Геохронологиялық Кесте Flashcards
Қабаттар құрап жататын шөгінді тау жыныстарының басым көпшілігі сулы ортада қалыптасқандықтан, олар ………..болып келеді
Жердің дамуы туралы ақпараттың негізгі көзі
Бәрінің астында жатқан қабат ең….., ал ең үстіндегі қабат ең……..болып саналады
Ежелгі, жас
Палеонтология
Организмдердің қазба қалдықтарын зерттейтін және органикалық әлемнің өткенін жаңғыртатын ғылым
Геохронологиялық шәкіл
Жердің геологиялық тарихының және ондағы өмірдің дамуының негізгі кезеңдерінің ретін және бағыныштылығын көрсетеді
Геохронологиялық шәкілдің алғашқы нұсқасы бекітілді
1881 ж. ІІ халықаралық геологиялық конгресте
Геохронологиялық кесте
Жер ғаламшар тіршілігінің даму кезеңдерін түсіндіретін кесте
Тау жыныстарының жасы ажыратылады
Салыстырмалы, абсолюттік
Ураннан 4,51×10⁹ жылда….. мен…. бөлінеді
Гелий мен қорғасын
Жердің жасы…..жыл, ал жер қыртысының жасы……
5 млрд, 3,5 млрд жыл
Тарихи геология
Жер қыртысының алғашқы қалыптасу кезеңінен бастап барлық құрылымын зерттейтін геология саласы
Палеонтология
Жойылып кеткен және қазба қалдықтары ретінде ғана сақталып қалған ағзаларды зерттейтін ғылым
Геотектоника
Жер қыртысының құрылымы мен дамуын, тектоникалық құрылысын зерттейтін ғылым
Минералогия
Минералдардың пайда болу процесін, олардың құрамын және қасиеттерін зерттейтін ғылым
Петрография
Тау жыныстарының құрылымын, минералдық және химиялық құрамын зерттейтін ғылым
Тау жыныстарының түзілу уақытын ажыратып, өзара салыстыру арқылы анықталады
Салыстырмалы жас
Кез келген тау жынысының пайда болған кезінен бастап есептелінетін геологиялық уақыт
Абсолюттік жасы
Тау жыныстарының абсолютті жасын анықтайтын өлшеуіш радиоактивті элемент
Уран
Ураннан ыдырайтын элементтер
Қорғасын, гелий
Ураннан ауаға бөлініп шығатын жеңіл химиялық элемент
Гелий
Ураннан ыдырайтын инертті газ
Гелий
Ураннан бөлініп, жер қойында жинақталатын химиялық элемент
Қорғасын
Жер ғаламшары ғылыми деректер бойынша пайда болды
5 млрд жыл бұрын
Жер ғаламшарының жасы
5 млрд жыл
3,5 млрд жылдан астам уақыт қалыптасқан қабат
Жер қыртысы
Жер қыртысының қалыптасуына кеткен уақыт
3,5 млрд жыл
Эон
Ең үлкен уақыт аралығы
Эра
Жер қыртысының өзіндік даму ерекшелігі тән кезең
Архей
Өте ежелгі тіршілік
Протерозой
Өте ертедегі қарапайым тіршілік
Палеозой
Ежелгі тіршілік
Мезозой
Орта кезең тіршілігі
Кайнозой
Жаңа кезең тіршілігі
Қатпарлық
Тау жасалу кезеңі
Хадей
1 Ғалмшарда алғашқы литосфера мен атмосфера қалыптасуы
2) Тіршілік жоқ
Криптозой
1) Архей
Ежелгі қатпарлықтар жүруі мен қуатты вулканизм болды
Алғашқы қарапайым біржасушалы бактериялар пайда болды
2) Протерозой
Ежелгі платформалар пайда болды
Балдырлар мен бактериялар қарқынды өсті
Архей эрасы
Қалыптасқан пайдалы қазбалар: темір кендері
Алғашқы гидросфера қалыптасуы
Алғашқы тіршілік пайда болуы——>Жанартау атқылауы мен тақталар тектоникасы басталуы
Протерозой эрасы
Ұзақтығы:2000 млн жыл
Қалыптасқан пайдалы қазбалар: темір кендері, слюда, графит
Дәуірлері: палеопротерозой, мезопротерозой, неопротерозой
Бактериялар мен балдырлар әлемі—–>Байкал қатпарлығы басталды
Палеозой эрасының дәуірлері
Кембрий, Ордовик, Силур, Девон, Карбон, Пермь
Кембрий дәуірі
Қалыптасқан пайдалы қазбалар: тас тұзы, гипс, фосфорит
Қатпарлығы: байкал
1)Байкал қатпарлығы тауларының көтерілуі
2)Теңіз сулары көп аймақты басу
3) Теңіздегі омыртқасыз жануарлар қарқыны
Ордовик дәуірі
Калыптасқан пайдалы қазбалар: боксит, марганец пен темірдің кендері
Қатпарлығы: каледон
1) Құрлықта алғашқы омыртқасыз жануарлар пайда болуы
2) Теңіз аумағы қысқаруы
Силур дәуірі
Қалыптасқан пайдалы қазбалар: жанғыш тақтатас, фосфорит, марганец
Қатпарлығы: каледон
1) Каледон таулары көтерілуі
2) Алғашқы құрлық өсімдіктерінің пайда болуы
Девон дәуір
Қалыптасқан пайдалы қазбалар: тұз кендері, мұнай
Қатпарлығы: каледон
1) Ыстық климат, шөлдердің пайда болуы
2) Алғашқы қосмекенділердің пайда болуы
3) Балықтардың қарқынды дамуы
Карбон дәуірі
Қалыптасқан пайдалы қазбалар: таскөмір мен мұнай кен орындары
Қатпарлығы : герцин
1) Батпақтардың ұлғаюы
2) Алғашқы құрлық өсімдіктерінің пайда болуы
3) Ағаш тәрізді папоротник, плаундар қаулап өсуі
Пермь дәуірі
Қалыптасқан пайдалы қазбалар: гипс, тас, калий тұздары
Қатпарлығы: герцин
1) Герцин таулары көтерілуі
2) Алғашқы ашық тұқымды өсімдіктер шығуы
3) Климаттың құрғауы
Мезозой эрасының дәуірлері
Триас, юра, бор
Триас дәуірі
Пайдалы қазбалар: тас тұзы
Қатпарлығы: мезозой
1) Мұхит аумақтарының кішіреюі
2) Алғашқы сүтқоректілердің шыға бастауы
3) Шөлді аумақтардың ұлғаюы
Юра дәуірі
Пайдалы қазбалар: фосфорит, тас көмір, мұнай
Қатпарлығы: мезозой
1) Ыстық, ылғалды климат
2) Қарапайым құстардың шығуы
3) Алып бауырмен жорғалаушылардың қарқынды дамуы
Бор дәуірі
Пайдалы қазбалар: бор, жанғыш тақтатас, мұнай мен көмір
Қатпарлығы: мезозой
1) Мезозой тауларының көтерілуі
2) Алып бауырмен жорғалаушылардың жойылуы
3) Құстар мен сүтқоректілердің дамуы
Кайнозой эрасының дәуірлері
Палеоген, неоген, антропоген
Палеоген дәуірі
Пайдалы қазбалар: қоңыр көмір, фосфорит, боксит
Қатпарлығы: альпі
1) Гүлді өсімдіктер қаулап өсуі
2) Мезозой тауларының бұзылуы
3) Құстар мен сүтқоректілердің қарқынды дамуы
Неоген дәуірі
Пайдалы қазбалар: қоңыр көмір, мұнай, янтарь
Қатпарлығы: альпі
1) Кайнозой тауларының көтерілуі
2) Ежелгі қатпарлы таулардың жаңғыруы
3) Гүлді өсімдіктердің қарқынды өсуі
Антропоген дәуірі
Пайдалы қазбалар: қоңыр көмір, фосфорит, боксит
Қатпарлығы: альпі
1) Биік, неотектоникалық қозғалыстар
2) Мұз басудың бірнеше рет қайталануы
3) Адамның пайда болуы