Тау Жыныстары Flashcards

1
Q

Тау жыныстары

A

Жер қыртысын құрайтын минералдардың жиынтығы

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Минералдар

A

Қатаң түрдегі нақты, өздеріне ғана тән ішкі құрылымы бар жеткілікті дәрежеде тұрақты химиялық қосындылар және таза элементтер

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Тау жыныстары минералдық құрамы бойынша жіктеледі

A

Мономинералды, полиминералды

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Мономинералды тау жыныстары

A

Мәрмәр, әктас, кварцит

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Мәрмәр, әктас, кварцит тау жыныстары минералды құрамы бойынша

A

Мономинералды

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Бірнеше минералдан құралатын тау жыныстары

A

Пониминералдар

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Полиминералды тау жыныстары

A

Гранит, базальт, гнейс

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Жер қыртысының 60%-ын құрайтын тау жыныстары

A

Магмалық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Магмалық тау жыныстар таралған аймақтарда көп шоғырланған

A

Пайдалы қазбалар

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Жер қыртысының белгілі бір тереңдігінде қалып қойған магмалық тау жыныстары

A

Интрузивті

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Лава түрінде жер бетіне шыққвн, құрамындағы бу мен газдан ажыраған магмалық тау жыныстары

A

Эффузивті

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Борпылдақ құрылымды эффузивті тау жынысы

A

Кеуектас

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Аморфты жанартаулық шыны

A

Обсидиан

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Интрузивті магмалық тау жыныстары

A

Гранит, габбро

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Эффузивті магмалық тау жыныстары

A

Базальт, кеуектас, пемза, жанартаулық туф пен шыны, обсидиан

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Магмалық тау жыныстарының жер бетіндегі сипаттары

A

Батолит, лакколит, жанартау конустары

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Жанартаулық жыныстар деп аталатын тау жыныс түрі

A

Эффузивті

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Шөгінді тау жыныстары (қалыптасуы)

A

Магмалық, метаморфтық тау жыныстарының мүжілуі нәтижесіндегі алуан түрлі өнімдердің бұзылуы және кейінгі түзілуі барысында қалыптасады

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Шөгінділер ….. мен ….кейін тау жыныстарына айналады

A

Тығыздалу, цементтелу

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Шөгінде Т. Ж қалыптасуына байланысты 4-ке бөлінеді

A

Кесек, химиялық, органикалық, пирокласты

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Т. Ж мен минералдардың мүжілуі

A

Тау жыныстарының температура әсерінен, атмосфера, су мен организмдердің химиялық және механикалық ықпалынан бұзылуы ж/е химиялық өзгеру үдерісі

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Жер қыртысының 10%-ын құрайтын тау жыныстары

A

Шөгінді

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Жер бетінің 75%-ын құрайтын тау жыныстары

A

Шөгінді

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Шөгінді тау жыныстары қалыптасқан орнына қарай бөлінеді

A

Континенттік, теңіздік

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Шөгінді тау жыныстары жіктеледі

A

Физикалық, химиялық, биологиялық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Шөгінді тау жыныстары жіктеледі

A

Кесек, хемогендік, органогендік

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Шөгінді тау жыныстарының ең көп таралғандары

A

Сазды (50%), құмды мен карбонатты (45%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Пайдалы қазбалардың 3/4 бөлігінің қалыптасуына себепші тау жыныстарының түрі

A

Шөгінді

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Кесек тау жыныстары

A

Физикалық мүжілу өнімдері қатты бөлшектерден қалыптасады

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Кесекті тау жыныстары ….. және….. болуы мүмкін

A

Борпылдақ (малта тас,қиыршық тас, ірі құм, құм, балшық) және цементтелген (конгломерат, жентек тас, құмдақ, саз тас)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Өте ұсақ жұмсақ масса

A

Цемент

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Шөгінді кесек тау жыныстарының жіктелуі

A

Жұмырланбаған: жентек тас үйіндісі, жентек тас, ұсақ кесектелген жентек тас
Жұмырланған: қойтасты конгломерат, конгломерат, жентек тас

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Химиялық тау жыныстары

A

Теңіз ортасында, лагуналарда түзіледі: галит, сильвин, глаубер

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Биологиялық тау жыныстары

A

Қазынды көмір, жанғыш тақтатас, маржан, мшанк әктасы, ұлутас-әктас, шымтезек, тасқа айналған ағаш. Ең көп таралғандары карбонатты, кремнийлі, көміртекті

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Жануарлар мен өсімдіктер организмі қалдықтарын райда болатын шөгінді тау жыныс түрі

A

Биологиялық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Судың булануы кезінде түсуі нәтижесінде пайда болатын шөгінді тау жыныс түрі

A

Химиялық

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Сыртқы күштер әсерінен мүжілу нәтижесінде қалыптастаны шөгінжі тау жыныс түрі

A

Физикалық

38
Q

Галоидты тұздар

A

Галит, сильвин

39
Q

Кәдімгі ас тұзының ғылыми атауы

A

Галит

40
Q

Карбонатты тау жынысы

A

Әктас

41
Q

Кремнийлі тау жынысы

A

Диатомит

42
Q

Көміртекті тау жыныстары (каустобиолиттер)

A

Көмір, мұнай, газ, асфальтты битум, жанғыш тақтатас, шымтезек

43
Q

Метаморфты тау жыныстары

A

Жоғары температура мен қысым әсерінен жыныстардың минералдық құрамы мен құрылым елеулі өзгеріске түскен тж

44
Q

Метаморфизм нәтижесінде

A

Минералдардың кристалдық торы түгелдей қайта құрылады

45
Q

Гранит, құмтас, әктас

A

Гнейске, кварцитке, мәрмәрға

46
Q

Аймақтық метаморфизм

A

Геосинклинальді белдеулердің орасан зор алаңдарында көрінеді

47
Q

Дислокациялық метаморфизм

A

Жер қыртысының тектоникалық қозғалыстарымен байланыста және жоғары қысым әсерінен пайда болады

48
Q

Жапсарлық метаморфизм

A

Жер қыртысына магманың енуімен тікелей байланысты

49
Q

Жапсарлық метасоматоз

A

Магманың құрамында белсенді химиялық элементтердің газдары мен буының көп мөлшері болады. Оларды жарықтар, қуыстар, ұсақ тесіктер арқылы енгізу тау жыныстары мен минералдардың химиялық құрамының өзгеруіне әкеледі

50
Q

Кристалдар

A

Атомдары мен молекулалары белгілі бір геометриялық тәртіппен орналасқан, тура геометриялық пішіндегі қатты денелер

51
Q

Минералдар

A

Жер қыртысындағы түрлі әрекеттер әсерінен пайда болған табиғи химиялық қосылыстар жиынтығы

52
Q

Табиғатта кездесетін минерал түрлерінің саны

A

3000-нан астам

53
Q

Минералдардың кездесетін агрегаттық күйлері

A

Газ, сұйық, қатты

54
Q

Қз ашылған жаңа минералдар саны

A

200-ге жуық

55
Q

Тау жыныстары құрамындағы минералдар бөлінеді

A

Кристалды, аморфты

56
Q

Кристалдар геометриялық пішініне қарай жіктеледі

A

Текше, тетрагональ, гексагональ, ромб, моноклинді

57
Q

Химиялық құрамының ерекшелігіне қарай минералдардың 9 тобы (1-3)

A

1.Жеке элементтер: саф кесекті: алтын, платина, алмаз, күміс, графит, мыс, күкірт
2. Сульфидтер: күкіртті қосылыстар: галенит, халькопирит, пирит
3. Галогенді қосылыстар: галит, карналлит, флюорит

58
Q

Химиялық құрамының ерекшелігіне қарай минералдардың 9 тобы (4-6)

A
  1. Тотықтар мен гидрототықтар тобы: кварц, хальцедон, хромит
  2. Карбонаттар: кальцит, доломит, малахит, азурит
  3. Сульфаттар: гипс, барит
59
Q

Химиялық құрамының ерекшелігіне қарай минералдардың 9 тобы (7-9)

A
  1. Фосфаттар: фосфорит, аппатит
  2. Вольфраматтар: вольфрамит, шеелит
  3. Силикаттар: гранат, берилл
60
Q

9 класстың ішінде ең кең таралғандар

A

1.Силикаттар- кремний қышықылы тұздары (800)
2. Карбонаттар- көмір қышқыл тұздары (80)
3. Тотыққан заттар мен гидрототықтар -200 минерал кварц, опал, лимонит
4. Сульфаттар -260 гипс, ангидрит
5. Галоидтер- 100 галит, флюорит

61
Q

Темір минералы мен рудасы

A

Сидерит (темір шпаты)

62
Q

Табиғи минерал, минералдардың арасында ең мықтысы

A

Алмаз

63
Q

Хром минералының көзі, әр рудасы

A

Хромиттер

64
Q

Ресейдегі темір рудасы кен орны

A

Курск магнит аномалиясы (кма)

65
Q

Украина темір рудасы кен орны

A

Кривой Рог

66
Q

Өткен ғасырдағы “ақымақтар алтыны”, “ит алтыны” деп аталған минерал

A

Пирит

67
Q

Түйіршікті агрегаттар

A

Кесек топырақтарды еске салатын, борпылдақ, жұмсақ минералдардың жинағы

68
Q

Друзалар

A

Ортақ негізі бар кристалдардың жабыса шыққан өскіні

69
Q

Жеодалар

A

Минералдармее толығымен н/е жартылай толтырылған, тау жыныстарындағы қуыстар

70
Q

Конкрециялар

A

Минералдардың жұмыр, домалақша тұтастырғыштары

71
Q

Оолиттер

A

Әдетте шоғырлы-қабықты құрылымы бар, шағын өлшемді (0,2-10мм) жұмыр тұтастырғыштар

72
Q

Сауысты пішіндер

A

Қуыстардың қабырғаларын бүркеуші буланған ерітінділердің н/е төбеден тамшылаған кристалл түйіршіктерінің түсуі нәтижесінде пайда болған минералды агрегаттар

73
Q

Сталактиттер

A

Үңгірлердің төбесінен салбырап тұрған тас сүңгілер

74
Q

Сталагмиттер

A

Үңгірлердің түбінен көтерілген тас бағаналар

75
Q

Дендриттер

A

Өсімдіктерге ұқсайтын, жыныстардағы кристалдардың жазық жабыса шыққан өскіні

76
Q

Минералдардың сыртқы механикалық әсерге қарсыласу қабілеті

A

Қаттылық

77
Q

Геологияда қабылданған қаттылықтың шкаласы

A

Моос шкаласы

78
Q

Моос теориясының қаттылығы бойынша эталондық минералдар саны

A

10
1.Тальк
2.Гипс
3.Кальцит
4.Флюорит
5. Апатит
6. Ортоклаз
7. Кварц
8. Топаз
9. Корунд
10. Алмаз

79
Q

Қара минерал

A

Магнетит

80
Q

Қызыл минерал

A

Гематит

81
Q

Жасыл минерал

A

Малахит

82
Q

Көк минерал

A

Азурит

83
Q

Сары минерал

A

Лимонит

84
Q

Минералдың жарықөткізгіштік қасиеті

A

Мөлдірлік

85
Q

Кәдімгі шыны тәрізді жарық өткізетін

A

Мөлдір

86
Q

Жарық күңгірт шыны тәрізді өткізетін

A

Жартылай мөлдір

87
Q

Жарық өткізбейтін

A

Мөлдір емес

88
Q

Мөлдір минерал

A

Тау хрусталі, англезит

89
Q

Жартылай мөлдір минерал

A

Хальцедон, кәріптас

90
Q

Мөлдір емес минерал

A

Пирит, молибденит

91
Q

Металдық жылтыры бар

A

Пирит, галенит, графит, сфалерит

92
Q

Металдық емес эылтырақ минералдар

A

Алмазша- ең жылтыр: алмаз, киноварь
Шыныша- кальцит, кварц
Майлы: нефелин, сомтума күкірті
Інжуше: слюда, гипс
Жібекше: асбест
Күңгірт: шықпақтас, балшық