Қз Табиғат Зоналары Flashcards
Алтай биіктік белдеулігі
Дала
Сауыр-Тарбағатай биіктік белдеулігі
Шөлейт
Жетісу Алатауы мен Тянь-Шань биіктік белдеулігі
Шөл
Орманды дала зонасы
Кз қиыр солт. 1 млн га 0,4%
Тегіс жазық, шоқ шоқ орман
Л. С. Берг “Орманды дала -күлгін және қара топырақ қатар кездесетін орман мен дала фауналары бір-бірімен араласқан аймақ”
Солт. Шығыстан. Оңт. Батысқа қарай бағытталып, жалдар мен өзектерге таралған
6000 көл
Жауын-шашын 370-430 мм
Вегетациялық кезең 130-135 күн
Есіл- жалғыз ірі өзен
Ері тармаққа бөлінеді:
1)оңт орманды дала
2)тоғайлар шоғыры бар орманды дала
Оңтүстік орманды дала
Петропавлдың солтүстігін алып жатқан шағын алқап.
Топырағы сұр и қара
Гумусы 12% (төменгі қабаттарда 4-6%)
Флорасы: сұр топырақта қайыңды-көктеректі ормандар. Шалғынды, батпақты, далалы шабындықтар бар
Астық тұқымдасы -хош иісті сәбізшөп
Бұршақ тұқымдасы сары гүлді жоңышқа мен күлгін бұршақ
Шағын орман шоқтары бар орманды дала
Батыс Сібірдің оңт
Флорасы: астық т: боз, бетеге, бұталы бетеге, бидайық, атқонақ
Орман шоқтары: тал, көктерек, долана, итмұрын, қара қарақат, тошала. Орман шетінде хош иісті бүлдірген
Фауна: сұр тышқан, сарышұнақ, қоян, тиін, түлкі, қасқыр, қарсақ…
Дала зонасы орналасуы
Каспий маңы ойпатынан Алтайға дейін тұтас белдеу боп созылады
Оңтүстігінде 50-51°с.е шагарасында
Қр 29%
Дала зонасының ерекшеліктері
Жауын-шашын: 200-300м
Вегетациялық кезең:150-160
Ертіс, Есіл,Тобыл
Екі тармақ: 1)солтүстік дала 2)оңтүстік дала
Солтүстік дала
Сарыарқаның солт. бөлігі, Торғай мен Жем үстірттері
Топырақ: кәдімгі и оңт. қара топырақ
Флорасы: астық:қызыл боз, лессинг боз, тырса, аз мөлшерде бетеге
Шөптесін: дала эстроганы, әрем, мыңжапырақ ксерофиттер
Сортаңдарда құрғақшылыққа төзімді ақжусан, бетеге
Ақ беде сібір анары Наурызым орманы бар
Оңтүстік дала
Күңгірт қара қоңыр, гумусы 3-5%
Флорасы: лессинг боз, тырса, бетеге, шисабақ
Құмыйтты топырақта бозды еркекшөп
Эфемерлерден баданалы қоңырбас, шөл қоңырбас
Фаунасы: күзен, ақкіс, түлкі, қарсақ, дуадақ, сүңгуір, гагара, көзқұйрық, балшықшы
Шөлейт зонасы орналасуы
Каспий маңы ойпаты, Жем үстірті, оңт. Торғай, Сарыарқа, Алтай Тарбағатай
Солт. шегарасы :51°с.е
Оңт. 47-48 с.е
Шөлейт зонасының ауданы
14%
Шөлейт зонасының вегетациялық кезеңі мен жауын шашын
Батыста 160-170күн
Орталық пен Шығыс 170-190
Солтүстікте 280 мм
Оңтүстікте 150 мм
Шөлейт зонасы тұрақты өзендері
Ойыл, Жем, Сарысу, Торғай, Аягөз
3000 көл бар
Шөлейт топырағы
Ашық қара қоңыр
Гумусы аз 2-3% қарашірік қабаты 20-30см
Ақ, құм жусаны, дала+шөл жануарлары
Шөл зонасы орналасуы
Солтүстік: 47-48°с.е Каспий маңы, Бетпақдала, Қызыдқұм, Мойынқұм
44%
Шөл зонасы ең ірі артезиан алаптары
Қызылқұм, Оңтүстік Балқаш, Сарысу, Бетпақдала, Сырдария, Арал маңы Қарақұмы, Мойынқұм, Каспий маңында
Шөл зонасы
Солт-Оңт 900км, Б-Ш 3000км
Жайылым, суармалы егіншілік
Ылғалдану коэф: 0,12-0,15
Жауын-шашын: 100-150мм
Климаты тым континентті, аса құрғақ
Қоңыр топырақ 2,5%
Сұр-қоңыр 1-1,2%
Сырдария, Іле, Шу
Құмды, тасты, сазды, сортаң
Құмды шөлдер
Қызылқұм, Арал маңы Қарақұмы, Мойынқұм, Тауқұм, Сарыесік-Атырау, Үлкен ж/е Кіші Борсық, Шарын құмдары
Тасты шөлдер
Сарыарқаның оңт, Бетпақдала шығысы, Үстірт
Сазды шөлдер
Үстірт, Бетпақдала
Дж ең ірі әрі беделді табиғатты қорғау ұйымы
Халықаралық табиғат ж/е табиғи ресрумтарды қорғау ұйымы
IUCN болашақтың негізі болатын бірыңғай ғаламдық табиғи аумақтарды қорғаудың жүйесін қорғау туралы конгресі
2003 ж Дурбан қаласында ОАР дурбан конгресі
Ел аумағының ….әлеидік стандартқа сай
10%
ЕҚАА заңы қабылданды
1997 ж 15 шілде
ЕҚАА КЗ
Табиғи ескерткіштер 26
Зоологиялық бақтар 3
Табиғи қорықшалар 50
Табиғи резерваттар 5
Ботаникалық бақтар 5
Ұлттық саябақтар 12
Қорықтар 10
Қз ЕҚАА жалпы ауданы
23050,7 млн га елдің (8,7%)
Қорықашалардың алатын ауданы
6020,3 мың га
Зоологиялық 32
Ботаникалық 11
Кешенді 7
Қз табиғат ескерткіштері
26
Шарын шаған тоғай Алматы обл
Қаздвң қайтуы Павлодар
Шынтүрген шыршалы орманы Алматы
Қз алғашқы ұлттық саябақ
Баянауыл 1985 ж. Павлодар
Баянауыл саябағының ең биік жері
Ақбет тауы, 1026м
Баянауыл саябағының шоқылары
Жалмауыз кемпір, Найзатас, Тас ж/е Ат басы
Солт және Ақмола обл ерекше саябақ
Көкшетау 1996ж
Жетісу Алатауындағы саябақ
Алтынемел
Алтынемелде сирек кездесетін жануарлар
Пржевальский жылқысы, 400 құлан, ақбөкен
Ақмола обл солт саябақ
Бурабай 2000 жыл
Нысандары Оқжетпес, Жұмбақтас
