H9.7: Klinische stoornissen in de waterbalans

Question 1

dreigend watertekort –>

Answer 1

hypofyse achterkwab maakt ADH/arginine vasopressine

Question 2

dreigend zouttekort –>

Answer 2

RAAS

Question 3

waar begint de regulatie van dreigend watertekort mee?

Answer 3

registreren van de plasma osmolariteit door osmoreceptoren in de hersenen

Question 4

stel er is een stijging van de plasma osmolariteit, wat gebeurt er dan?

Answer 4

de osmoreceptorcellen krimpen doordat het water uit hun naar het plasma gaat. dit is het eerste signaal dat een cascade in gang zet waardoor ADH wordt gemaakt. dit komt in de bloedbaan terecht en stimuleert waterreabsorptie

Question 5

wat gebeurt er wanneer de plasma osmolariteit zo hoog is dat ADH amper kan bijbenen?

Answer 5

er wordt een dorstprikkel gegenereerd

Question 6

wat is de drempel voor afgifte van ADH?

Answer 6

als plasma osmolaliteit > 280mOsm/kg

Question 7

wat is de drempel voor dorstprikkel?

Answer 7

als plasma osmolaliteit > 288mOsm/kg

Question 8

wat is diabetes insipidus?

Answer 8

tekort aan ADH

Question 9

welke vormen diabetes insipidus?

Answer 9

• centrale vorm: er wordt in de hypofyse achterkwab geen ADH aangemaakt
• nephrogene vorm: ADH wordt nog wel aangemaakt maar het heeft geen effect meer op de nier

Question 10

waar vindt de wateropname door de nier plaats?

Answer 10

verzamelbuis (corticaal)

Question 11

welke twee typen cellen zijn aanwezig in de verzamelbuis?

Answer 11

• incalaircellen voor de ZB balans
• hoofdcellen voor natrium- en waterreabsorptie

Question 12

hoe werkt de wateropname in de verzamelbuis?

Answer 12

ADH bindt aan de basolaterale kant aan een receptor in de hoofdcel. dit zet een cascade in gang waarbij cAMP betrokken is. er liggen blaasjes binnen de hoofdcel met AQP2. deze worden door de cascade naar de apicale kant van de cel gebracht. op deze manier kan water via de apicale AQP2’s door de cel naar de basolaterale AQP3’s en AQP4’s.

Question 13

normaalwaarde plasmanatrium

Answer 13

140 (tussen 136 en 145)

Question 14

wat is waarde voor hyponatriëmie?

Answer 14

onder 136 plasmanatrium

Question 15

wat is waarde voor hypernatriëmie?

Answer 15

boven 145 plasmanatrium

Question 16

wat is het onderscheid tussen acuut en chronisch?

Answer 16

<48 uur
>48 uur

Question 17

wat kan acute hypo-/hypernatriëmie veroorzaken?

Answer 17

neurologische complicaties door respectievelijk hersenzwelling en hersenkrimp

Question 18

wat kan te snelle correctie van chronische hyponatriëmie veroorzaken?

Answer 18

osmotische demyelinisatie in de hersenen, want de osmoreceptoren wennen op lange termijn aan hyponatriëmie

Question 19

is patiëntklachten of getallen belangrijker?

Answer 19

klachten

Question 20

hoe passen osmoreceptorcellen zich?

Answer 20

door uitscheiding etc van elektrolyten om de lading en osmolaliteit te herstellen

Question 21

als je heel erg veel water in korte tijd drinkt, wat gebeurt er dan?

Answer 21

hyponatriëmie met hersenzwelling

Question 22

wat heb je nog meer nodig voor watervergiftiging?

Answer 22

ADH; dan hou je al het water ook vast

Question 24

welke twee redenen zijn ervoor om alsnog bij hyponatriëmie ADH produceren bij lage plasma osmolaliteit?

Answer 24

• appropriate: als er ook ernstige hypovolumie is. hierbij ga je meer natrium vasthouden, maar OOK water (omdat het ernstig is), waardoor door ook het ADH systeem aan staat. in dit geval gaat volumeregulatie voor osmoregulatie
• inappropriate: pathofysiologische stimuli om AH te produceren door longontsteking, longtumor, bijwerking centraalwerkende geneesmiddelen

Question 25

bij welke patiënten is er verder nog een verminderde renale waterexcretie?

Answer 25

• eiwitbeperkt dieet
• nierinsufficiëntie

Question 26

hoe kan het overschot aan elektrolytvrij water komen?

Answer 26

• polydipsie (als je ineens superveel water gaat drinken)
• glucose-infuus

Question 27

wat is SIAD?

Answer 27

syndroom van inadequate ADH secretie. kan bij hyponatriëmie –> waterretentie en intra- EN extracellulair volume stijgt

Question 28

wat kan je met de urine osmolaliteit?

Answer 28

urineconcentratie bekijken, maar ook effect en hoeveelheid ADH

Question 29

wat kan je met urine natrium meting doen?

Answer 29

maat voor RAAS en volumestatus; laag natrium is veel RAAS (veel reabsorptie)

Question 30

behandeling acute hyponatriëmie

Answer 30

hypertoon zout infuus om water uit oedeen te halen

Question 31

behandeling chronische hyponatriëmie

Answer 31

• waterbeperking
• medicatie

Question 32

welke medicatie behandeling chronische hyponatriëmie?

Answer 32

• lisdiuretica
• ureum
• ADH antagonisten
• SGLT2-remmers

Question 33

wat is de eerste vraag die je stelt aan een hypernatriemische patient?

Answer 33

waarom ben je niet gaan drinken?

Question 34

risicogroepen hypernatriemie?

Answer 34

heel jong
heel oud
ontregelde suikerziekte

Question 35

oorzaken hypernatriemie?

Answer 35

• niet aangevuld waterverlies door niet te drinken
• toegenomen waterverlies (diabetes insipidus, of osmotische diurese dat je meer glucose bv uitplast en daarmee water)
• zoutvergiftiging

Question 36

behandeling hypernatriëmie?

Answer 36

water !!!