Литосфералық Тақталар Теориясы Flashcards
Дивергенция
Бұл литосфералық тақталардың алшақтау үдерісі, мұнда плиталар бір-бірінен қарсы жаққа қозғалады
Конвергенция
Бұл литосфералық тақталардың соқтығысу үдерісі, мұнда тақталар бір-біріне қарай қозғалады
Ығыспалы орын ауыстыру
Тақталар бір-біріне қатысты сырғиды және параллель түрде қозғала алады
Ірі литосфералық тақталар саны
7
Тақталар жылына …. жылжиды
2-5 см
Тектоникалық қозғалыстарды зерттейтін геология саласы
Тектоника
Деформацияның әсерінен жер қыртысы құрылымының өзгерісін зерттейтін геология саласы
Тектоника
“Тектоникс” сөзінің мағынасы
Құрылуы, құраушы
Литосфералық тақталар сырғитын қабат
Астеносфера
Астеносфера қабатымен сырғитын бөлік
Литосфералық тақталар
Платформа
Жер қыртысының тұрақты, қозғалмайтын бөлігі
Қалқан
Ежелгі платформалардың негізін құрайтын қатты кристалды жыныстардың жер бетіне ашық шығып жатқан бөлігі
Тақта
Платформаның бүркеніш жабуы бар шеті
Материктердің ядроларын құрайды
Ежелгі платформалар
Дж платформалардың саны
9
Дж ірі платформалар
Орыс, Сібір, Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Қытай, Үндіқытай, Африка-Арабия, Аустралия, Антарктида
Платформаның астыңғы қабаты
Іргетасы
Қос қабатты құрылымы бар платформаның аумағы
Тақта
Ежелгі қалқандар
Охот, Колыма
Шығыс Еуропа платформасының қалқандары
Балтық, Украин
Сібір платформасының қалқандары
Анабар, Алдан
Украин мен Балтық қалқандары орналасқан платформа
Шығыс Еуропа
Анабар мен Алдан орналасқан платформа
Сібір
Материктердің жүзіп жүру мүмкіндігі туралы болжамның негізін қалаушы
Альфред Вегенер
Материктердің көлденең бағытта қозғалатынын айтқан
Альфред Вегенер
Континенттік дрейф гипотезасының негізін салушы
Альфред Вегенер
Мұхиттық жоталар жүйесінің ұзындығы
60 000 км (80 000 км)
Мұхиттық ойыстардың базальтты қабаты мұхиттың ортасында қалыптасып, жан-жаққа қарай ығысу құбылысы
Спрединг
Спрединг құбылысын тұжырымдаған
Г. Хесс пен Р. Диц
Спрединг аймақтарында Жер қыртысының жаңа тегі құрылғанда, планетаның басқа ауданында литосфераның кейбір блоктары төмен түсіп, мантия қабатындағы заттармен араласуы
Субдукция
Жер қыртысының ауқымды, өте қозғалмалы ұзына бойы орналасқан бөлігі
Геосинклиналь
Дж ең ірі сейсмикалық белдеулер
Альпі-Гималай, Тынықмұхиттық
Альпі-Гималай белдеуінде орналасқан Қазақстан тауы
Тянь-Шань
Литосфераның тереңдікте жатқан күштердің әсерінен қозғалысқа түсуі
Тербелмелі тектоникалық қозғалыс
Қатпарлану нәтижесінде бір жерде терең опырылған жер
Сай-жыра
Жер қыртысының жарықтары арқылы жоғары көтерілген жер
Төбелер
Геосинклинальды аймақтағы баяу тербелудің аумағы
10-12 км
Жер бетіндегі геосинклинальды аймақтар
Жерорта теңізі жағалауы, Испанияның оңтүстігі, Италия, Альпі және Карпат, Балқан, Кіші Азия, Қырым, Кавказ, Копетдаг, Памир, Тянь-Шань, Жетісу Алатауы, Алтай, Гималай, Байкал, Байкал сырты, Тынық мұзит аралдары
Тереңдіктегі жарықтардың пайда болу үдерісі
Рифтинг
Тереңдіктегі жарықтар жиынтығы
Рифт
Ірі материктік жарықтар орналасқан жер
Африка
Дж ең ірі рифтілік жарық
Ұлы Шығыс Африка жарығы
Ұлы Шығыс Африка жарығының ұзындығы
6000 км (ені 80-120 км)
Еуразиядағы рифтілік жарық өтетін аймақ
Байкал көлінің түбі
Дж рифтілік көлдер
Байкал, Танганьика
Қысылу аймақтарындағы екі үдеріс
Субдукция, обдукция
Екі материктік қыртыстың соқтығысуы
Коллизия
Бір литосфералық тақтаның екінші тақта астына келуі
Субдукция
Бір литосфералық тақтаның екінші тақтаға жақындауы
Обдукция
Еуразия және Үнді-Аустралия тақталарының қақтығысуынан пайда болған тау
Гималай
Еуразия мен Үнді-Аустралия тақталарының коллизиясынан пайда болған тау
Гималай
Субдукция аймақтарында үстіңгі тақтада қалыптасатын жанартау аралдарының тізбегі
Арал доғасы
Құрылу, құраушы деген мағынан білдіретін сөз
Тектоникс
Вегенер негізін салған теориялар
Литосфералық тақталар, континенттік дрейф, материктердің көлденең бағыт қозғалысы
Тынықмұхиттық тақтаның басқа литосфералық тақталардые субдукция аймағында қалыптасқан аралдар доғасы
Алеут, Куриль, Мариана
Субдукция аймақтарында терең су науасы
Перу
Субдукция аймағында пайда болған тау жотасы
Анд
Тақталардың параллель, алайда әркелкі жылдамдықпен қозғалуы
Ығысып жылжу
Жер бетінде ірі өзгертуші жарықтар
Сан-Габриель, Сан-Хасинто
Солтустік Америка тақтасын Тынық мұхит тақтасынан бөліп тұратын жарық
Сан-Андреас
Сан-Андреас жарығының ұзындығы
1300 км
Г. Хесс пен Р. Диц ашқан ұғым
Спрединг
Тянь-Шань тауы орналасқан сейсмикалық белдеу
Альпі-Гималай