Week 2 HC.1 Het Ontstaan Van Aangeboren Afwijkingen

Question 1

Wat is cruciaal voor de normale ontwikkeling van een orgaan

Answer 1

Timing van de processen

Question 2

Belangrijke embryonale processen

Answer 2

• proliferatie (vermeerdering)
• differentiatie (uitrijping)
• migratie (verplaatsing)
• fusie (samenvoeging)
• inductie (chemische/fysische beïnvloeding
• apoptose (geprogrammeerde celdood)

Question 3

Indeling aangeboren afwijkigen

Answer 3

• erfelijkheid: erfelijk vs niet-erfelijk
• ernst: minor vs major anomalie
• presentatie: syndromisch vs geïsoleerd

Question 4

Exogene factoren die schade kunnen veroorzaken

Answer 4

• maternaal: alcohol of drugs tijdens zwangerschap
• foetaal: trauma of straling
• invloed van exogene factoren is groter bij niet-erfelijke aandoeningen

Question 5

de 7 principes van Wilson = factoren die de teratogeniciteit beïnvloeden

Answer 5

• structuur en werkingsmechanisme van de stof: bv thalidomide is erg schadelijk voor embryo, maar de stereo-isomeer is onschadelijk
• dosis en duur van blootstelling: soms is er een drempeleffect, soms een dosis-effect relatie
• maternale modificatie van de dosis: wijze waarop moeder het middel metaboliseert
• placentapassage: mogelijkheden om de foetus te bereiken
• embryonale periode: verschillende orgaansystemen hebben verschillende gevoelige perioden voor teratogene effecten
• capaciteit van verschillende organen om de stof te metaboliseren
• genetisch bepaalde gevoeligheid van het organisme

Question 6

De uitpunten waarin teratogene effecten worden uitgedrukt

Answer 6

• malformatie
• groeiretardatie
• functionele afwijkingen
• dood

Question 7

Foetaal alcohol syndroom (FAS)

Answer 7

• teratogeen effect van alcoholgebruik tijdens zwangerschap
• groeiretardatie
• aangeboren hart-, nier-, hersen- en skeletafwijkingen
• abnormaal cognitief functioneren
• faciale dysmorfieën (korta palpebrale fissuren, lang smal philtrum, dunne lippen, kleine ogen)
• gedragsproblemen

Question 8

Belangrijke teratogene blootstellingen -> geneesmiddelen

Answer 8

valproaat
- teratogeen anti-epilepticum
- subtiele gelaatsafwijkingen (korte neus, smal philtrum & voorhoofd, epicanthus, kleine mond & lippne), hartafwijkingen, radiale straal afwijkingen, lumbosacrale neurale-buisdefecten, ontwikkelingsachterstanden

thalidomide (Softenon)
- werd voorgeschreven als middel tegen zwangerschapsmisselijkheid in vroege zwangerschap
- afwijkingen aan ledematen, ook aan hart, nieren, maag-darmstelsel & afwezigheid oren
- 1 pilletje al genoeg voor deze afwijkingen

Question 9

Belangrijke teratogene blootstellingen -> infecties

Answer 9

Toxoplasmose
- zwangere vrouwen moeten kattenbak vermijden
- ernstige gehandicapt kind met hydrocefale, microphthalmia, choriorenitis, hersenlaesies, multipele orgaanschade

other
- voornamelijk virussen zoals hiv, parvovirus B19, varicella zoster, coxsackie

congenitale rubella
- hartafwijkingen, microphthalmia, gehoorverlies, glaucoom, cataract, mentale retardatie

Question 10

2 mechanismen van pathogenese van congenitale rubella

Answer 10

• directe virale effecten: virus remt celdeling en dus organogenese van foetus -> aangeboren afwijkingen -> voornamelijk hart en ogen
• schade veroorzaakt door de immuunrespons: induceert cellysis -> weefseldestructie -> vaatwandschade & littekenweefsel na inflammatie -> gehoorverlies, breinschade, cataract, pylmonalisstenose

Question 11

Belangrijke teratogene blootstellingen -> voeding

Answer 11

• overmaat aan vitamine D: aangeboren afwijkingen
• onvolwaardige voeding -> tekort aan foliumzuur

Question 12

Belangrijke teratogene blootstellingen -> overig

Answer 12

• intoxicaties
• genotsmiddelen (bv alcohol)
• maternale ziekten: bv kanker tijdens zwangerschap
• straling: röntgenonderzoek of radiotherapie
• beroepsblootstellingen

Question 13

Aangeboren afwijkingen kunnen syndromaal of geïsoleerd voorkomen

Answer 13

• syndroom: herkenbaar patroon van aangeboren afwijkingen waarbij de combinatie van kenmerken een onderscheid mogelijk maakt van andere patronen
• geïsoleerd afwijking: afwijking komt op zichzelf voor

Question 14

Indeling aangeboren afwijkingen: minor of major anomalies

Answer 14

Minor anomalie: <4 van personen in bepaalde bevolkingsgroep
- meestel geen lichamelijke gevolgen, wel gevolgen op psychische welbevinden
- vaak in gelaat of handen
- vb: sandal gap, viervingerlijn, laagstaande oren, etc

Major anomalie: afwijking die nadelig effect heeft op lichamelijk gezondheid
- vb: omfalocele

Question 15

Signaalfunctie van minor abnormaliteiten voor major abnormaliteiten

Answer 15

Aanwezigheid van 3 minor anomalies is de kans op het hebben van een major anomalie > 25%

Question 16

Belangrijke begrippen bij afwijkingen:

Answer 16

• malformatie: afwijking vanaf begin aanwezig door afwijkend ontwikkelingsproces -> erfelijk/niet-erfelijk/combinatie
• disruptie: afwijking door extrinsieke factor waarbij aanvankelijk geen afwijking aanwezig was (geen spontane correctie mogelijk) -> extrinsiek
• deformatie: afwijking door mechanische krachten waarbij aanvankelijk geen afwijking aanwezig was (spontane correctie na wegnemen van mechanische kracht) -> extrinsiek
• dysplasie: abnormale histogenese (organisatie van cellen naar weefsels) waarbij weefseltype of orgaansystemen afwijkend zijn -> erfelijk/niet-erfelijk/combinatie

Question 17

Voorbeelden malformatie

Answer 17

• schisis
• split hand
• situs inversus
• polydactylie (>10 vingers of tenen)

Question 18

Voorbeelden disruptie

Answer 18

• amniotic bands: bindweefselstrengen die in baarmoeder kunnen leiden tot afsnoering en afwijkende vingers
• fetal brain disruption sequence: kind met hersenbloeding in utero -> inzakking van het schedeldak

Question 19

Voorbeelden deformatie

Answer 19

• insnoeringen van een boom
• contracturen bij kinderen die gedurende de zwangerschap op bepaalde wijze ingeklemd waren
• deuk in ribbenkast door knel in baarmoeder
• schildpad met plastic om schild, waarbij deze is vervormd

Question 20

Voorbeelden dysplasie

Answer 20

• osteogenesis imperfecta
• aardappel met afwijkend weefseltype