Die wêreld het so klein geword

Question 1

Toe my ouma ‘n kind was, speel hulle op die wye vlakte,
deel granate in die boord,
lees boeke in hul soeke na kennis
en klets met maats as die foun twee kortes en drie langes lui.

Answer 1

• die ouma se generasie
• speel buite
• lees boeke
• gesels met maats oor ‘n huistelefoon
• dui op die toon
• ek-verteller
• rustigheid
• ## sleng van die 60’s / 70’s

Question 2

As kind bly my ma op ‘n ruim erf
met ‘n grasperk en twee bome,
sit sy vasgenael voor die kassie -
vol drome om eendag oor die wye wêreld te swerf.
Sy ken mense wat al oorsee was!
Haar niggies in die stad gaan naweke fliek
en voor matriek sien sy hoe die eerste selfone lyk.

Answer 2

• ma se generasie
• woon op ‘n groot erf (yard) (plattelandse dorp)
• kyk TV
• droom daarvan om na ander lande te reis
• ken mense wat oorsee was
• niggies fliek in die stad
• sien eerste selfone
• langer as stofe 1
• ironies van ma meer binne bly en na die TV kyk
• alliterasie - “Wye wêreld te swerf” belkemtoon die wye wêreld
• televisie maak drome
• assonansie - “ken mense”

Question 3

Ek klik met ‘n muis die wêreld tot in my huis,
die web is my werf en Gumtree my boom.
Ek is deel van ‘n boek waar mense hulle gesigte
gedeeltelik onsluier en klankloos klets en kuir.
En kan kennis onmiddellik op aanvraag verkry
en met ieder en elk in verbinding bly.
Die moontlike is duiselingwek -
kend GROOT en die wêreld het so
klein geword dit pas in die
twaald vierkante
meter van my
kamer
in.

Answer 3

• spreker se generasie
• het die internet (wereld in sy huis)
• web is die speelgrond
• Gumtree die boom
• gebruik Facebook (kontak met vriende)
• verwysingsraamwerk groter as die vorige generasies
• klein fisieke ruimte
• alliterasie - “met ‘n muis”
• metafoor - die web soos ‘n werf
• metafoor - gumtree soos ‘n boom
• slegs dele van die gesig
• alliterasie - “klankloos klets en kuier” beklem die kontras met klankloos en klets
• die ‘ideale’ persona van ‘n persoon
• alliterasie - “kan kennis”
• onmiddelik vriende
• opgewondenheid oor die internet
• “GROOT” maa r klein beklemtoon
• enjambment (versnel tempo)
• alliterasie - “meter van my”
• nostalgie
• persoonlik

Question 4

Titel

Answer 4

• figuurlike betekenis (idee van wereld as globale dorpie )
• as gevolg van moderme tegnologie
• die graad waarin wêreld klein geword het

Question 5

Details

Answer 5

• die impak van moderne tegnologie is ‘n tema
• styl (narratief)
• stemming (lig)
• vry vers
• geen vaste rymskema
• kort en lang versreëls
• geen tradisionele strofebou

Question 6

watter woord in die eerste strofe dui aan dat die spreker se ouma-hulle baie vrugte op die plaas moes gehad het?

Answer 6

• “boord”

Question 7

wat was gedurende haar ouma se kinderjare die enigste bron waarin kennis opgesluit was?

Answer 7

boeke

Question 8

verduidelik kortliks die verskil tussen klets en gesels

Answer 8

• klets is om onophoudelik oor klein en onbenullige dinge te praat, gewoonlik baie lank
• gesels is gewoonlik om ‘n behoorlike, sinvolle gesprek te voer

Question 9

gee die korrekte afrikaanse spelling vir “foun” en sê ook hoekom jy dink hierdie spelling (en uitspraak) gebruik word

Answer 9

• “foon”

- “foun” word gebruik omdat dit is hoe dit in die engelse weergawe (phone) van die woord uigespreek

Question 10

waar het die spreker se ma waarskynlik grootgeword

Answer 10

• ‘n platterlandse dorp

Question 11

ons lees dat hulle ‘n ruim erf gehad

• wat beteken dit
• wat was daar op die erf wat dit lekker vir die kinders behoort te maak

Answer 11

• hulle huis het op ‘n groot stuk grond gestaan

- ‘n groot grasperk en twee bome

Question 12

haar ma het moontlik ook baie tyd binnenshuis deurdgebring

• met watter aktiwiteit het haar ma skynbaar baie tyd deurgebring
• watter woord dui aan dat sy baie daardeur gefassineer was
• watter nuew wêreld het hierdie aktiwiteit vir haar ma oopgemaak
• watter drome het sy as gevolg hiervan begin droom

Answer 12

• sy het baie TV gekyk
• “vasgenael”
• sy het in aanraking gekom met ander wêrelddele en mense waarvan sy voorheen geen kennis gehad het nie
• sy het gedroom om self eendag na hierdie plekke toe te reis

Question 13

waar het die ma se niggies hulle naweke deurgebring

Answer 13

• in die fliek / bioskoop

Question 14

hoekom dink jy, kom haar ma nie dieselfde doen nie

Answer 14

• die dorp waaring sy grootgeword het, het waarskynlik nie ‘n bioskoop gehad nie

Question 15

haar ma het gedurende haar kinderjare nuwe dinge leer ken

• watter twee nuwe vorms van tegnologie het die preker se ma eers op skool leer te ken? skryf net twee paslike woorde uit strofe 2 neer
• wat noem ons sulke nuwe woorde vir iets wat voorheen nie bestaan het nie

Answer 15

• “kassie” ; “selfone”

- neologismes

Question 16

verduidelik kortliks, maar volledig : “ek klik met ‘n muis die wêreld tot in my huis”

Answer 16

• deur slegs op die muis te klik, kan jy toegang verkry tot enigste in die wêreld

Question 17

terme het mettertyd verander

• in strofe 2 het one van ‘n werf en bome gelees. van watter werf en boom lees on in die laaste strofe? se kortliks
• van watter boeke het ons in die eerste strofe gelees, en van watter boek lees ons in die derde strofe

Answer 17

• ons lees van webwerwe waar ‘n mens inligting kan verkry. ons lees van die advertensie-webwerf gumtree waar ‘n mens produkte aanlyn kan bestel en aankope kan doen
• in die eerste strofe lees on van boeke wat ‘n bron van inligting is. in die laaste strofe lees ons van facebook, waarop ‘n mens kan lees wat ander mense doen en waarop jy meer van jouself kan vertel

Question 18

wat beteken dit om jou gesig gedeeltelik te onsluier

Answer 18

• om meer van jouself bekend te maak; om die sluier oor persoonlike dinge van jou te lig (maar steeds party geheim te hou)

Question 19

die woord “kennis: verskyn in sowel strofe 1 en strofe 3

• wat moes die spreker se ouma doen om kennis in die hande te kry
• wat doen haar kleindogter nou as sy kennis wil bekom

Answer 19

• sy moes dit in boeke gaan soek

- sy druk net ‘n knoppie op haar rekenaarmuis

Question 20

die lyk of die huidige generasie nie so ‘n groot begeerte het om te reis as die vorige generasie nie. hoekom, dink jy, is dit so

Answer 20

• dis nie meer vir hulle nodie om self na ‘n plek toe te gaan om meer daaroor uit te vind nie. die rekenaar kan ‘n mens onmiddellik daarheen neem

Question 21

die drie generasies het verskillende kommunikasie-instrumente gebruik om kontak te maak

• watter instrument get die ouma gebruik
• watter instrument het die ma waarskynlik gebruik
• watter instrument gebruik die spreker nou

Answer 21

• die telefoon
• die selfoon
• die rekenaar / internet / facebook

Question 22

verduidelik kortliks wat jy onder ‘n ieder en elk verstaan

Answer 22

• alle mense

Question 23

volgens die spreker is die moontlikhede wat die internet bied, baie groot. op watter twee maniere probeer sy aantoon hoe groot dit is

Answer 23

• die woord “groot” word met hoofletters beskryf

- die woord “duiselingwekkend” word gebruik om te beskryf hoe groot dit is

Question 24

ons vind die twee kontraswoorde “groot” en “klein” in die laaste strofe

• wat is, volgens die strofe, groot
• wat het, volgens die strofe, baie klein geword

Answer 24

• die moontlikhede wat tegnologie bied

- die ruimte wat benodig word om hierdie tegnologie te gebruik

Question 25

as die preker se kamer 3 meter wyd is, hou lank is die kamer dan

Answer 25

• 4 meter

Question 26

dink jy dat ‘n kamer van daardie grootte klein, groot of gemiddeld is

Answer 26

• dis ‘n gemmiddelde grootte vir ‘n slaapkamer

Question 27

haal jou antwoorde vir hierdie vraag uit die gedig aan : hoe groot is die spreker se

• leefruimte
• leefwêreld

Answer 27

• “twaalf vierkante meter”

- “duiselingwekkend GROOT”

Question 28

die titel van die gedig is “die wêreld het so klein” geword. verduidelik hierdie titel deur die lengte van die versreëls in die verskillende strofes te bespreek

Answer 28

• die eerste strofe se versreëls is die langste ; die tweede strofe se versreëls is medium-lank ; die derde strofe se versreëls word al korter totdat daar uiteindelik slegs ‘n enkele woord in die laaste reël staan

Question 29

verduidelik die vreemde tipografie van die laaste strofe

Answer 29

• die laaste strofe aanvanklik met medium-lang versreëls. van die middle van die strofe af, krimp die versreëls egter vinnig totdat dit aan die einder van die strofe slegs uit ‘n enkele woord bestaan. dit dui daarop hoe vinnig die wêreld kleiner gewrod het weens gevorderde tegnologie wat al groter geword het

Question 30

gee drie voorbeelde van binnerym uit die gedig

Answer 30

• “lees boeke in hulle soeke na kennis”
• “ek klik met ‘n muis die wêreld tot in my huis”
• “gedeeltelik ontsluier en klankloos klets en kuier”

Question 31

haal ‘n sinoniem vir die woord “dadelik” uit die laaste strofe aan

Answer 31

• “onmiddellik”

Question 32

wat is die funksie van enjambement in die laaste 7 reëls

Answer 32

• dit versnel die tempo van die gedig. hierdie sneller tempo dui aan hoe vinnig tegnologie in die laaste tyd ontwikkel het

Question 33

op watter manier word daar in die eerste en laaste strofes gedeel

Answer 33

• die spreker se ouma het granate uit die vrugteboord met maats gedeel en sy het nuusgebeure op die plaastelefoon gedeel
• die spreker gebruik facebook om gebeure en meer oor haarself met mense te deel

Question 34

gee ‘n moontlike rede hoekom die woord “duiselingwekkend” voor die laaste lettergreep afgebreek word en oorloop in die volgende versreël in

Answer 34

• die moontlik ter wille van die tipografie omdat dit versreëls nou vinnig korter word

Question 35

groot en klein word in hierdie gedig, en veral in die laaste strofe, gekontrasteer. verduidelik wt as groot en wat as klein beskryf word

Answer 35

• rekenaartegnologie het die wêreld so verruim (groter maak) dat die moonlikhede absoluut onbeperk is
• in die proses het dit behoefte aan fisiese ruimte egter al kleiner omdat alles op een plek gevind kan word

Question 36

gee een voorbeeld van die volgende uit die strofe:

• onomatopee
• alliterasie

Answer 36

• “klik”

- “klankloos klets en kuier” / “ek ken kennis”

Question 37

skryf “twaalf vierkante meter” as ‘n wiskundige begrip uit

Answer 37

• 12m^2