W1 - Uitwerkingen ZO's

Question 1

Welke hormonen worden er in de bijnierschors gemaakt?

Answer 1

Glucocorticoiden en androgenen

Question 2

Wat gebeurt er als 12-hydroxylase en 11B-hydroxylase defect zijn?

Answer 2

Dan zal de bijnier een overmaat aan androgenen produceren, want er wordt geen cortisol gevormd en er is dus geen negatieve feedback op ACTH.

Question 3

Wanneer treedt de grootste verandering in de productie van bijnierandrogenen op?

Answer 3

= Afhankelijk van de leeftijd
Van begin puberteit tot 20e levensjaar grootste verandering, daarna daling.
Na menopauze is DHEA (pro-hormoon androgenen en oestrogenen) de belangrijkste bron van androgenen en oestrogenen bij de vrouw.

Question 4

Waar kan een tekort van bijnierandrogenen tot leiden?

Answer 4

Verlies botmassa (osteoporose), libidoverlies en verlies van spiermassa.

Question 5

Wie hebben vaak last van een tekort van bijnierandrogenen?

Answer 5

Oudere vrouwen (daling DHEA), patienten die behandeld worden met glucocorticoiden (geen ACTH gevormd), patienten met gestoorde androgeensynthese (bijv. defect 17alfa-hydroxylase/17-20-lyase) en bijnierloze patienten.

Question 6

Wat kan er gebeuren indien je behandeld wordt met bijnierandrogenen?

Answer 6

Hirsutisme (overbeharing) en virilisatie (vermannelijking).

Question 7

Waar leidt activatie van angiotensine-receptoren (zona glomerulosa bijnier) tot?

Answer 7

Tot verhoging van aldosteron secretie na stimulatie, via stimulatie Ca2+/IP3 systeem

Question 8

Wat is het effect van kalium op aldosteron?

Answer 8

Kalium verhoogt bij verhoogde spiegels de productie van aldosteron via depolarisatie van de cellen in de zona glomerulosa van de bijnier > verhoging van de intracellulaire Ca2+ concentratie.

Question 9

Waar zorgt remming/defect van 11B-hydroxysteroid-dehydrogenase II in de nier tot?

Answer 9

Dat cortisol de mineralcorticoid receptor kan bereiken zonder omgezet te zijn in cortison.

Question 10

Wat doen cortisol en prednisolon?

Answer 10

Onderdrukken ACTH stimulatie van desbetreffende zones van de bijnierschors.

Question 11

Waar leidt een adrenalectomie tot?

Answer 11

Tot het wegvallen van de aldosteronproductie > verhoogde Na-excretie (hypokalimie), lagere Na-spiegels bloed, hypovolemie en hypotensie.

Question 12

Wat moet er bij auto-immuun hypercorticisme gegeven worden?

Answer 12

Subsitutie met mineralcorticoiden bij een blok van het enzym 17alfa-hydroxylase niet (wel aldosteron synthese). De overmaat desoxycorticosteron moet onderdrukt worden door toedienen glucocorticoiden.

Question 13

Waar gaat CRH naartoe en waar zal het uiteindelijk binden?

Answer 13

CRH gaat naar de hypofyse voorkwab en bindt aan de CRH receptor in het membraan van de corticotrope cellen.

Question 14

Wat is de CRH-receptor?

Answer 14

Een G-eiwit gekoppelde receptor die de secretie van ACTH stimuleert

Question 15

Hoe wordt de CRH-receptor geactiveerd?

Answer 15

Door transcriptie van POMC-gen door toename cAMP en door activatie van MAP-kinase cascade

Question 16

Wat is het effect van stress op de afgifte van CRH en vasopressine uit de hypothalamus en waar leidt dit tot?

Answer 16

Verhoging
> verhoogde ACTH en cortisol afgifte + stimulatie sympatisch zenuwstelsel: verhoogde productie (nor)adrenaline (cortisol stimulerende werking op vorming adrenaline uit noradrenaline).

Question 17

Wat zijn gevolgen van stress?

Answer 17

• Verhoogde concentraties glucose, vrije vetzuren en aminozuren in bloed.
• Verhoging productie glucose uit aminozuren.
• Toename glycogeenopslag lever.
• Toename glycogenolytische activiteiten glucagon en adrenaline

Question 18

Welke eiwitten zijn verantwoordelijk voor dag/nachtritme van cortisol?

Answer 18

cry 1 en 2

Question 19

Wat doet vasopressine indien stress?

Answer 19

Stimuleert de afgifte van ACTH door hypofyse via G-eiwit gekoppelde vasopressine receptor (activatie > stijging cAMP en ACTH-afgifte). Zorgt ook voor activatie van aquaporines in de nier > meer water reabsorptie.

Question 20

Hoe wordt een bijnierschorsinsufficientie gedefinieerd?

Answer 20

Functieverlies van bijniercortex leidend tot onvoldoende steroidhormoon productie:
- Primair: aandoening in bijnier zelf.
- Secundair: aandoening in hypofyse > onvoldoende stimulatie bijnier.
- Tertair: aandoening in hypothalamus > onvoldoende stimulatie bijnier.

Question 21

Wat is een belangrijke oorzaak van bijnierschorsinsufficientie?

Answer 21

Te snel stoppen van exogeen toegediende corticosteroiden

Question 22

Wat is het gevolg van bijnierschorsinsufficientie?

Answer 22

Tekort aan circulerende glucocorticoiden en mineralcorticoiden.

Question 23

Hoe wordt een bijnierschorsinsufficientie behandeld?

Answer 23

Subsitutietherapie met glucocorticoiden, mineralcoritcoiden en eventueel bijnierandrogenen. Ook voorlichting over handelen in stress-situaties.

Question 24

Waaruit wordt ACTH gevormd?

Answer 24

POMC

Question 25

Wat kan POMC vormen?

Answer 25

ACTH en MSH (pigmentatie huid)

Question 26

Wat is het gevolg van verminderde aldosteron productie?

Answer 26

Lage BD door verminderd circulerend volume ook zal de ureum- en creatinine concentratie verhogen.

Question 27

Wat doet aldosteron?

Answer 27

Stimuleert Na/K pomp > Na-reabsorptie en K-uitscheiding

Question 28

Waar leidt een verminderde werking van de Na/K pomp tot?

Answer 28

Hyponatriemie en hyperkaliemie

Question 29

Wat kan het gevolg van een tekort aan cortisol zijn?

Answer 29

De gluconeogenese wordt zo minder gestimuleerd waardoor tijdens vasten een hypoglycemie kan ontstaan.

Question 30

Hoe kan je d.m.v. een stimulatietest met ACTH-analoog onderscheid gemaakt worden tussen ziekte van Addison en secundaire bijnierschorsinffucientie?

Answer 30

• Ziekte van Addison: stijging cortisolspiegel onvoldoende na stimulatie.
• Secundaire bijnierschorsinsufficientie: normale stijging in de cortisolspiegel na stimulatie, als de bijnierschorsinsufficientie kort bestaat of mild is.

Question 31

Wat kan er gebeuren na langdurig gebruik van exogeen corticosteroid gebruik?

Answer 31

De hypofyse-bijnier-as wordt onderdrukt

Question 32

Wat is de meest voorkomende oorzaak van een bijnierincidentaloom?

Answer 32

Beligne bijnierschorsadenoom

Question 33

Wanneer is er geen verdere follow up nodig indien een benigne bijnieraandoening?

Answer 33

Aandoening zonder hormonale overproductie

Question 34

Wat zijn oorzaken van benigne en maligne leasies?

Answer 34

• Grootte van leasie: onder 4 cm is bijna altijd benigne.
• Grijswaarde: HU op balanco scan zonder contrast, HU < 10 = vethoudende leasie is benigne.

Question 35

Wat zijn indicaties voor een adrenalectomie?

Answer 35

Maligne oorzaak of bij een hormonale overproductie van de bijniertumor.

Question 36

Welke hormonen wordt verhoogd aangemaakt door bijnierschorscarcinomen?

Answer 36

Cortisol en of bijnierandrogenen zoals DHEA, androsteendion en testosteron.