W1 - HC4 Pathologie van bijnieraandoeningen Flashcards
Wat is de embyronale oorsprong van de schors?
Mesoderm
Wat is de embryonale oorsprong van de medulla?
Neural crest > cellen uit epiderminale laag die neuro-ectodermaal gedifferentieerd raken.
Wat is hyperplasie?
Vergroting orgaan op basis van toename van aantal cellen.
Wat is hypertrofie?
Vergroting op basis van celgrootte.
Wat gebeurt er indien hyperplasie in endocrien orgaan?
ACTH overproductie of tekort aan eindhormoon > nieuw evenwicht ingesteld.
Wat is een kenmerk van hyperplasie in endocriene organen?
= Reversibel, normaliseert de hormoonspiegel dan normaliseert het orgaan.
Wat is neoplasie?
= Autonome groei. Groei die niet meer terugkoppelbaar is/niet meer gevoelig voor feedbacksignalen en geen mogelijkheid heeft tot regressie.
Wat wordt er in de glomerulosa (5-10% schors) laag geproduceerd?
Aldosteron
Wat wordt er in de fasciculata (70% schors) laag geproduceerd en hoe is hij opgebouwd?
Cortisol
Opgebouwd uit lange bundels van spons-achtige cellen.
Wat wordt er in de reticularis (20% schors) geproduceerd en hoe is hij opgebouwd?
Productie androgenen en oestrogenen.
Rozer en kleiner & minder vetdruppels.
Hoe is het bijniermerg opgebouwd?
Uit nestjes van basofiele cellen (chromaffiene cellen)
Door S100 kleuring kan je zien dat nestjes van chromaffiene cellen worden omgeven door susctenculaire cellen.
Wat wordt er in het bijniermerg geproduceerd?
Catecholamines > (nor)adrenaline
Wat zijn de 4 oorzaken van overproductie van cortisol?
- Exogene oorzaak: exogene toediening steroiden, bijnier atroof.
- In hypofyse tumor die ACTH produceert die de bijnieren aanstuurt om cortisol te produceren = ziekte van Cushing.
OF Tumor in bijnier zelf die cortisol maakt.
OF Diffuuse hyperplasie bijnier.
(8.45)
-
Wat zie je bij een schorsadenoom onder de microscopie dat gepaard gaat met hyperaldosteronisme?
Spirolacton bodies (rode afgeronde bolletjes)
Wat verwacht je bij een ectopische ACTH productie?
Diffuse hyperplasie
Wat gebeurt er bij virilliserend syndroom?
Overproductie androgenen
- Congenitale adrenale hyperplasie.
- Neoplasie met virilliserende kenmerken > eerder carcinoom dan adenoom en zeer zeldzaam.
> Bilaterale hyperplasie 10-15x zo zwaar.
Wat zijn oorzaken van adrenale insufficientie?
Acuut: Waterhouse-Friderischsen syndroom > bilaterale bijnierbloeding bij kinderen met daverende spesis.
Of door plots stopen met langdurig corticosteroid gebruik.
Wat zijn oorzaken van adrenale insufficiëntie/hypofunctie schors?
Chronisch (ziekte van Addison):
- Auto-immuun adrenalitis
- Infecties (TBC, fungaal, HIV)
- Metastasen (geen ruimte meer voor normale bijnier om productie bij te houden).
Wat is een incidentaloom?
Zwellingen die op imaging per toeval gevonden worden.
Wat is de vorm van hypercortisolisme?
Nodulaire/diffuse hyperplasie
Wat is de vorm van hyperaldosteronisme?
Bilaterale idiopatische hyperplasie
Wat zijn kenmerken van neoplasie met virilliserende kenmerken (vermannelijking)?
Eerder carcinoom dan adenoom, zeer zeldzaam
Wat zijn neoplassieen van het bijniermerg?
- Feochromocytoom
Catecholamine-producerende tumor (hypertensie).
Kan ook buiten bijnier voorkomen (paraganglioom).
Meestal benigne (10-15% malgine).
In ca. 30% erfelijke aanleg of onderdeel syndroom > MEN type 2, NF1, VHL). - Neuroblastoom
Meest voorkomende extra-craniale tumor bij kinderen.
Verschil tussen adenomen en carcinoom?
- Frequentie van adenomen (B) is veel hoger dan die van carcinomen (M).
- Macroscopisch en microscopisch onderscheid tussen adenomen en carcinomen is moeilijk.
Maar: bijnierschorscarcinomen kunnen metastaseren en hebben een slechte prognose.
