоңыртау, Қызылтас

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Пайдалы қазбаларға байланысты аталған оронимдер

A

Теміртау, Жезді, Жезқазған

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Белгілі бір өсімдіктің болуымен байланысты оронимдер

A

Белсексеуіл, Қайыңды, Самырсақты, Жуалы, Жалаңаш, Қотыр

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Сандық көрсеткіші бар оронимдер

A

Үшқоңыр, Бестөбе, Жетіжол

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Мемориалдық оронимдер

A

Жоңғар қақпасы, Ордабасы, Абай шыңы, Бектауата

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Белгілі бір тарихи оқиғаларды білдіретін оронимдер

A

Жоңғар қақпасы, Ордабасы, Абай шыңы, Бектауата

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Аспан денелерімен салыстыру ж/е діни атаулармен байланысты оронимдер

A

“Тенгри-Таг”, Хан- Тәңірі, Әулиетау, Қоңырәулие, Ақмола

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Әсершіл ерекшелік берілген оронимдер

A

Жақсы Абыралы, Жаман Абыралы, Бетпақдала

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Метеорологиялық элементтер атауы

A

Метеоним

72
Q

Жағымсыз ж/е қауіпті табиғи құбылыстардың атауы

A

Анемоним

73
Q

Жел тобының метеонимдері

A

Желдің күшін көрсететін:
1)Тас боран- жерден тас пен топырақты ұшыратын үскірік жел
2)Желең жел -болар-болмас соғатын жел
Ауа температурасын өрнектейтін:
1)Ызғырық- суық, қыста сүйектен өтетін ызғарлы жел
2)Самал -ыстық күндері балғын, жағымды жел
Желдің бағатын көрсететін:
1)Желжақ- жел соғатын жағы
2)Терістіктен ызғырық - солтүстіктен соғатын ызғырды жел

74
Q

Шамамен желтоқсан-қаңтарға сәйкес келетін жылдың ең суық кезеңі

A

Ақпан-қаңтар

75
Q

Қаңтардың қатты аязы

A

Ақпан-тақпан

76
Q

Күн райының жауын-шашынды ж/е салқын болып өзгеруі

77
Q

Жаздың желсіз күніндегі қатты ыстық күн-райы; қапырық

A

Аптап

78
Q

Батыс Қзда көктем басталғанда 5-8күн қатарынан соғатын жел

A

Бесқонақ

79
Q

Бесқонақ желінің әсері

A

Қар тез еріп кетеді

80
Q

Қыста азықтың болмауы салдарынан орын алған малдың жаппай өлім-жітімі

81
Q

Мамыр айының екінші жартысында қазақстанның көп аумағының күн суытуы

A

Құралайдың салқыны/амалы

82
Q

Шамамен 40-50 күнге созылатын жылдың ең ыстық мезгілі

A

Шілде (парсы тілінде чиль- қырық)

83
Q

Үлпек қар, қыс басталғанда жауатын алғашқы қар

A

Ақша қар

84
Q

Қар еріп жатқан кезде ашық қалған ойдым жермен алмасып отыратын қар жолақтары

A

Алатегенек жер

85
Q

Қардың ірі үлпектері

A

Жапалақ қар

86
Q

Қалың болып жиналып қалған қар

A

Қалың қар

87
Q

Күртік қар, терең қар

A

Омбы қар

88
Q

Жаңа жауған қар

A

Сонар

89
Q

Аса қатты емес, бірақ ұзақ жауатын жазғы жауын

A

Ақжауын

90
Q

Сіркіреп жауған жаңбыр

A

Бүрікпе жауын

91
Q

Көктемде н/е күзде жауатын суық, ұзаққа созылатын қатты жаңбыр

A

Қара жаңбыр

92
Q

Қатты құйып жауатын жаңбыр

A

Нөсер

93
Q

Жылдам өтетін, ұзаққа созылмайтын, бірақ кейде қатты жауатын “соқыр” жаңбыр

A

Өткінші

94
Q

Бетін қар жаппаған мұз; көктайғақ

A

Көк мұз

95
Q

Қардың бетіндегі мұз қабыршағы

A

Мұздақ

96
Q

Арасынан аспан көрігетін жырым-жырым бұлттар

A

Алабұлт

97
Q

Жеңіл-желпі түнек н/е жеңіл тұман

A

Буалдыр

98
Q

Бұлтты күн райы

A

Бүркеу

99
Q

Қыста, қар енді ери бастағанда орнайтын жылы күн райы

A

Жылымық

100
Q

Қыстағы қатты аяз

A

Зымыстан

101
Q

Атмосферадағы оптикалық құбылыс

A

Кемпірқосақ

102
Q

Гилронимлердің жіктелуі

A

Пелагонимдер (теңіздер мен оның бөліктері)
Лимнонимдер (тоған, көлдер атауы)
Потамонимдер (өзендер)
Гелонимдер (батпақтар мен батпақтанған жерлер)

103
Q

Үлкен суқаймысының ашық сулы беті

A

Айдын

104
Q

Шығанақтармен ж/е өзен сағаларымен тілімделген үлкен көлдің н/е теңіздің жағалауы, саға

A

Атырау

105
Q

Судың жіңішке алабы

A

Бұғаз

106
Q

Ірі өзен, көл н/е теңіздің таяз суы

A

Қайраң

107
Q

Жерді қоршап жатқан ұлы өзен

A

Мұхит

108
Q

Мұхиттың бір бөлігі

A

Теңіз

109
Q

Өзендер атауы

A

Потамонимдер

110
Q

Ертіс “ерт”

A

Өзімен алып жүру
Есілді ертіп, Обьқа құяды

111
Q

Есіл

A

Иір-иір, ұзақ ағатын, ұзын өзен

112
Q

Тобыл

A

Тобылғы сөзінің қысқа түрі

113
Q

Жайық

A

Жазықпен ағатын, енді, таситын өзен

114
Q

Жем

A

Жем, жаздық жайылым

115
Q

Сырдария

A

Үлкен сары өзен

116
Q

Ырғыз “ергіз”

A

Көптеген салаларды өзімен бірге қосып алады

117
Q

Торғай

A

Торғай құс

118
Q

Сарысу

A

Сары өзен

119
Q

Талас “тара”

A

Таласты, суғаруға бұрып кететін өзен

120
Q

Іле

A

Мол сулы айналмалы өзен

121
Q

Қаратал

A

Бесмыңжылдық тау

122
Q

Нұра

A

Көптеген көлдер арқылы ағып өтетін жар-қабақты

123
Q

Бұқтырма

A

Ағысы қатты өзен

124
Q

Айнабұлақ

A

Жер астынан қоректенетін таза мөлдір сулы бұлақ

125
Q

Ақсу

A

Түсіне қарамай, қар н/е мұздық суымен қоректенетін өзен

126
Q

Бақанас

A

“Баган” - қысқа, “ус”- су
Іле өзенінің сағасы маңындағы құрғақ арналар

127
Q

Дария

A

Қз оңт пен Орта Ащияла -үлкен өзен

128
Q

Жарма

A

Жару- бөлу, жағалаулары тік келетін терең арналы өзен н/е канал: құз

129
Q

Жылға

A

Жырамен ағатын жылға: өзен

130
Q

Қасқабұлақ

A

Суы тартылып ж/е жағалауы өсімдікке жұтаң ағысы жылдам тау бұлағы

131
Q

Суат

A

Мал суаратын жер; өзеннің н/е көлдің мал суаруға ыңғайлы жері

132
Q

Балқаш

A

Батпақты, томарлы жер, батпақ

133
Q

Жайсан

A

Берекелі, жарылқаған

134
Q

Алакөл

A

Ала көл

135
Q

Теңіз

A

Үлкен көл

136
Q

Қарасор

A

Қарасораң

137
Q

Бурабай

A

Көлдің жалқы атауы

138
Q

Қорғалжың

A

Моңғол тілінен қорғасындай

139
Q

Нақты шегарасы бар кез келген аумақтың жалқы атауы

A

Хороним

140
Q

Табиғи-ландшафтылық облыстардың атауы

A

Географиялық хоронимдер / табиғи хоронимдер

141
Q

Қала аумағы бөлігінің жалқы атауы

A

Қалаішілік хороним

142
Q

Сарыарқа

A

Кең ауқымды адырлы дала, алтын дала, сары жота

143
Q

Мұғалжар

A

Күшті өзгеріске ұшыраған жарлы таулар

144
Q

Сауыр

A

Таудың жоғары еңістеу бөлігі

145
Q

Тарбағатай

A

Моңғол тілінен аударғанда “суырлы тау”

146
Q

Жетісу Алатауы

A

Жетісудың шұбар таулары

147
Q

Тянь-Шань

A

Қытай тілінен аударғанда “аспан тау”

148
Q

Хан Тәңірі

A

Тәңірдің жердегі өкілі

149
Q

Тұран жазығы

A

Турлар мекені

150
Q

Тұран

A

“Түріктер елі” деп аталаиын Түркістан атауымен ығыстырылған

151
Q

Ақсу-Жабағылы

A

Ақсу өзені -“ақ су”, Жабағылы өзені -“жабағы жүн” атауынан шықты

152
Q

Қараой

A

Қара ойдан “қара аласа жер” шыққан

153
Q

Ақтау-Бозащы

A

Ақтау -“ақ тау”, Бозащы түбегінен -“ашық сұр жусанды” шыққан

154
Q

Шарын

A

Моңғол тілінен “Сары” дегенді білдіреді

155
Q

Алтынемел

A

Моңғол тілінен “алтын бел”

156
Q

Баянауыл

A

Баян руының қонысы

157
Q

Бурабай

A

Бура, түйе сөзінен шыққан

158
Q

Қарқаралы

A

Таулы, шоқылы жер: әйелдердің шашақты баскиімі

159
Q

Сайрам-Өгем

A

Сайрамсу өзенінен- таяз сулы, ұзан өзен ж/е Өгем жотасы еж атауы

160
Q

Наурызым

A

Наурыз руы атауы б-шв

161
Q

Лепсі

A

Қаз. Лепсі - жылдам ағатын өзен

162
Q

Қарақия-Қаракөл

A

Қарақия - қия тік беткей ж/е қара көл

163
Q

Кең ауқымды адырлы дала, алтын дала, сары жота

A

Сарыарқа

164
Q

Күшті өзгеріске ұшыраған жарлы таулар

A

Мұғалжар

165
Q

Таудың жоғары еңістеу бөлігі деген атаудан шыққан тау

A

Сауыр

166
Q

Моңғол тілінен аударғанда суырлы тау

A

Тарбағатай

167
Q

Жетісудың шұбарлы таулары

A

Жетісу Алатауы

168
Q

Турлар мекені деп аталатын хороним

A

Тұран

169
Q

Қара аласа жер деген сөзден шыққан зоологиялық қорықша

A

Қараой

170
Q

“Ақ тау” мен “ашық сұр жусанды” сөздерінен шыққан зооо қорықша

A

Ақтау-Бозащы

171
Q

Моңғол тілінен сары жегенді білдіретін табиғи ескерткіш

A

Шарын

172
Q

Моңғол тілінен алтын бел дегенді білдіретін ұлттық саябақ

A

Алтынемел

173
Q

Баян руының қонысы

A

Баянауыл 1985

174
Q

Таулы, шоқылы жер деенгді білдіретін ұлттық саябақ

A

Қарқаралы

175
Q

Таяз сулы, ұзан өзен дегенді білдіретін өзен

A

Сайрамсу

176
Q

Сайрамсу мен Өгем жотамы атауларынан қүралған ұлттық саябақ

A

Сайрам-Өгем

Geo (84 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions