W3 - HC7 Behandeling van osteoprose Flashcards
Wat is niet-medicamenteuze behandeling van osteoporose?
- Lichaamsbeweging: beweging stimuleren en inactiviteit vermijden.
- Niet roken en geen overmatig alcohol.
- Niet te veel afvallen.
- Valpreventie/verminderde valimpact (heupbeschermers).
Wat is de aanbeveling van calcium?
- Beveel een dagelijkse calciuminname van 1000-1100 mag aan middels de voeding.
- Geef calciumsuppletie van 1000 mg/dag bij <2 zuivelproducten.
- Geeft calciumsuppletie van 500 mg/dag bij 2-3 zuivelproducten.
Wat is de aanbeveling van vitamine D?
- Adviseer iedereen met een verhoogde fractuurrisico dagelijks 20 ug (=800IE) vitamine D te gebruiken.
- Dagdosering van > 75ug vitamine D (=3000IE) en periodieke hoge dosering (bolus regimes >/=1500 ug (=60.000IE)/maand) worden afgeraden omdat zij mogelijk een verhoogd valrisico geven.
Wat is de medicamenteuze behandelingsoptie van osteoporose in NL?
- Remmers van de botafbraak (antiresorptiva) zoals: oestrogenen (HRT), SERM’s (raloxifene), bisfosfonaten en antilichamen tegen RANKL (Denosumab).
- Stimulatoren van botaanmaak (anabolica)
Wat maakt oestrogenen een goede/slechte behandeloptie voor osteoporose?
Gunstige effecten van oestrogenen met progestagenen waaronder verminderde kans op heupfracturen wegen niet op tegen de toegenomen kans op HVZ en borstkanker.
Wat zijn SERM en waarom zou je deze geven bij osteoporose?
SERM zijn stofjes die op bepaalde weefsels dezelfde soort werking als oestrogenen.
Geven een significante reductie van het aantal wervelfracturen, geen reductie op het aantal niet-wervels en heupfracturen en een significante reductie kans op mammacarcinoom.
- Agonistische werking op bot en CVS.
- Antagonistische werking op borst en uterus.
Wat bisfosfonaten geven bij osteoporose?
Bisfosfonaten (meest gebruikt): remmen functioneren osteoclasten. Verlagen botturnover waardoor: minder botombouweenheden/diepe ‘resorptie putjes’ en negatieve balans in de putjes, met toegenomen secundaire mineralisatie. Geven een lichte stijging van de BMD en verbetering van de microarchitectuur.
Wat is het effect van de verschillende bisfosfonaten die bij osteoporose gegeven kunnen worden?
- Alendronaat, risedronaat: ↓ wervel fx, ↓ niet-wervel fx ↓ heup fx.
- Ibandronaat: ↓ wervel fx, ↓ niet-wervel fx, geen aangetoond effect heup fx.
- Zolededronaat: ↓ wervel fx, ↓ heup fx ↓ mortaliteit na heup fx. (1x per jaar geven).
- Allen: sterker effect op wervel- dan niet wervelfracturen.
Door retentie in bot houden effecten op BMD en turnover enige tijd na staken aan.
Wat zijn de belangrijkste bijwerkingen van bisfosfonaten?
De belangrijkste bijwerkingen zijn maagdarm-klachten. Inname volgens specifieke voorschrift op nuchtere maag: dagelijks/wekelijks/maandelijks. Recente concerns:
1. Osteonecrose van de kaak: vooral bij IV toediening vanwege maligniteit.
Vooral bij botafbraakremmers toegediend in hoge dosering vanwege maligniteiten. Ook bij orale medicatie voor osteoporose maar zeldzaam en grotere kans bij tandheelkundige ingrepen zoals extractie.
2. Mogelijk relatie met atriumfibrilatie.
3. Eveneens zeldzaam: atypische fracturen bijv. in femur met dikke cortex. Verdikking doordat de osteoclasten geremd worden maar de scheurtjes niet helemaal goed hersteld worden.
Hoe werken antilichamen tegen RANKL tegen osteoporose?
Antilichamen tegen RANKL (1x/half jaar als onderhuidse dosering, voorkomt botbreuken maar migreert uit bot > botturnover stijgt). Voorkomt dat de osteoclasten zich gaan ontwikkelen.
Uitkomt trail: 7jaar extensie (totaal 10 behandeling met Denosumab) leidt tot: voortgaande stijging BMD zonder plateau, lage fractuurincidentie in vergelijking tot originele studie (van zowel wervel als niet-wervelbreuken), in extensie groep geen toename adverse events, met name niet van cellulitis en erysipelas. 7 gevallen van ONJ in the long-term groep en 6 in the crossover groep. 1 geval van AFF in beide groepen.
Stop nooit zomaar zonder nabehandeling te overwegen. Na 3 jaar behandelen is her-evaluatie nodig voor besluit stoppen en nabehandelen (i.v. zoledronaat) of continueren (tot 10 jaar).
Hoe heten stimulatoren van de botaanbouw als behandeling van osteoporose?
= Anabolica zoals teriparatide (PTH 1-34), abaloparatide (r PTH related peptide 1-34) niet in NL en romososumab (antilichaam tegen sclerostine) recent.
Welke verschillende werkingen kan PTH hebben?
PTH wordt over het algemeen gezien als een hormoon dat botverlies geeft (katabool). Intermitterend toegediend ander effect van continue. Juist botformatie. RANKL laag en hoog OPG stijging indien 1x per dag, bij continue stimulatie dan RANKL stijging en OPG daling > meer osteoclasten > meer botformatie > lagere kant op fractuur.
Wat doet teriparatide bij osteoporose behandeling?
Teriparatide is het menselijk bijschildkierhormoon 1e 34 aminozuren, met een vergelijkbare werking als PTH. Zorgt voor stimulatie activiteit osteoblasten met initieel botaanmaak zonder botafbraak en stimulatie van activiteit van osteoclasten. Maar ook een toename van de botturnover (meer BMU’s) en een netto positieve balans (botaanmaak > afbraak).
Hoe werkt romosozumab als behandeling tegen osteoporose?
Romosozumab: monoclonaal menselijk antilichaam tegen sclerostine.
Sclerostine is een remmer van de botaanmaak en wordt alleen geproduceerd in skelet (osteocyt). Bij afwezigheid door mutatie fenotype met verhoogd BMD (sclerosteose, v. Buchem).
Hoe duidt de mediamenteuze behandeling bij osteoporose?
Stimuleer bij alle patienten met een verhoogd fractuurrisico om een gezonde leefstijl aan te houden zoals voldoende calcium, vitamine D, gezonde voeding, lichaamsbeweging, stoppen met roken, geen/matig alcoholgebruik en bij secundaire osteoporose, aan optimale behandeling van de onderliggende aandoening.
Start bij patienten met een indicatie voor botversterkende medicatie met alendronaat of risedronaat (wekelijks, tabletvorm).
Behandel patienten die alendronaat en/of risedronaat niet verdragen bijv. vanwege bovenbuikklachten of als er een contra-indicatie is met zoledronaat (5mg eenmaal per infuus/jaar), of denosumab (2x per jaar 60mg sc), of alendronaat in drankvorm (70mg/week).
Overweeg het anabole middel teriparatide (dagelijkse injectie met 20ug gedurende 2 jaar) als eerste keus medicament bij postmenopauzale vrouwen met: een T-score </=1,5 in de heuphals, totale heup of LWK en minstens 2 graad 2 wervelfracturen of 1 graad 3 wervelfractuur.
Overweeg het anabole middel romosozumab (maandelijks subcutane injecties 210mg gedurende 1 jaar) als eerste keus medicament bij postmenopauzale vrouwen ouder dan 50 jaar met:
* Een BMD T-score </= 2,5 in de totale heup, heuphals (niet LWK) en minstens 1 graad 2/1 graad 3 wervelfractuur of.
* Een BMD T-score </= -2 in de totale heup, heuphals (niet LWK) en minstens 2 graad 2 of 2 graad 3 wervelfracturen.
* Indien zij geen MI of CVA gehad hebben.
