Ауа-райының Метеорологиялық Элементтері Flashcards

1
Q

Тропосфераның белгілі бір орында белгілі бір уақыттағы физикалық күйі

A

Ауа райы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Белгілі бір жердегі ауа-райының қысқа мерзімдік жай күйі

A

Ауа-райы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Ауа-райының басты элементтері

A

Атмосфералық қысым, температура, ауа ылғалдылығы, жел

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Ауа-райын болжайтын метеорология саласы

A

Синоптикалық метеорология

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Ауа-райы элементтерінің бірінің өзгеруі

A

Ауа-райының өзгеруінің басты себеі

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Температура көтерілген жағдайда жоғарылайтын көрсеткіш

A

Ауа ылғалдылығы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Температура төмендеген жағдайда төмендейтін көрсеткіш

A

Атмосфералық қысым

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Атмосфералық қысым төмендейді

A

Ауа температурасы көтерілген жағдайда

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ылғалдылық жоғарылау әсерінен артатын көрсеткіш

A

Бұлттылық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Біртектес қасиеттері бар тропосфера ауасының мол көлемі

A

Ауа массасы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Тропиктік шөлдердің үстіндегі ауа массасы

A

Ыстық және құрғақ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Солтүстік мұзды мұхиттың үстінде қалыптасатын ауа массасы

A

Суық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Ауа-райы картасы

A

Синоптикалық карта

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Қз ауа-райын болжаумен айналысатын қызметі

A

Мемлекеттік ҚазГидромет қызметі

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ауа температурасын өлшейтін метеорологиялық аспап

A

Термометр

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Жер бетінен 2м биіктікте орналасқан метеорологиялық аспап

A

Метеорологиялық үйшік

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Тәуліктегі ең төменгі температура

A

Күн шығар алдында

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Тәуліктегі ең жоғары температура

A

Түскі 14:00

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Тәулік ішіндегі ең жоғары және ең төмен температура арасындағы айырма

A

Ауа температурасының тәуліктік тербеліс амплитудасы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Күннің сәулесі 90° жасап түсетін белдеу

A

Экваторлық белдеу

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Ауа температурасының жыл бойы өзгеріп тұру себебі

A

Жарық күн түсу ұзақтығы, күн сәулесінің түсу бұрышы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ауа температурасының өзгеруі тәуелді

A

Жарық күн ұзақтығы мен күн сәулелерінің түсу бұрышына

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Жер бетіндегі ең жоғары температура тіркелген аймақ

A

Солтүстік Африка (Әл-Азизия) +58,1°С

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Жер бетіндегі ең төменгі температура тіркелген аймақ

A

Антарктида -89,2°С

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Атмосферамен жылу және ылғалмен алмасып, өзара әрекеттесетін Жер беті

A

Төсемелі беткей

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Берілген уақыт кезеңі бойынша температура көрсеткіштерінің арифметикалық ортасы

A

Орташа температура

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Уақыт кезеңіндегі ең жоғарғы температура мен ең төменгі температура көрсеткішінің айырмасы

A

Температура амплитудасы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Ауаның жер бетіне түсірген салмағы

A

Атмосфералық қысым

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Ауа жер бетінің әр шаршы 1см²-не салмақ түсіреді

A

1 кг 33г

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал

A

Барометр

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Қалыпты атмосфералық қысым

A

760 мм (1013 мб)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Әрбір 10м-ге көтерілген сайын қысым

A

1 мм-ге төмендейді

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызық

A

Изобара

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Температуралары бірдей нүктелерді қосатын сызық

A

Изотерма

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Ылғалдылықтары бірдей нүктелерді қосатын сызық

A

Изогиета

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Бірдей жылдамдықпен соғатын желдердің арасын біріктіретін ирек сызық

A

Изотахи

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Атмосфералық қысымның өлшем бірлігі

A

Сынап бағанасының миллиметрі, миллибара

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Әр 100 м биіктікке көтерілген сайын температура …..төмендейді, әр 1000м биіктікке көтерілген сайын. ….. төмендейді

A

0,6°С-қа, 6°С-қа

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Ауа ылғалдылығы

A

Жер бетіндегі ауа буының құрамы. Ылғалдылық температураға тәуелді

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Құрамында бар мөлшерден көп су буын сыйғыза алмайтын ауа

A

Қаныққан

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Су буының құрамы болуы мүмкін мөлшерден аз ауа

A

Қанықпаған

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Г/м³ арқылы өлшенетін, белгілі бір сәттегі ауадағы су буының нақты мөлшері

A

Абсолюттік ылғалдылық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Салыстырмалы ылғалдылық

A

Ауадағы бар ылғал мөлшерінің берілген температурада болуы мүмкін мөлшерге қатынасы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Ауа ылғалдылығын өлейтін аспап

A

Гигрометр

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Жер бетіне сұйық не қатты күйде түсетін су

A

Атмрсфералық жауын-шашын

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Температура төмендеген кезде салыстырмалы ауа ылғалдылығы

A

Жоғарылайды

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Су буларының қанығуы толық сұйыққа айналу деңгейіне жеткен кезде …..және …… басталады

A

Сұйыққа айналу, бұлт түзілу

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Бұлт

A

Жер бетінен белгілі бір биіктікте шоғырланып тұратын су тамшылары

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Бұлттар сыртқы көрінісі бойынша

A

10 түрге бөлінеді. Негізгі: шарбы (қазбауыр), қабатты (қатпарлы), будақ (түйдек), будақ жаңбырлы. Жауын шашынның негізгі 3 түрі: жаңбыр, қар, бұршақ

50
Q

Қазбауыр (шарбы)

A

Жоғарға қабат бұлттары (6000 метрден жоғары), жартылай мөлдір және ұсақ мұз кристалдарынан тұрады. Олардан жауын-шашын түспейді

51
Q

Қатпарлы (қабатты)

A

Орта (2000-6000м) және төменгі (2000м-ден төмен) қабаттардың бұлттары. Негізінен жауын-шашын солардан түседі, әдетте ұзақ,ақ жауын болып келеді

52
Q

Түйдек (будақ)

A

Бұлттар төменгі қабатта пайда болып, аса үлкен көлемге жетуі мүмкін. Мұнара түрінде болады, төмен жағы тамшылардан, жоғарғы жағы кристалдардан тұрады. Нөсер жауын, бұршақ, найзағай солармен байланысты

53
Q

Аспанды бұлттарлың жабу дәрежесі

A

Бұлттылық (0-10 балл)

54
Q

Атмосферада түзілетін жауын-шашын

A

Жаңбыр, қар, бұршақ

55
Q

Жаңбыр

A

Диаметрі 0,05-0,1 мм болатын ұсақ тамшылары, бір-бірімен бірге отырып, біртіндеп үлкейеді, ауырлайды, жерге жаңбыр ретінде түседі. Күн қыздырған жер бетінен көтерілетін ауа ағындары неғұрлым күшті болса, түсетін тамшылар да соғұрлым ірі болады

56
Q

Қар

A

Атмосферадан түсетін әртүрлі пішінді ұлпа мұз кристалдары түріндегі жауын-шашын

57
Q

Бұршақ

A

Жылдың жылы мезгілінде жоғары көтерілетін күшті ауада туындайды. Су тамшылары ауа ағындарымен жоғары биіктікке жетіп қатады, олардың бетінде мұз кристалдары қабаттанып, пайда бола бастайды. Тамшылар ауырлайды, төмен қарай түсе бастайды. Жауған кезінде олар салқындаған су тамшыларымен араласып, көлемі ұлғаяды

58
Q

Жер бетінде түзілетін жауын-шашын

A

Тұман, қырау, шық, қатқақ, көктайғақ

59
Q

Тұман

A

Ұсақ су тамшылары не мұз кристалдардың тропосфераның төменгі бөлігінде жиналуы

60
Q

Қырау

A

Түнгі температура нөлден тқмен болған жағдайда шығыңқы заттар мен жер бетінде таңертең ертемен қататын мұз кристалда

61
Q

Шық

A

Жылдың жылы мезгілінде ауаның түнгі салқындауы нәтижесінде сұйыққа айналатын су тамшылары. Шық өсімдіктер, шығыңқы заттар, тастар мен үйлердің қабырғасына түседі

62
Q

Қатқақ

A

Қыста -10-15°С температурада ағаш бұтақтары мен сымдарда мамық шашақ түрінде пайда болатын мұз кристалдары. Түнгі уақытта пайда болып, күндіз жоғалады

63
Q

Белгілі бір ауа режимімен анықталған сол жерге тән атмосфераның жай-күйі

A

Климат

64
Q

Климат сөзі грек тілінен аударғанда

A

Еңкіш, еңкею

65
Q

Климат құрастырушы факторлар

A

Географиялық ендік, жердің төсеніш беті, ауа массасының циркуляциясы

66
Q

Климат құрастырушы факторларға жататын ауа массасының циркуляциясы

A

Ауа ағындары, циклондар, антициклондар, атмосферадағы ауа массалары

67
Q

Климат құрастырушы факторларға жататын жердің төсеніш беті

A

Жер бедері, жердің төсеніш беті

68
Q

Климат құрастырушы факторларға жататын географиялық ендік

A

Күн радиациясы

69
Q

Климат екі тобы

A

Континенттік, теңіздік

70
Q

Жиынтық радиациясының шағылысуы және жылу тиімділігіне жіберген шығыны арасындағы айырмашылығы

A

Радиациялық баланс

71
Q

Күн радиациясының түрлері

A

Тура, шашыранды, жиынтық, шағылысқан, жұтылған

72
Q

Ауаның көмескілендіретін бөлшектерінің жер бетіне жақын орналасуы

A

Тұман

73
Q

Метеорологиялық құралдар

A

Термометр, барометр, гигрометр

74
Q

Сыртқы көрініс бойынша бұлттардың негізгі түрлері

A

Будақ, шарбы, қабатты, будақ-жаңбырлы
(Түйдек, қазбауыр, қатпарлы)

75
Q

Жер бетінен белгілі бір биіктікте шоғырланып тұратын су тамшылары

A

Бұлт

76
Q

Ауа-райын болжаумен айналысатын ғылым

A

Синоптикалық метеорология

77
Q

Жер бетіне сіңіп, жылытуға кеткен күн радиациясының бөлігі

A

Жұтылған

78
Q

Жер бетінің күн сәулесін кері шағылыстыруы

A

Альбедо

79
Q

Жаңа жыртылған қара жер күн сәулесін кері шағылыстырады

A

8-12%

80
Q

Тура мен шашыранды радиация құрайды

A

Жиынтық

81
Q

6000 м-ден жоғары биіктікте орналасқан бұлт түрі

A

Қазбауыр (шарбы)

82
Q

Жауын-шашын түспейтін бұлттың түрі

A

Қазбауыр (шарбы)

83
Q

Ұзақ, ақ жауынды алып келетін бұлт түрі

A

Қатпарлы (қабатты)

84
Q

Төменгі қабаттарда пайда болатын, көлемі үлкен бұлт түрі

A

Шарбы (түйдек)

85
Q

Нөсер жауын, бұршақ, найзағайды алып келетін бұлт

A

Шарбы (түйдек)

86
Q

Бұлттылық деңгейі өлшенетін балл жүйесі

A

10 баллдық

87
Q

Жер бетіне түскенде 20-25%-ға жуық күн сәулесі шашырайтын күн радиация түрі

A

Шашыранды

88
Q

Атмосферадағы шаң-тозаңнан, бұлттан шашыраған Күн сәулесі

A

Шашыранды радиация

89
Q

Атмосферада шашырамайтын және жұтылмайтын радиация

A

Тура

90
Q

Шағылу есебінен ғарыш кеңістігіне кері қайтатын күн радиация мөлшері

A

15-30%-ға жуық

91
Q

Қар альбедосы көрсеткіші

A

70-90%

92
Q

Құм альбедосы көрсеткіші

A

35-40%

93
Q

Өсімдік жамылғысының альбедо көрсеткіші

A

20-25%

94
Q

Су альбедосының көрсеткіші

A

5%

95
Q

Ең жоғарғы альбедо көрсеткішіне ие

A

Қар

96
Q

Ең төменгі альбедо көрсеткішіне ие

A

Су

97
Q

Жер бетін келіп түскен жылуы мен жарығы

A

Күн радиациясы

98
Q

Ауаның горизонталь бағытта бір жерден екініш жерге ауысуы

A

Жел

99
Q

Желдің пайда себебі

A

Ауа қысымының әркелкі таралуы

100
Q

Сарқылмайтын қуат көзі

A

Жел

101
Q

“Көгілдір отын” деп аталатын жнергия көзі

A

Жел

102
Q

Желдің жылдамдығын өлшейтін құрал

A

Анемометр

103
Q

Желдің бағыты мен жылдамдығын өлшейтін құралдар

A

Флюгер, пилот-шарлар

104
Q

Желдің көкжиек тұстары бойынша қайталануын, басым бағытын көрсететін сызба

A

Жел өрнегі

105
Q

Жергілікті желдер

A

Фен, бриз, бора, сирокко, самум, тау аңғарлық желдер

106
Q

Фен, бриз, бора, сирокко, самум, тау аңғарлық желдер

A

Жергілікті желдер

107
Q

Тұрақты желдер

A

Пассаттар мен батыс желдері

108
Q

Уақытша желдер

A

Муссон, бриз

109
Q

Тау жотасының бір жағында қысым төмен, екінші жағында жоғары болған кезде пайда болатын құрғақ жел

A

Фен

110
Q

Тауарлық ойпаңдарда соғатын құрғақ жел

A

Фен

111
Q

Теңіз жағалауында соғатын жергілікті жел

A

Бриз

112
Q

Теңіз жағалауына жақын орналсқан аласа таулардан теңізге қарай соғатын суық жел

A

Бора

113
Q

Бағытын тәулігіне екі рет өзгертетін жел

A

Бриз

114
Q

Француз тілінен аударғанда “жеңіл жел” деген мағынаны беретін жел

A

Бриз

115
Q

Балқаш, Алакөл, Каспий, Арал маңына тән жел

A

Бриз

116
Q

Күндізгі бриздің бағыты

A

Құрлықтан мұхитқа

117
Q

Түнгі бриздің бағыты

A

Мұхиттан құрлыққа

118
Q

Аласа таулардан теңізге қарай соғатын суық жел

A

Бора

119
Q

Байкалда күзде солтүстік-батыстан соғатын бора желі

A

Сарма

120
Q

Франциядағы бора (сарма) атауы

A

Мистраль

121
Q

Тәулігіне бағытын 2 рет өзгертетін уақытша жел

A

Бриз