Sjúkdómar í gallgangakerfi

Question 1

Hver eru almenn einkenni um sjúkdóma í gallkerfinu?

Answer 1

1. Verkir:
   -Gallkólik verkir
   -Vægur epigastric verkur
   -Stöðugur oft mikill verkur í hægri efri hluta kviðar.
2. Stíflugula:
   -stífla af hvaða orsökum sem er.
   Lögmál Courvoisier.
3. hiti+sýkingareinkenni.

Question 2

Hverjar eru helstu congenital malformationir?

Answer 2

1. Anatómískur breytileiki.
   - Mismunandi tenging gallgangakerfis.
   - Gallblaðra: vantar, tvöföldun eða óeðlileg staðsetning.
2. Biliary atresia:
   - Þá er ekki lumen í gallkerifnu
   - Algengasta orsök neonatal stíflugöngu.
3. Choledochal cysta.
   - Staðbundin veruleg útvíkkun á gallgöngum.

Question 3

Hverjur eru gallblöðrusjúkdómar yfirleitt tengdir?

Answer 3

Steinum.

Question 4

Hverjar eru orsakir og tíðnir gallsteina?

Answer 4

10-20% fullorðina eru með gallsteina og >80% þeirra eru þöglir.
Það eru tvær megin gerðir: cholesterol steinar- um eða yfir 90%.
Pigment steinar- en þeir eru sjaldgæfir.

Question 5

Úr hverju eru kólesteról gallsteinar gerðir?

Answer 5

a) Hreinu kólesteróli. Eru þá oftast stakir, stórir egglaga og hvítir.
b)blandaðir- 75-80%. Hafa þá kólesteról, calsium carbonate og calsíum bilirubinate.
Þeir eru þá oftast margir, kantaðir, breytilegir að stærð og lögun, sléttir og gullleitir.
c) samsettir- 10% hreinir kólesteról í miðju. Oft stakir, egglaga og slétt yfirborð.

Question 6

Hverjar eru orsakir og áhættuþættir kólesteról gallsteina?

Answer 6

Hækkandi aldur
Konur
Hyperlipidemia
Snöggt þyngdartap
N-E og USA
Meðganga
Arfgengi

Question 7

Hvað er aðalinnihald pigment gallsteina og hvaða gerðir eru til?

Answer 7

Calcium bilirubinate

Svartir eða brúnir.

Question 8

Hver er orsök og áhætta pigment gallsteina?

Answer 8

Hærri tíðni í Asíu
Hemolýtískar anemiur
Gallvegasýking.
Oft margir steinar.

Question 9

Hverjar eru afleiðingar gallsteina (cholelithiasis)?

Answer 9

Geta verið asymptomatískir.

Akút cholecystitis
Krónískur cholecystitis.
Hreyfing á gallsteinunum.

Question 10

Hverjar eru afleiðingar hreyfingar á gallsteinum?

Answer 10

Stíflun á ductus cysticus
Stíflun á choledocuhs
Stíflun á ampulla of Vater
Fistulu myndanir.

Question 11

Hvers vegna verður akút cholecystitis?

Answer 11

> 90% vegna lokunar á cystic duct, vegna steins.

Acalculus akút cholecystitits er líka til.

Question 12

Hver eru einkenni akút cholecystitis?

Answer 12

Verkir í efri hluta kviðar hægra megin, hiti, ógleði og uppköst, tachycardia og lystarleysi.

Question 13

Hver er meinmynd cholecystitis acute?

Answer 13

Gallsteinar með kemískri ertingu og svo sýking.

Question 14

Hvernig lítur gallblaðran út histológískt þegar að það er cholecystitis acuta?

Answer 14

Sármyndun, bjúgur, bólgufrumuíferð aðallega neutrophila.

Einnig getur verið drep og blæðingar.

Question 15

Hvernig er meingerð cholecystitis acuta?

Answer 15

Gallblaðran er þanin, bjúgkennd og congesteruð.
Hún er rauðleit til dökkgrænleit.
Fibrin exudat er á yfirborði
Purulent innihald í lumeni-empyema.

Question 16

Hversu há er dánartíðnin við cholecystitis acuta?

Answer 16

Innan 1%.

Question 17

Hverjir eru fylgikvillar akút gallblöðrubólgu?

Answer 17

Bakteríu sýking með cholangitis og spesis.
Rof
Enteric fistula
Abscess í lifur

Question 18

Hver er orsök krónískrar gallblöðrubólgu?

Answer 18

Oftast gallsteinar en sjaldan sýking.

Question 19

Hver eru einkenni krónískrar gallblöðrubólgu?

Answer 19

Oftast væg
Verkir við fitumáltíðir
geta komið kólík verkir.

Question 20

Hvernig lítur vefur gallblöðru út við krónsíka bólgu?

Answer 20

Blaðran getur verið lítil, eðlileg eða stækkuð.
Veggurinn hefur samt þykknað og það er fibrosa og krónísk bólgufrumuíferð.
Slímhúðin er oft atrophísk.
Rokitansky-Aschoff sinusar sjást.
Kalkanir verða og geta verið postulíns gallblaðra.
Xanthogranulomatous cholecystitis.
Cholesterolosis- óvíst með tengls

Question 21

Hvað er cholestrolosis?

Answer 21

Gular skellur og strik í slímhúðinni.
Kallast strawberry gallbladdir.
Stundum eru litlir polypar.
Fitufylltir macrophagar eru í lamina propria.
oftast í konum milli 40-60 ára.

Question 22

Hvaða bakteríur valda cholangitis?

Answer 22

E. coli, Klebsiella eða aðrar enterobacteriur.

Allt sem veldur stíflu stuðlar að sýkingu.

Question 23

Hvort eru gallblöðrukrabbamein algengari hjá konum eða körlum?

Answer 23

Konum, 1/2-3.

Question 24

Hvernig eru horfur í heild hjá gallblöðrukrabbameinum?

Answer 24

Slæmar.

Question 25

Hvað eru margir karlar og hvað eru margar konur sem að greinast með krabbamein í gallblöðru árlega á Íslandi?

Answer 25

4 karlar og 3 konur.

Question 26

Hvernig er útlit krabbameina í gallblöðru?

Answer 26

Dreifður ífarandi vöxtur í 70% tilvika eða polypoid vöxtur í 30% tilvika.

Question 27

Hverjar eru orsakir krabbameins í gallblöðru?

Answer 27

Óvíst.
Hugsanlega:
-Carcinogen áhrif afleiddra efna gallsýra
-ýmsar sýkingar í gallvegum
-postulíns gallblaðra
-UC, Gardners og polyposis coli.

Question 28

Hvaða krabbameinsgerð er algengust í gallblöðrum?

Answer 28

Adenocarcinoma eða yfir 90%

Question 29

Hvernig dreifa þau sér?

Answer 29

Lifur, magi og skeifugörn með direct vexti.

Meinvörp til pericholedochal eitla og lifrar.

Question 30

Hvernig finnum við krabbamein í gallgöngum utan lifrar?

Answer 30

Þau gefa sig til kynna með verkjalausri vaxandi obstrúctívri gulu.
Að auki geta verið hvítgráar hægðir, ógleði og uppköst og þyngdartap.
Algengari í körlum
Hjá gömlu fólki.

Question 31

Hverjar eru áhættur krabbameina í gallgöngum?

Answer 31

Clonorchis sinensis.
Primary sclerosing cholangitis
Inflammatory bowel disease

Question 32

Hvað er Klatskin tumor?

Answer 32

Æxli í hepatic duct. ca. 10%

Question 33

Hvar er algengast að finna krabbamein í gallgöngum?

Answer 33

50% í neðri hluta í nánd við Ampulla of Vater. Þau hafa skárri horfur.

Question 34

Hvernig líta krabbamein í gallgönum út?

Answer 34

Polypoid og yfirborðslæg. Þau eru nodulert og dreifð með æxlisíferð djúpt í vegginn.
Stundum eru þau multicentric.