HC 10.1 Inleiding mammacarcinoom als exemplarische tumor, epidemiologie, etiologie en behandeling Flashcards

1
Q

Waarom is wetenschappelijk onderzoek belangrijk voor de behandeling van borstkanker?

A

Het streven moet zijn dat al ons medisch handelen evidence based is. Dus: wetenschappelijk onderzoek is essentieel voor het medisch handelen. Dit is omdat je sommige mensen die helemaal niet ziek zijn, met de behandeling ziek maakt om langer te kunnen leven.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is de kans dat je als je drager bent van het BRCA gen borstkanker ontwikkeld?

A

Als je het BRCA gen draagt heb je 80% kans om ergens in je leven borstkanker te ontwikkelen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Als je drager bent van het BRCA-gen wat is dan de betere behandeloptie: screening of mastectomie?

A

Als je een BRCA 1 genmutatie hebt geeft het een significant voordeel om een totale mastectomie te doen ten opzichte van screening. Maar bij een BRCA2 genmutatie zien we geen significant verschil.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is Tamoxifen en wat gebeurt daarmee in het lichaam?

A

Tamoxifen: oudste gerichte oncologische medicament bij de behandeling van borstkanker. (hormoontherapie).
- Tamoxifen –> endoxifen, dat is de actieve metaboliet. Je hebt hiervoor allerlei enzymen nodig in de lever die het om moeten zetten. We geven altijd een tablet van 20 mg, maar sommige mensen kunnen het beter omzetten dan andere mensen. Hierdoor monitoren we het medicament in het bloed, dit noemen we Therapeutic drug monitoring (TDM).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is het gevolg van de mate van omzetting van Tamoxifen voor de prognose?

A

Hoe beter je de tamoxifen kan omzetten hoe betere prognose je hebt, als je het minder goed kan omzetten heb je een hogere kans op een recidief.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Naar welke combinaties van tamoxifen met andere middelen is gekeken? En wat was daarvan het effect?

A
  • Sommige vrouwen combineerden het met tabletten van kurkuma en piperine (zwarte peper) en hierdoor werd de concentratie tamoxifen lager.
  • CBD kan een anti-tumor effect hebben, daarom is er ook onderzoek gedaan naar de interactie tussen tamoxifen en CBD, deze hebben geen effect op elkaar. CBD werkt wel tegen de bijwerkingen van tamoxifen. Nu willen we hiervoor nog een grote studie doen om te kijken of het niet door het placebo-effect kwam.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat zijn vloeibare biopten?

A

Er is een bepaalde detectie ondergrens om te vinden of de kanker zich al in de bloedbaan bevindt. Om dit eerder op te sporen zijn er vloeibare biopten. Met een buis bloed kunnen we met behulp van geavanceerde technieken, kankercellen of producten van kankercellen (stukjes DNA of exosomen) vinden.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hoe kan een vloeibaar biopt al een deel van de prognose bepalen?

A

We vonden dat als je in zo’n buis bloed 5 of meer circulerende tumorcellen (CTC’s) hebt dat je prognose al een stuk slechter is.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat kun je onderzoeken aan de kankercel die je vindt in het vloeibare biopt?

A

Als je dan een kankercel vind kunnen we ook bepalen wat voor soort kankercel het is, we kunnen naar de receptoren kijken, we kunnen ook kijken naar het DNA, je kunt daarmee analyseren wat er fout is in die ene kankercel. Daar kunnen we dan weer gerichte therapie tegen ontwikkelen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat is een primair mammacarcinoom?

A
  • Niet op afstand uitgezaaid
  • Behandeling in opzet curatief
  • Behandeling door chirurg en meestal ook oncoloog en radiotherapeut
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat is een gemetastaseerd mammacarcinoom?

A
  • Op afstand aantoonbare metastasen
  • Palliatieve behandeling (levensverlengend)
  • Behandeling door oncoloog, soms radiotherapeut, zelden chirurg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Voor welke redenen komt toch radiotherapie of chirurgie in aanmerking bij een gemetastaseerd mammacarcinoom?

A

Borstkanker is wel goed gevoelig voor radiotherapie. We zetten radiotherapie wel nog in bij metastasen voor bijvoorbeeld pijnlijke botuitzaaiingen of bijvoorbeeld ingroei in vitale structuren.
Chirurgie doen we zelden, dit doen we alleen als je bang bent dat de tumor lokaal voor problemen gaat zorgen, dat het bijvoorbeeld helemaal open gaat, dan kun je een selfish mastectomie doen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hoe metastaseren mammacarcinomen?

A

Het mammacarcinoom zaait zowel lymfogeen als hematogeen uit.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wanneer vinden we lymfeklieruitzaaiingen van een mammacarcinoom nog lokale ziekte en wanneer zijn het afstandsmetastasen?

A

Uitzaaiingen naar de okselklieren, klieren achter het borstbeen, klieren bij het sleutelbeen en klieren in de hals zien we nog als lokale ziekte. Dus het zijn wel uitzaaiingen maar we kunnen nog wel voor de genezing gaan.
Als het naar de lymfeklieren gaat aan de andere kant van de thorax, naar het mediastinum, naar de buik of naar de liezen, dan is er wel sprake van metastasen op afstand.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Waar zaait het mammacarcinoom het liefst naar uit via de bloedbaan? En welke organen komen daarna?

A

Het mammacarcinoom metastaseert het liefst naar de long, lever en de botten. Minder favoriete plekken zijn: hersenen, huid, longholte (pleuritis carcinomatosa), peritonitis carcinomatosa, ovaria (Krukenberg).
Pleuritis carcinomatosa en peritonitis carcinomatosa, gaat gepaard met heel veel long- of buikvocht.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat houden de begrippen lokale behandeling en systemische therapie in?

A
  • Lokale behandeling = chirurgie en/of radiotherapie
  • Systemische therapie = therapie via tablet/infuus/injectie (via bloedbaan)
15
Q

Wat houdt (neo)adjuvante behandeling in en wat is palliatieve behandeling?

A
  • Adjuvante behandeling = behandeling primair mammacarcinoom na de borstoperatie
  • Neo-adjuvante behandeling = behandeling primair mammacarcinoom voor de borstoperatie
  • Palliatieve behandeling = behandeling bij gemetastaseerd mammacarcinoom
16
Q

Wat zijn micrometastasen?

A

Micrometastasen zijn niet aantoonbare borstkankercellen, die als je ze niet behandeld afstandsmetastasen kunnen worden. Als iemand micrometastasen hebt kun je de patiënten nog genezen, voor die patiënten geven we dus (neo)adjuvante therapie. Als je de micrometastasen dus wel vindt, als ze meetbaar zijn geworden, dan is het niet meer te genezen.

17
Q

Wat is de historie van borstkanker? Met betrekking tot hoe operaties vroeger gingen en over micrometastasen?

A
  • 1882: radicale mastectomie volgens Halsted: alle lymfeklier stations, spieren en de borst.
  • Sinds 1970 weten we dat als je mensen diagnosticeert met borstkanker dat 5% al afstandsmetastasen heeft en 95% heeft geen detecteerbare afstandsmetastasen. Bij de 95% zien we dat als we geen nabehandeling geven dat bij 50% de ziekte terugkomt en ze er alsnog aan overlijden. (dus 50% heeft al microuitzaaiingen)
    Kleine tumoren kunnen al hematogeen metastaseren. Met chemotherapie kun je de kans op recidief/uitgezaaide ziekte verminderen.
18
Q

Wat is de frequentie van het optreden van het mammacarcinoom in Nederland?

A
  • Bij ongeveer 17.000 vrouwen/jaar wordt mammacarcinoom ontdekt
  • 1 op de 7 vrouwen ontwikkelt mammacarcinoom
  • bij +/- 120 mannen/jaar wordt mammacarcinoom ontdekt
19
Q

Wat zijn de kenmerken van borstkanker bij mannen?

A
  • 1% van alle borstkankers
  • Risicofactoren: obesitas (meer expositie aan androgenen), testiculaire afwijkingen, hypofyseadenoom, bestraling op thoraxwand, etniciteit
  • Fenotype: ER, PR en AR positief, Her2 neg, meestal luminal B
  • Verschillen met vrouwelijke mammacarcinomen patiënten: >40% N+ (vaak zijn ze al uitgezaaid naar de okselklier), vaker ER+ (ze zijn vaker hormoongevoelig)
  • Vaker geassocieerd met genetische afwijkingen: BRCA2 (10%), BRCA1 (<5%), Klinefelter (chromosomale XXY, risk 50x↑), CHEK2, p53, PTEN
20
Q

Waarom stijgt de incidentie van borstkanker?

A

Actiever screenen, vergrijzing, stage-migration (de methodes om het op te sporen worden beter).

21
Q

Waarom neemt de sterfte van borstkanker af?

A

Starten landelijke borstkankerscreening en betere detectiemethodes, hierdoor kun je er eerder bij zijn, vroeger stadium. Daarnaast zijn er ook betere behandelingsmogelijkheden.

22
Q

Rond welke leeftijd krijgen mensen vooral borstkanker? Welke leeftijd screenen we voor? En hoeveel borstkanker vangen we in die periode?

A

De mediane leeftijd van mensen met borstkanker is 60 jaar. Het bevolkingsonderzoek loopt van 50 – 75, in die periode vangen we 55,8% van de borstkankers.

23
Q

Wat zijn de risicofactoren voor het ontwikkelen van borstkanker?

A
  • Late menopauze
  • Vroege menarche
  • Late leeftijd eerste kind > 35 vs < 20 jaar
  • Hormonale substitutie therapie
  • Orale anticonceptie
  • BMI > 35 (postmenopauzaal)
  • Leeftijd > 45 vs <25
  • Mutatie BRCA 1/2
  • Geografische regio Noord-Amerika / Noord-Europa vs verre Oosten, Afrika, Zuid-Amerika
  • Dicht klierweefsel (hoge densiteit)
  • Atypische benigne proliferatieve borstklierafwijkingen
  • Bestraling op mediastinum in voorgeschiedenis
  • Eerder mammacarcinoom in voorgeschiedenis
    Lichamelijke inspanning (5x/wk) verlaagd het risico op borstkanker