HC3.3

Question 1

Wanneer wordt een uitslag morbilliform genoemd?

Answer 1

• als het grofvlekkig is, zoals uitslag van mazelen

Question 2

Wanneer wordt een uitslag rubelliform genoemd?

Answer 2

• als het fijnvlekkerige exanthemen zijn (rubella)

Question 3

Wat is enantheem?

Answer 3

Uitslag op de slijmvliezen (mond, maag, darm)

Question 4

Wat zijn oorzaken van exantheem?

Answer 4

• infecties: bacterieel of viraal
• niet-infectieus: allergie, auto-immuunziekte, vasculitiden
• overige

Question 5

Welke anamnestische gegevens zijn van belang voor het stellen van een juiste diagnose bij exantheem?

Answer 5

• leeftijd
• voorafgaande contacten met een besmettelijke ziekte
• vaccinatiestatus
• seizoensinvloed
• exanthematische ziekten in de voorgeschiedenis
• het gebruik van geneesmiddelen
• aanwezigheid van koorts
• bijkomende klachten en symptomen

Question 6

Waarom is leeftijd een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?

Answer 6

• klassieke exanthemen (rubella, morbili) komen vooral voor bij oudere kinderen
• exanthemen door infecties met enterovirussen bij jongere kinderen
• exanthema subitum bij zuigelingen

Question 7

Waarom is voorafgaande contacten met besmettelijke ziekte van belang bij het stellen van een diagnose bij exantheem?

Answer 7

• respiratoire virussen en enterovirussen hebben een incubatietijd van enkele dagen
• waterpokken en rubella hebben een incubatietijd van 14 dagen

Question 8

Waarom is vaccinatiestatus een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?

Answer 8

Afhankelijk van de vaccinatiestatus van een kind zullen bepaalde ziekten veel minder waarschijnlijk zijn

Question 9

Waarom is seizoensinvloed een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?

Answer 9

• mazelen, waterpokken en rode honden worden vooral in winter en lente gezien
• infecties met enterovirus worden vooral in zomer en herfst gezien

Question 10

Waarom is de ‘bijkomende klachten en symptomen’ een belangrijk anamnestische gegeven bij het stellen van een diagnose bij exantheem?

Answer 10

• luchtweginfectie en conjunctivitis bij mazelen
• hoge koorts in voorafgaande dagen bij exanthema subitum

Question 11

Hoe zijn de klassieke exanthemen gerangschikt?

Answer 11

• 1e ziekte
• 2e ziekte
• 3e ziekte
• 4e ziekte
• 5e ziekte
• 6e ziekte
• geen nummer

Question 12

1e ziekte

Answer 12

Mazelen / Morbili

Question 13

2e ziekte

Answer 13

Roodvonk / Scarlatina

Question 14

3e ziekte

Answer 14

Rode hond / Rubella

Question 15

4e ziekte (afgevallen want variant van rubella)

Answer 15

Morbus Filatov Dukes

Question 16

5e ziekte

Answer 16

Erythema infectiosum

Question 17

6e ziekte

Answer 17

Exanthema subitum / Roseola infantum

Question 18

Geen nummer

Answer 18

Waterpokken / Varicella

Question 19

Verwekker 1e ziekte (mazelen/morbili)

Answer 19

Paramyxovirus

Question 20

Verwekker 2e ziekte (roodvonk/scarlatina)

Answer 20

Streptococcus pyogenes (groep A ß-hemolytisch)

Question 21

Verwekker 3e ziekte (rode hond/rubella)

Answer 21

Togaviridae, genus rubivirus

Question 22

Verwekker 5e ziekte (erythema infectiosum)

Answer 22

Parvovirus B19

Question 23

Verwekker 6e ziekte (exanthema subitum/roseola infantum)

Answer 23

Humaan-Herpesvirus 6/7 (HH-6/HH-7)

Question 24

Verwekker geen nummer (waterpokken/varicella)

Answer 24

Varicella zoster virus (HHV-3)

Question 25

Hoe staan de klassieke exanthemen (1e-6e ziekte + geen nummer) bekend?

Answer 25

Als kinderziektes

Question 26

Wat zijn enkele voorbeelden van niet-klassieke exanthemen?

Answer 26

• viraal exantheem eci
• mononucleosis infectiosa
  Acropapulovesiculeus syndroom / Gianotti crostissyndroom
• hand-, voet- en mondziekte
• erythema multiforme
• Ziekte van Kawasaki

Question 27

Mazelen (Morbilli)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe verspreidt het zich?
- wat is de incubatietijd?
- wanneer is de ziekte besmettelijk?
- symptomen?
- wanneer begint het exantheem en hoe ziet het eruit?
- waar begint het exantheem en hoe verspreidt het zich, wat ontstaat daarbij?
- wat gebeurt er met de huiduitslag na enkele dagen?
- hoe uit het enantheem zich?
- wie zijn risicogroepen voor ontwikkelen van mazelen?
- hoe vindt diagnostiek plaats?
- meldingsplichting?

Answer 27

• 6 maanden tot 4 jaar
• aerogeen respiratoire route
• 8-14 dagen
• vanaf 4 dagen voor aanvang van de prodromale fase tot 4 dagen na ontstaan van exantheem
• koorts, conjunctivitis, rhinitis, hoesten
• na 3-7 dagen, is grofvlekkig, confluerend, maculopapuleus
• op het hoofd (achter oren) naar romp en ledematen, ontstaat daarbij hoge koorts
• de huiduitslag verbleekt
• in witte vlekken op mondslijmvlies -> Koplik-vlekken
• kinderen < 1j of pasgeborenen van niet-immune moeders
• middels IgM-antistoffen
• meldingsplichtige ziekte groep B2 -> constatering/vermoeding van mazelen binnen 24u vermelden

Question 28

Wat zijn dus typische kenmerken voor mazelen?

Answer 28

Flinke griep (hoesten, koorts, rhinoconjunctivitis), exantheem (morbilliform) en Koplik-vlekken in de mond

Question 29

Roodvonk (scarlatina)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe vindt verspreiding plaats?
- wanneer is het besmettelijk?
- symptomen?
- wanneer ontstaat exantheem en hoe ziet het eruit, hoe verspreidt het zich over het lichaam?
- hoe uit het enantheem zich?
- wat is ook een typisch kenmerk van roodvonk?
- risicogroepen?
- hoe wordt diagnose gesteld?
- wat is het beleid?
- meldingsplichtig?

Answer 29

• 2-10 jaar
• aerogene respiratoire route
• voor aanvang van eerste klachten tot huidafwijkingen weer verdwenen zijn
• abrupte koorts, tekenen van keelontsteking, gezwollen cervicale klieren
• op de 2e dag, is puntvormig, rood en ruw, verspreidt vanaf borst naar gehele lichaam, vooral oksels en liezen
• met beslag op tonsillen, rode farynxbogen en frambozentong/aardbeientong
• bleekheid rond de mond (periorale bleekheid, narcosekapje)
• kinderen met anatomische afwijkingen in KNO-gebied en kinderen met syndroom van Down
• aan de hand van het klinische beeld
• expectatief
• geen meldingsplichtige ziekte

Question 30

Wat zijn dus typische kenmerken voor roodvonk?

Answer 30

• ziek zijn met koorts en tonsillitis (focus op streptokokken)
• exantheem is puntvormig, rood en ruw, wat zich verspreidt van borst naar gehele lichaam, vooral oksels en liezen
• exatheem wordt gevolgd door vervelling
• enantheem uit zich in beslag op tonsillen, rode farynxbogen en frambozentong

Question 31

Rubella (rode hond)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe vindt verspreiding plaats?
- wat infecteert rubella en hoe verspreidt het zich door het lichaam?
- symptomen?
- hoe ziet het exantheem eruit en hoe verspreidt het zich?
- hoe uit het enantheem zich?
- risicogroepen?
- de ziekte kan overgedragen worden op foetus, hoe heet het dan?
- hoe vindt diagnostiek plaats?
- meldingsplichtig?

Answer 31

• 6-12 jaar
• aerogene respiratoire route
• het lymfoide weefsel van nasopharynx en bovenste luchtwegen -> verspreidt systemisch naar meerdere organen, waaronder placenta
• BLWI, karakteristieke lymfadenopathie die 1 dag voor exantheem ontstaat
• kleinvlekking en maculopapuleus, beginnend in gelaat verspreidt naar romp, exantheem wordt confluerend tot grotere vlekken
• in kleine rode vlekjes op palatum molle
• zwangeren, voornamelijk in 1e trimester
• congenitaal rubella syndroom
• via IgG-antistoffen tegen rubellavirus
• meldingsplichtige ziekte in groep B2

Question 32

Wat zijn dus typische kenmerken voor rubella?

Answer 32

• bovenste luchtweginfectie met karakteristieke lymfadenopathieen van hals, nek en achter oor
• exantheem begint kleinvlekkig maculopapulair op gelaat, hierna confluerend tot grotere vlekken op romp
• enantheem uit zich in kleine rode vlekjes op palatum molle

Question 33

Erythema infectiosum (5e ziekte)
- wat is de voorkeursleeftijd?
- hoe is de verspreiding?
- wanneer is het besmettelijk?
- wat zijn de symptomen?
- hoe zien de exanthemen eruit en hoe verspreiden ze zich?
- wat is kenmerkend voor erythema infectiosum?
- hoe uit enantheem zich?
- risicogroepen?
- meldingsplicht?

Answer 33

• 4-10 jaar
• aerogene respiratoire route
• vanaf 1 week voor symptomen en het is seizoensgebonden
• koorts, algehele malaise, soms gewrichtspijnen
• roze/rood, fijnvlekking, wegdrukbaar en maculapapuleus, in gelaat, de strekzijde van ledematen en soms op billen en romp. Eerst scherp begrensd, later confluerend met centrale verbleking (guirlandes)
• slapped cheeks (rode wangen)
• geen enantheem
• niet-immune zwangeren
• geen meldingsplicht

Question 34

wat zijn dus typische kenmerken voor erythema infectiosum?

Answer 34

• eerst rode wangen daarna exantheem
• in de mond geen afwijkingen
• ziekteverschijnselen zijn mild (maar erg besmettelijk)

Question 35

Exanthema subitum (6e ziekte)
- voorkeursleeftijd?
- hoe gaat de verspreiding?
- symptomen?
- hoe ziet de exantheem eruit, hoe verspreidt het zich?
- hoe uit enantheem zich?
- risicogroepen?
- diagnostiek?
- beleid?

Answer 35

• 3 maanden tot 3 jaar
• aerogene respiratoire route
• abrupt hoge koorts (40) gedurende enkele dagen, zonder overige klachten
• kortdurend fijnvlekking exantheem, gekenmerkt door kleine roze lenticulaire vlekjes, licht confluerend, beginnend op romp later op armen
• geen enanthemen
• patienten met verminderde immuniteit
• mogelijk middels serologie, maar dit is geen routine
• beleid is afwachtend

Question 36

Waterpokken (varicella)
- voorkeursleeftijd?
- verspreiding?
- wanneer besmettelijk?
- symptomen?
- hoe uit het exantheem zich?
- hoe uit het enantheem zich?
- risicogroepen?
- hoe wordt diagnose gesteld?
- meldingsplicht?

Answer 36

• 0 - 4 jaar
• aerogene respiratoire verspreiding en via huidlaesies
• vanaf 1 tot 2 dagen voor aanvang van klachten tot 5 dagen na ontstaan van exantheem
• lichte koorts, malaise, exantheem met jeukklachten
• uit zich in maculae op romp, gelaat en behaarde hoofdhuid. De maculae gaan over in papels en daarna in vesikels, de vesikels gaan kapot en drogen in met crustae (jeuk)
• enantheem uit zich in vesikels of ulcera op mondslijmvlies
• immuungecompromitteerde patienten, pasgeborenen en zwangeren
• meestal klinisch
• geen meldingsplicht