Mechanismen neuroplasticiteit Flashcards
Crystallization hypothesis
Hypothese die stelt dat de timing van de ontwikkeling afhankelijk is van de leeftijd. Verschillende kritieke perioden voor bepaalde functies bepalen hoe dit ontwikkeld. Buiten deze periode is meer plasticiteit nodig om alsnog die functie te ontwikkelen, bijv spraak/taal. Binnen de kritieke periode is meer capaciteit om te ‘rewire-en’
Jaar 1: Primair motor cortex, sensorische motor cortex
Jaar7-9: Parietaal en frontaal
Jaar 16-19: Maturatie van prefrontale cortex.
Is wat bewijs voor maar ook tegen: Bijv taal ontwikkeling, na maturatie niet direct gestabiliseerd, blijft nog jaren plastisch
Early plasticity hypothesis
De hypothese die stelt dat het ontwikkelende brein minder sensitief is voor schade en meer capaciteit heeft om functies te transfereren.
- Vooral bij focale schade, unilateraal
- peri/ post nataal (equipotentieel)
Bewijs;
- kinderen met ernstige schade die later milde ontwikkeling consequenties vertonen
- Hemisferectomie bij epilepsie
- Focale lesies bij taalgebieden zonder afasie
Early vulnerability hypothesis
De hypothese die stelt dat het ontwikkelende brein gevoeliger is voor schade
- Vooral bij diffuse en gegeneraliseerde schade, waar weinig gezond weefsel over is.
- In
Bewijs;
- jonge kinderen met ernstige schade die steeds meer ontwikkelingsproblemen vertonen
- Relatief betere uitkomst bij latere insults
Limieten voor de hypothesen
Studies zijn redelijk oud, maken geen gebruik van neuro-imaging (bestond nog niet)
- Daardoor: indirecte vaststelling van de locatie van de lesie (met IQ meting).
- VIQ impairment is linkse lesie (verbaal meet vaardigheden die te maken hebben met taal en verbaal redeneren.)
- PIQ impairment is rechtse lesie (performaal meet vaardigheden die te maken hebben met visueel-ruimtelijk inzicht en probleemoplossend vermogen zonder gebruik van taal.)
Vaak studies met dieren, niet altijd te generaliseren naar mensen
vaak case studies
Heterogene groepen, lesies zijn natuurlijk zelden hetzelfde (qua timing, locatie en type insult)
Korte follow-up. Weten wel hoe het binnen een paar jaar is, maar niet in latere leven
Double hazard model
bij plasticiteit vs gevoeligheid;
Grote studie bij kinderen met TBI,
Leeftijd: vroeg (0-7) of laat (8-12)
Ernst: Mild, moderate, severe
Meetpunt: subacuut, 12 maanden, 30 maanden
Liet zien dat kinderen die jong TBI oplopen die ‘severe’ zijn het slechts herstellen. Double hazard: jong en ernstig
uitkomst liet zien dat de oudere kinderen met de ernstigste TBI het beste herstel vertoonde; ondersteunt dus de early vulnerability hypothese
