Биосфера Flashcards

1
Q

Биосфера ұғымын енгізген

A

Ж. Ламарк

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Биосфера терминін енгізген

A

Зюсс

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Биосфера қабатының қалыңдығы

A

50км

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

1875 ж. Биосфера терминін енгізген

A

Зюсс

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

В. Вернадский еңбектері б-ша қайта құру рөлін атқаратын

A

Тірі организмдер

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Биосфера тіршілік бесігі деп тұжырымдаған

A

В. Вернадский

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Вернадский зерттеумен айналысқан биохимиялық зерттеулер

A

Оттегі мен көміртегі айналымдары

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Биосфералық айналымдардың 3 түрі

A

Органикалық заттың түзілуі; биологиялық өнімнің түзілуі; биологиялық өнімнің жойылуы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Вернадский б-ша биосфера бөліктері

A

3: тірі зат, биогенді зат, биокосты зат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Тіршілігі бар кеңістік

A

Биосфера

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Биогенді заттар

A

Таскөмір, жанатын газдар, шымтезек, батпақ, мұнай

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Биокосты заттар

A

Шөгінді жыныстар, сазды минералдар, орман төсемі, таскөмір, мүжілу қыртысы, топырақ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Биосфераның жоғарғы шекарасы

A

Озон қабаты

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Биосфераның жоғарғы шекарасын озон қабаты екенін айтқан

A

Вернадский

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Биосфераның жоғарғы шекарасы

A

Жер бетінен 20км биіктікте атмосферадағы озон қабаты

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Вернадский ілі б-ша биосфераның төменгі шекарасы

A

Жер бетінен 3-3,5км тереңдегі жер қыртысы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Биосферадағы тірі заттардың аса тығыз топтасуы

A

“Өмір қабықшасы”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Құрлықтағы “өмір қабықшасы”

A

Топырақ, өсімдік жамылғысы ж/е жануар әлемі

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Мұхиттағы “өмір қабықшасы”

A

Планктондар тіршілік ететін үстіңгі бөлік

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Тірі организмдердің қатысуынсыз түзілетін жансыз денелер

A

Сірескен зат (габбро, гранит, диорит)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Организмдердің тіршілік әрекеті мен жансыз табиғатта болатын үдерістерден пайда болған заттар

A

Биосіреспе зат (топырақ, лай)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Планетамыздың барлық тірі организмдердің жиынтығы

A

Тірі зат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Ежелгі биосфера бөлшектері

A

Биогенді заттар

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Шөгінді жыныстар, сазды минералдар жататын биосфера бөлігі

A

Биокосты

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Табиғаттағы сірескен заттар

A

Габбро, гранит, диорит

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Фотосинтез кезінде жасыл өсімдіктер арқылы биологиялық өнім

A

Органикалық зат

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Бактериялар мен саңырауқұлақтардың бірінші ж/е екінші кезектегі циклді жоюы

A

Биологиялық өнімнің жойылуы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Жануарлардың тіршілік әрекеті арқылы іске асатын екінші кезектегі цикл

A

Биологиялық өнімнің пайда болуы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Биосфераның қасиеттері

A

Тұтастық, орталықтандырылу, ашықтық, алуантүрлілік

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Орталықтандыру

A

Газ- атмосферада белгілі бір газ құрамын қамтамасыз етіп тұру
Концентрациялық- организмдердің қоршаған ортадан биогенді заттар алу ж/е жинақтау қабілеті

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Топырақ

A

Табиғаттың биокосты заты, жер қыртысының жұқа жоғарғы қабаты

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Топырақ түзуші факторлар

A

Климат, жер бедері, жануарлар мен өсімдіктер, адамдар

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Топырақ өте баяу қалыптасады

A

100 жылда оның қалыңдығы 0,5-2 см артады

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Топырақтың қатты бөлігі

A

Тау жыныстарының ж/е шіріндінің ұсақ бөлшектері

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Топырақтың газтәріздес бөлігі

A

Топырақ құрамындағы ауа

36
Q

Топырақтың сулы бөлігі

A

Топырақтың ылғалы (ерітіндісі)

37
Q

Қарашірік

A

Қоректік заттарды қамтитын топырақтың құнарлы қабаты

38
Q

Құрылымы жоқ топырақ

A

Құмды

39
Q

Құрылымды топырақ

A

Кесек

40
Q

Топырақ тығыздығына қарай

A

Өте тығыз, тығыз, борпылдақ, үгілгіш

41
Q

Топырақтың қазылғандағы тік қабаттары

A

Топырақ кескіні

42
Q

Топырақты 1,5-2м тереңдікке қазғанда….көруге болады

A

Топырақ қабаттарын

43
Q

Топырақ қалай таралады

A

Ендік бағытта, солтүстіктен оңтүстікке

44
Q

Қз жазық аймақтарында 4 топырақ зонасы бар

A

Орманды дала, дала, қуаң дала, шөл

45
Q

Орманды дала зонасы

A

Сілтісізденген қара топырақ

46
Q

Дала зонасы

A

Кәдімгі қара топырақ, оңтүстік қара топырақ

47
Q

Қуаң даласы

A

Күңгірт қара-қоңыр, қара-қоңыр, ашық қара-қоңыр

48
Q

Шөл зонасы

A

Қоңыр ж/е сұр қоңыр топырақ типтеріне бөлінеді

49
Q

Қз солтүстік, солтүстік- шығыс бөлігін және 52-53°с.е алып жатқан топырақ

A

Қара топырақ

50
Q

Қара топырақтың қосалқы түрлері

A

Кәдімгі, сілтісізденген, оңтүстік

51
Q

Кәдімгі қара топырақ

A

Орташа құрғақ далалы аймақ (12 млн га)

52
Q

Сілтісіз

A

Қз солтүстігінің орманды далалары (0,4 млн га)

53
Q

Оңтүстік қара

A

Құрғақ далалы аймақ (13,4 млн га)

54
Q

Қара топырақтың оңтүстігіне қарай орналасқан топырақ

A

Қызғылт. Орт. Қз Каспий маңы ойпатының солт. Батыс Сібір жазығынң оңт-шығ бөлігі

55
Q

Қызғылт топырақтың қосалқы түрлері

A

Қызғылт, күрең қызғылт, ашық қызғылт

56
Q

Қызғылт топырақ

A

Орташа құрғақ далада (27,7 млн га)

57
Q

Күрең қызғылт топырақ

A

Құрғақ далада (24,3 га)

58
Q

Ашық қызғылт

A

Шөлді далада (38,4 млн га)

59
Q

Қызғылт топырақтың оңтүстігіне қарай (48°с.е) таралған

A

Қоыңр ж/е сұрғылт қоңыр

60
Q

Қоңыр

A

Шөлдің солт аймағында (57,4млн га)

61
Q

Сұр- қоңыр

A

Шөл зонасының орта және оңт бөлігі (61,8 млн га)

62
Q

Топырақтың пайда болу теориясын ұсынған

A

Докучаев

63
Q

Топырақтың ұшырып әкету үдерісі

A

Жел эрозиясы

64
Q

Топырақтың құнарлы жоғарғы қабатын шайып кетуі

A

Су эрозиясы

65
Q

Топырақ “патшасы”

A

Қара топырақ

66
Q

Докучаев қара топырақ типін атаған

A

Топырақ патшасы

67
Q

Топырақ құрамындағы органикалық заттар

A

Қарашірінді

68
Q

Қз солтүстік орманды далаларында таралған топырақ типі

A

Сілтісізденген қара топырақ

69
Q

Қз шөл зонасында кең таралған топырақ типтері

A

Қоңыр ж/е сұр қоңыр

70
Q

Қз аумағында 9,5% жерді алып жатқан топырақ түрі

A

Қара топырақ

71
Q

Қз аумағында 34% жерді алып жатқан топырақ түрі

A

Қызғылт топырақ

72
Q

Қз аумағында 44% жерді алып жатқан топырақ типі

A

Қоңыр ж/е сұр-қоңыр

73
Q

Қоыңр ж/е сұр-қоңыр топырақтың қосалқы түрлері

A

Қоңыр, сұр-қоңыр

74
Q

Қоректік заттарды қамтитын топырақтың құнарлы қабаты

A

Қарашірінді

75
Q

Қзда негізгі топырақ зоналары саны

A

4

76
Q

Орталық Қз көпшілік бөлігін қамтитын топырақ типі

A

Қызғылт

77
Q

Топырақ ресурстары

A

Құнарлы, ауыл шаруашылығына жарамды топырақтар жиынтығы

78
Q

2017ж. 1 қарашаға жер қорының балансы мәліметтері б-ша еліміздің жер қоры

A

272,5 млн га, оның ішінде ауылшаруашылық 93,4 млн га (35,8%)

79
Q

Жермен қамтамасыз етілу жан басына шаққанда қзда

A

17,03 га, огың ішінде шабындық жердермен қамт. етілу 1,51 га

80
Q

Эрозияның болу себептері

A

Жерді жырту, суару, тыңайтқыштарды аса көп мөлшерде қолдану , мал жайылымдары, ормандағы ағаштарды кесу

81
Q

Қзда жердің ….эрозияға бейім

A

70 млн га астам или 26%
Оның 52 млн га астам жел эрозиясы
17 млн га астам су эрозиясы

82
Q

Жер ресурстарын басқару агенттігінің мәліметі б-ша

A

Қз да 188,9 млн га жайылым жерлердің 26,6 млн га жері тозып кеткен

83
Q

Топырақтың беткі қабаттары

A

Техногез өнімдері, пестицидтер, минералды тыңайтқыштар, өндіріс қалдықтарымен, радиоактивтк заттармен оңай ластанады

84
Q

Қз аумағында 10 млн га жер

A

Радиоактивті ж/е зимиялық затармен ластанған

85
Q

Мелиорация

A

Жерлерді жақсартуға ж/е топырақ құнарлылығын арттыруға бағытталған шаралар жиынтығы