HC 12.3 Klinisch onderzoek van het skelet Flashcards
Wat zijn de kenmerken van osteoporose?
Osteoporose is de meest voorkomende metabole botziekte. Osteoporose zorgt voor verlaging van de botdichtheid en het zorgt voor verandering van de architectuur (verandering van de trabekels) dit leidt tot het zwakker worden van de botten. Het kan leiden tot brittle bones en fragiliteit fracturen (doordat de botten minder stevig zijn is een kleine val al voldoende voor fracturen. Osteoporose kan leiden tot pijn, morbiditeit en onbehandeld tot mortaliteit. Vroege diagnose is noodzakelijk om pijn te verminderen en hoge morbiditeit.
Wat zie je op een radiografie van osteoporose?
Minder bot: dus meer doorlaatbaar voor straling. Daarnaast zien we ook dat de hoogte anterior en posterior tussen de verschillende wervels kunnen verschillen (dit zijn compression fractures).
Wat zijn de meest voorkomende fracturen bij osteoporose?
De meest voorkomende fracturen zijn: fracturen in de thorax wervels, fracturen in de pols en fracturen in de nek van de femur.
Wat zijn oorzaken van een verlaagde botdensiteit?
- Osteoporose
- Osteomalacie
- Metastasen
- Multiple myeloma
- Hyperparathyreoïdie
- Andere oorzaken
Wat is de prevalentie van osteoporose?
200 miljoen vrouwen in de wereld hebben osteoporose. Jaarlijks 9 miljoen fracturen wereldwijd: 1,4 miljoen vertebrale fracturen, 1,6 miljoen heupfracturen en 1,7 miljoen onderarm fracturen.
Wie heeft het risico op het ontwikkelen van osteoporotische fracturen?
- Postmenopauzale vrouwen van boven de 60 jaar
- Mannen boven de 70 jaar
- Mannen en vrouwen van boven de 50 die eerder een fractuur hebben gehad
- Andere risico factoren: gebruik van corticosteroïden langer dan 3 maanden, lichaamsgewicht van onder de 60 kg, FA met osteoporose, verminderde mobiliteit en zittende leefstijl, vaak vallen.
Door welke drie redenen ontstaat er een afname van botdichtheid?
Er zijn drie redenen waardoor er een disbalans kan ontstaan tussen botvorming en botresorptie, met als gevolg afname botdichtheid:
- Bot resorptie is toegenomen en de productie is normaal
- Bot resorptie is normaal en de productie is afgenomen
- Bot resorptie is toegenomen en de productie is afgenomen
Wat is het verschil tussen perifeer en axiaal skelet?
Axiale skelet: wervels, pelvis, schedel: heeft meer trabeculair bot en minder corticale bot.
Perifeer skelet: armen, benen, vingers: corticaal bot waar de trabekels heel dicht bij elkaar zitten en trabeculair bot waar ze losser bij elkaar zitten. Hierdoor kleurt het corticaal bot veel witter aan op de foto dan trabeculair bot.
De turnover activiteit is in het trabeculaire bot 8 keer hoger dan in het corticale bot. In de wervels is meer dan 60% trabeculair bot en in de lange botten (perifeer) is ongeveer 60% corticaal bot. Je ziet dus veranderingen als gevolg van osteoporose eerder in de wervels omdat ze meer trabeculair bot bevatten, dus er vindt meer turnover plaats.
Wat zijn de radiologische kenmerken van osteoporose?
- Verminderde botdensiteit
- Dunner worden van de cortex
- Abnormale bot architectuur met verlies van secundaire trabekels, de primaire blijven. En uiteindelijk verlies je ook de primaire trabekels. Je ziet de primaire trabekels pas als de secundaire weg zijn.
- Fracturen
Is het natuurlijk dat als je ouder wordt je botdichtheid afneemt?
Het is natuurlijk dat je botdichtheid afneemt na de leeftijd van 20-25 jaar.
Hoe zien de trabekels eruit in de wervelkolom? En wat gebeurt hiermee bij osteoporose?
In de wervel kolom zijn de primaire trabekels verticaal en de secundaire trabecels zijn transversaal. Als je verlies krijgt van je primaire trabekels dan krijg je compressie. Het zien van primaire trabekels is kenmerkend voor osteoporose.
Op welke manieren kan wervelcompressie voorkomen bij osteoporose?
De compressie van de wervels kan op verschillende manieren voorkomen bij osteoporose:
- Anterior compressie: wedging
- Compressie van de eindplaten ofwel inferior of superior: biconcave
- Verminderde hoogte van anterior, centraal en posterior: pancake
Wat kan er ontstaan als er heel veel wervelfracturen zijn?
Als er heel veel wervelfracturen zijn kan er compressie ontstaan van het ruggenmerg en kan dat leiden tot neurologische problemen.
Wat is een ‘must’ bij screening naar osteoporose?
Het is belangrijk om osteoporotische wervel compressies van 25% of meer op Thoraxfoto’s en CT’s op te sporen en te rapporteren. Dit omdat je dan osteoporose in een vroege fase vindt en in een vroege fase kan behandelen, om verdere compressie fracturen te voorkomen.
In welke graden kun je osteoporose indelen?
Normaal gesproken zijn de wervels overal even hoog max 2 mm verschil. Als er 20-25% verschil in zit dan spreken we van Graad 1, 25-40% dan spreken we van Graad 2 en meer dan 40% dan spreken we van Graad 3.
Wat kun je zeggen over de trabekels uit de heup?
In de heup heb je verschillende trabekels de compressive en de tensile group. En dan ook nog is primair en secundair. Als de secundaire trabekels verdwijnen zie je een gebied zonder trabekels en dit gebied noemen we de driehoek van Ward.
Hoe werkt de metacarpal index?
Wat zijn de kenmerken van osteomalacie? En wat is het verschil met osteoporose?
Bij osteomalacie zie je dat alle wervels biconcaaf zijn. Bij osteoporose is dat niet zo. Veel trabeculair bot en extracellulaire matrix bij osteomalacie, maar het is niet gecalcificeerd. Bij osteoporose is het wel allemaal gecalcificeerd maar is er wel een afname in trabeculair bot een extracellulaire matrix.
Doordat de botten niet goed gecalcificeerd zijn, zijn ze zacht hierdoor kunnen ze worden vervormd. Daarnaast zien we ook pseudo-fracturen omdat daar de botmatrix niet is gecalcificeerd, dit noemen we ook wel Looser’s zones.
Wat zijn de kenmerken van multiple myeloma?
Meestal 1 aangedane wervel, en de rest ziet er normaal uit. Dat zie je niet bij osteoporose. Daarnaast zijn alle trabekels zichtbaar en niet alleen de verticale trabekels.
Hoe zien osteoblastic metastasen eruit?
Gebieden met hoge densiteit (wit) in de wervels, duidt op metastasen
Hoe zien osteolytic metastasen eruit?
Cortex is weg, er is een laesie, verminderde densiteit.
Van welke twee scores maakt de DEXA-scan gebruik?
- T-score: afwijking van de meting ten opzichte van de gemiddelde waarde voor jong-volwassenen (in SD’s).
- Z-score: afwijking van de meting ten opzichte van de gemiddelde waarde van mensen met zelfde leeftijd en geslacht (in SD’s).
Wat is de pathogenese bij osteoporose?
Rol piek botmassa: als je begint met een lagere piek botmassa dan heb je meer kans op osteoporose. Ook al heb je dezelfde piek botmassa er kan ook verschil zijn in botverlies tussen personen.
