Substitutie Flashcards
Substitutie
Idee dat er een anatomische herorganisatie of functionele aanpassing plaatsvindt.
Verschillende vormen;
Anatomische reorganisatie
Gedrag compensatie
Anatomische reorganisatie
Gezonde delen nemen functies in beschadigde delen over (bijv taal_
- Door andere routes te gebruiken
- Door ‘stille’ connecties (eerder gemaakt, nu inactief) te maken
- Door nieuwe functionele connecties te maken dmv sprouting.
Functionele reorganisatie
Interhemisferische reorganisatie: (ondersteunt early plasticity)
- Functie wordt overgezet naar hetzelfde deel in de gezonde hersenhelft
- vaak bij unilaterale schade bij jonge kinderen
Intrahermispherische reogranisatie (ondersteunt early plasticity)
- Functies worden herverdeeld binnen dezelfde hemisfeer
- Vaak bij unilaterale focale schade bij vroege kindertijd
Intrahemispherisch onderhoud (ondersteunt early vulnerability)
- Functie wordt niet herverdeeld of omgezet, functie wordt behouden zonder grote herorganisatie.
- maximale dysfunctie van deze drie soorten
- Vaak bij bilateraal of diffuus insult
Welke plaatsvind lijkt afhankelijk te zijn van de aard van de schade (diffuus of focaal), de grootte (klein of groot) en de lateralisatie (verdeling van het neurale netwerk dat de functie ondersteunt (bijv geheugen is focaal), en de leeftijd mbt ontwikkelingsfase.
Crowding effect
Bij transfer van functie naar een ander gebied, door meer functies kan het tot neurale competitie leiden, wat de functies verslechterd.
‘growing into deficit’
Gedragscompensatie
Nieuwe strategieën aanleren om routes voor functies die daarvoor rustte op de beschadigde delen. Geen neurale verandering
- spontaan herstel; bijv links leren schrijven bij rechts uitval
- directe hertraining aanpak: Bijv bij afasie opnieuw leren spreken
- Substitutie van functie met compensaties strategie
- Omgeving aanpassing: externe strategie toepassen om deficits
