AP 3.2 AND 3.3 Flashcards
ay tumutukoy sa katangiang pisikal o biyolohikal o ang pagkakaiba sa pagitan ng mga lalaki (male) at babae (female).
SEX
ay tumutukoy naman sa bahaging ginagampanan (role) ng isang babae o lalaki, ang mga katangian, pag-uugali, at kaasalang nararapat makita o maipakita ng isang lalaki (panlalaki o masculinity) o babae (pambabae o feminicity) sa lipunang ginagalawan.
GENDER
Ang bawat tao ay mayroong tinatawag na
pagkakakilanlang pangkasarian
ay parehong sumasaklay sa katangiang Sekswal (sexual identity) ng isang tao at katangiang Naaanyon sa kung ano ang kaniyang nararamdaman, katuauhan, at piniling gampanin o tungkulin sa lipunan (gender Identity).
pagkakakilanlang pangkasarian
ay iniuugnay pagkakaroon ng mga tinatawag na lesbian, gay, Bisexual, transgender, queer, intersex, asexual, at Iba pa (LGBTQIA).
Gender identity
pagkakakilanlan batay sa kasariang pisikal ng sang tao mula nang Isilang o ipanganak: pagkakakilanlan kaakibat ng pagiging tunay na babae o lalaki pisikal at biyolohikal)
Sexual identity
kasarian ng isang tao simula sa kanyang pagsilang, personal pagkakakilanlan na ipinagkaloob sa kanya ng siya’y Isilang.
SEX/Sekswalidad
katangian, katauhan, pag-uugali o asal kaakibat ng pagiging isang babae (pambabae) at lalaki (panlalaktį; naglalahad ng mga gampaning panlipunan at kultural dulot ng Impluwensiya ng kapaligiran o pakikipag- ugyan sa tao
GENDER
ANO ANG LGBTQIA+
LESBIAN, GAY, BISEXUAL, TRANSGENDER, QUEER, INTERSEX, ASEXUAL, AND PLUS
babae ang sexual identity ngunit ang kaugalian, asal, ginagawa, at nararamdaman ay panlalaki
LESBIAN
lalaki ang sexual identity ngunit pambabae ang kaugalian, asal, ginagawa, at nararamdaman;
GAY
taong nagkakagusto sa kapwa niya babae o lalaki
BISEXUAL
tao na ang pagkakakilanlang pangkasarian ay naiiba sa kanyang sexual identity; ang kaniyang pag-iisip ay hindi naaayon sa kanyang biyolohikal na katangian bilang babae o lalaki
TRANSGENDER
taong hindi tiyak ang pagkakakilanlang pangkasarian
QUEER
taong hindi lubusang nagpapakita ng hustong pagkakakilanlang pangkasarian batay sa sekswalidad (halimbawa, ang panlabas na anyo ay babae ngunit ang kanyang panloob na reproductive organ ay pamlalaki)
INTERSEX
taong hindi nakararanas ng ano mang atraksyong sekswal o ayaw ang ano mang pagtatalik
ASEXUAL
kumakatawan sa iba pang oryentasyong seksuwal at pagkakakilanlang pangkasarian
PLUS
tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na makaramdam ng atraksyong sekswal at emosyonal sa ibang tao.
Oryentasyong sekswal
ANO ANG IBANG Oryentasyong sekswal
HETEROSEXUAL, HOMOSEXUAL, BISEXUAL, ASEXUAL, PANSEXUAL
taong nagkakaroon ng atraksyong sekswal o emosyonal sa taong iba ang sexual identity (Hal. lalaki na nagkakagusto sa babae o babae na nagkakagusto sa lalaki)
HETEROSEXUAL
taong nagkakaroon ng atraksyong sekswal o emosyonal sa mga taong kapareho ang sexual identity (Hal. lalaki na nagkakagusto sa lalaki o babae na nagkakagusto sa babae)
HOMOSEXUAL
taong parehong nakararamdam ng atraksyong emosyonal sa babae at lalaki
BISEXUAL
taong hindi naaakit sa ano mang uri ng pagkakakilanlang pangkasarian
ASEXUAL
taong naaakit sa lahat ng pagkakakilanlang pangkasarian
PANSEXUAL
Ano mang uri ng paglabag sa karapatan na kaugnay ng pagiging isang babae o lalaki at iba pang pagkakakilanlang pangkasarian ay tinatawag na
sexism o gender discrimination.
diskriminasyon batay sa sekswal na oryentasyon o pagkakakilanlang pangkasarian ng isang tao
sexism o gender discrimination.
salik sa pagkakaroon ng diskriminasyon sa kasarian:
- Hindi patas na pagtingin sa babae at lalaki
- Hindi pagbibigay ng pantay na oportunidad upang lumago (lack of empowerment)
- Kultura at kaugalian
- Kawalan o hindi epektibong pagpapatakbo ng batas
alimbawa nito ay ang paniniwala ng mga magulang na ang anak na lalaki ang lulutas sa kahirapang dinaranas ng pamilya at hindi ang anak na babae.
- Hindi patas na pagtingin sa babae at lalaki
Naniniwala ang mga magulang na mas may kakayahan at kasanayan ang mga lalaki kaya ang mga ito ang pinag-aral.
- Hindi pagbibigay ng pantay na oportunidad upang lumago (lack of empowerment)
May mga institusyon rin na higit na nagbibigay ng oportunidad sa mga kalalakihan upang magsanay at umangat sa posisyon.
- Hindi pagbibigay ng pantay na oportunidad upang lumago (lack of empowerment)
Dulot ng kawalan ng sapat na oportunidad, nananatiling nasa mababang estado ang mga kababaihan.
- Hindi pagbibigay ng pantay na oportunidad upang lumago (lack of empowerment)
May mga pagkakataon na ang mga lalaki ay makisangkot o makibahagi sa pagdedesisyon ng mga magulang sa mga suliraning pampamilya.
- Kultura at kaugalian
Nabibigyan rin sila ng higit na karapatan na magmay-ari ng kayamanan o ari-arian.
- Kultura at kaugalian
Mayroong mga kultura rin na ang turing sa kababaihan ay pambahay lang at walang kakayahang maghanapbuhay
- Kultura at kaugalian
Ganito ang umiiral na kultura o kaugalain sa mga lipunang patriyarkal ang sistema (patriarchal system).
- Kultura at kaugalian
Hindi lahat ng lipunan o bansa ay sumasang-ayon o kumikilala sa ibang mga katauhan o pagkakakilanlang kasarian.
- Kawalan o hindi epektibong pagpapatakbo ng batas
May mga bansa kung saan hindi nakatatanggap ng patas na trato o turing ang mga LGBTQIA+. ✓
- Kawalan o hindi epektibong pagpapatakbo ng batas
Pagkakaroon ng kakayahang magsilang o magparami ng anak at kalayaang magpasya kung kailan at ilan; pagkakaroon ng kasiya- siya, malusog, at ligtas na buhay sekswal
Reproductive Health
sistema kung saan ang mga lalaki ang nagtataglay ng pangunahing kapangyarihan sa pamilya at lipunan.
Patriarchal System
Sila ang nagpapatakbo ng politika, naglalatag ng pamantayang moral, at tumatanggap ng higit na pribilehiyo
Patriarchal System
MGA ISYUNG PANGKASARIAN
Underrepresentation
Objectification
Job Segregation
Lack of Legal Protection
Personal Beliefs
Lack of Political Representation
Lack of Access to Quality Health Care
May mga opisina o kompanya na higit na kakaunti ang bilang ng empleyado o manggagawang babae kaysa sa lalaki.
Underrepresentation
Maaaring maging daan ito upang hindi mabigyan ng pansin o priyoridad ang pangangailangan o benepisyo ng mga kababaihan.
Underrepresentation
Ito ay pagkakaroon ng napakababang tingin sa mga manggagawa
Objectification
May mga kompanya na binabale-wala ang katalinuhan, kakayahan, at kasanayan, maging ang antas ng edukasyong tinapos ng mga empleyado.
Objectification
Dulot nito, hindi nagiging patas ang pagbibigay ng oportunidad.
Objectification
Ito ay bunga ng paniniwala o kaya ay polisiya na may mga trabahong para lamang sa kalalakihan at hindi para sa kababaihan o vice versa.
Job Segregation
Bunga nito, madaling tanggihan o tanggalin sa trabaho ang isang tao kahit siya ay interesado, may kasanayan, kakayahan, at kaalaman sa nasabing trabaho.
Job Segregation
Maraming batas na ukol sa mga manggagawa
Lack of Legal Protection
Gayunpaman, ang kawalan ng sapat na kaalaman sa batas o akses sa mga legal services ay maaaring maging dahilan ng diskriminasyon sa trabaho
Lack of Legal Protection
Minsan, kahit alam ng isang manggagawa na nakararanas ng diskriminasyon, mas pipiliing manahimik na lang lalo na kung may mga nangyayaring pagkiling at dahil sa takot na mawalan ng trabaho.
Lack of Legal Protection
Kung ganito ang paniniwala ng mga nasa nakatataas na posisyon, maaaring hindi mabigyan ng patas na ebalwasyon ang mga kababaihan na makaaapekto sa kanilang promosyon sa trabaho.
Personal Beliefs
Tulad halimbawa ng taong naniniwala na ang isang babae ay hindi nararapat humawak ng mataas na posiyon tulad ng pagiging manager.
Personal Beliefs
May mga paniniwala ang isang tao na kung minsan ay nadadala niya sa trabaho.
Personal Beliefs
Nakikita ring dahilan ng patuloy na diskriminasyon sa kababaihan ang kakulangan ng mga babaeng lingkod- bayan o kaya mambabatas na maaaring manguna sa pagbuo ng mga polisiyang nagsusulong sa kanilang kapakanan.
Lack of Political Representation
May mga diskriminasyon ding nagaganap kaugnay ng mga pangangailangang medikal.
Lack of Access to Quality Health Care
Kaugnay ito ng pagkakaroon ng hindi patas na oportunidad para umangat sa trabaho.
Lack of Access to Quality Health Care
Ang mga nasa mataas na posisyon ay siguradong nakalalamang pagdating sa mga natataggap na health care benefits
Lack of Access to Quality Health Care
Mga Epekto ng Diskriminasyon sa Trabaho
- Loss of Productivity
- Increased Turnover
3.Work-related stress - Tainted Company Reputation
- Harassment
Nawawala ang interes ng isang empleyado na magtrabaho kapag siya ay nakararanas ng diskriminasyon.
- Loss of Productivity
Nauuwi ito sa hindi magandang relasyon sa pagitan ng empleyado at pinuno
- Loss of Productivity
Kapag ganito ang nangyayari sa isang kompanya, siguradong apektado ang produktibidad hindi lamang ng mga manggagawa kundi ng buong kompanya.
- Loss of Productivity
Isang opsyon para sa taong nakararanas ng diskriminasyon ang pagkalas o pag-iwan sa trabahong pinapasukan.
- Increased Turnover
Ang pagkuha ng panibagong kawani ay nangangahulugan naman ng dagdag na gastos para sa kompanya.
- Increased Turnover
Kailangang bigyan ng kaukulang pagsasanay ang isang bagong kawani upang makatugon sa piniling trabaho.
- Increased Turnover
Nagdudulot ng matinding stress sa ugnayan ng pinuno at kawani ang pagkakaroon ng hindi pagkakaunawaan dahil sa diskriminasyon.
3.Work-related stress
Sa panig ng empleyado kalimitang nauuwi ito sa pagkakasakit, malimit na pagliban sa trabaho, at tuluyang pagtigil (resignation) sa trabaho.
3.Work-related stress
Nakaaapekto ang ganitong sitwasyon sa pagiging produktibo ng kompanya maging ng mga empleyadong hindi sangkot.
3.Work-related stress
Kapag galit ang naramdaman ng mga manggagawang umalis/inalis sa trabaho, maaaring magdemenda ang mga ito lalo na kung sila ay nasa katwiran.
- Tainted Company Reputation
Maaaring makasira ito sa reputasyon ng kompanya. Mawawalan ng tiwala ang mga kliyente ganun din ang mga aplikante.
- Tainted Company Reputation
Walang magnanais na magtrabaho sa isang kompanya na hindi maganda ang samahan o relasyon ng pinuno at mga kawani.
- Tainted Company Reputation
Kaakibat ng mababang pagtingin at kawalan ng respeto sa mga kababaihan ang pagkakaroon ng sexual harassment.
- Harassment
Maaaring may kasama itong pananakot, panggigipit, at banta.
- Harassment
Maaari lamang itong ipagkaloob ng isang taong may malalim na pagpapahalaga sa bawat tao, ano man ang katayuan o pagkakakilanlang kasarian.
- Lack of Morale
Kailangan sa trabaho ang pagkakaroon ng sapat na motibasyon at suporta.
- Lack of Morale
Walang siglang magtrabaho ang mga empleyado kapag
hindi maganda ang relasyon o pakikitungo ng kanilang pinuno.
- Lack of Morale
hindi kanais-nais na pananalita, pagtrato, o pakikitungo sa isang tao na kadalasang nagbubunga ng pananakit, pananakot, o kaya ay abusong sekswal
- Harassment
tumutukoy sa gampanin na nagpapakita kung paano dapat kumilos, magsalita, manamit, at mamuhay
ang isang tao batay sa pagkakakilanlang kasarian
Gender Role
Tatlong Uri ng Gender Role
- Traditional
- Egalitarian
3.Transitional
Ito yaong mga kilos, ugali, at paniniwala na inaasahan mula sa isang tao ng lipunang kanyang ginagalawan.
- Traditional
Sa uring ito, inaasahan ang kababaihan na maging magalang, mapagmahal, at maalaga sa tahanan at sa pamilya.
- Traditional
Kailangan nilang makinig at sumunod sa sinasabi ng asawa.
- Traditional
Hindi sila nararapat magtrabaho sa labas ng bahay para lubos nilang mailaan ng kanilang oras at panahon sa mga gawaing-bahay at pag-aalaga sa mga anak.
- Traditional
Sa gampaning ito inaasahan na hyperfeminine ang mga babae at hypermasculine ang mga lalaki.
- Traditional
Magkapantay ang lalaki at babae at nararapat tratuhin ng parehas at bigyan ng pantay ng pagkakataon/oportunidad sa anumang bagay, Ang babae at lalaking may relasyon sa isa’t isa ay nararapat magtrabahong pareho, mag-alaga ng tahanan, at magpalaki at mangalaga sa mga anak.
- Egalitarian
Mga lalaki pa rin ang nararapat maghanapbuhay para sa pamilya.
3.Transitional
Ganoon pa man, may kalayaan umano ang mga babae na mag- aral at
magtrabaho sa labas ng tahanan.
3.Transitional
Tinutugunan din ng batas na ito ang tungkulin ng estado na palakasin at paunlarin ang pamilya.
THE RESPONSIBLE PARENTHOOD AND REPRODUCTIVE HEALTH ACT/LAW OF 2012 (RA 103541)
Ang pangunahing layunin ng RA 103541 na maibaba ang bilang ng mga inang namamatay sa pagbubuntis o panganganak dahil sa
komplikasyon.
THE RESPONSIBLE PARENTHOOD AND REPRODUCTIVE HEALTH ACT/LAW OF 2012 (RA 103541)
ay isang batas sa Pilipinas, ay nag bibigay ng unibersal na pag- 1 access sa mga pamamaraan sa pagpipigil sa pagbubuntis, pagkontrol sa fertility, edukasyon sa sekswal, at pangangalaga sa ina.
THE RESPONSIBLE PARENTHOOD AND REPRODUCTIVE HEALTH ACT/LAW OF 2012 (RA 103541)
ANO ANG Nagbabago sa Gender Role sa Paglipas ng panahon
Edukasyon
Trabaho
Tahanan
Pamahalaan
Relihiyon
ITO AY PROGRAMANG NAGBIBIGAY PAHINTULOT SA MAG-ASAWA NA MALAYA AT RESPONSABLENG MAKAPAGDESISYON UPANG MAISAKATUPARANG ANG NAIS NA BILANG NG ANAK AT WASTONG AGWAT NG MGA ITO.
FAMILY PLANNING
TUMUTUKOY SA PAGGAMIT NG GAMOT (CONTRACEPTIVE), APARATO, SEXUAL PRACTICES, O SURGICAL PROCEDURES PARA PIGILAN ANG PAGBUBUNTIS O PAGKAKAROON NG MARAMING ANAK
BIRTH CONTROL
TUNGKULIN NG PAMAHALAAN ESTADO KAUGNAY NG RH LAW
- Pangangalaga sa Kababaihan – Siguruhing may sapat na atensyon at payo para sa mga babaeng may komplikasyon mula sa aborsyon.
- Pamilya at Kahirapan – Isama ang family planning at responsableng pagiging magulang sa mga programa laban sa kahirapan.
- Serbisyong Pangkalusugan sa Trabaho – Magkaroon ng sariling pasilidad, doktor, at nurse para sa kalusugan ng mga empleyado.
- Patuloy na Serbisyong Pangkalusugan – Tiyakin na may sapat at palagiang access sa family planning at pre-natal care sa bawat lokalidad.
- Parusa sa Pag-abuso ng Awtoridad – Bigyan ng kaukulang parusa ang mga opisyal na nagbabawal sa pagbibigay ng legal at ligtas na serbisyong pangkalusugan.
REPRODUCTIVE HEALTH RIGHTS
LIGTAS AT LEGAL NA ABORSYON
PIGILIN ANG PANGANGANAK(REPRODUCTIVE FUNCTIONS)
ACCESS SA ISANG DEKALIDAD NA REPRODUCTIVE HEALTH CARE
EDUKASYON O MAKAPAG-ARAL
EDUKASYON KAUGNAY NG KONTRASEPSYON AT MGA NAKAHAHAWANG SAKIT DALA NG PAKIKIPAGTALIK
MGA KARAGDAGANG NG RH LAW
Pagkawala ng karahasan at pang-aabuso sa kababaihan.
Pagkakaroon ng mga payong kaugnay ng sekswalidad.
Paggagamot ng kanser sa suso at obaryo.
Pagbuti ng kalusugan ng mga kabataan.
Pagtataguyod ng pagpapasuso ng ina sa sanggol.
MAHAHALAGANG PROBISYON NG RH LAW
PROMOTE PROGRAMS THAT
ACHIEVE EQUITABLE ALLOCATIONS AND UTILIZATION OF RESOURCES.
ENSURE EFFECTIVE PARTNERSHIP AMONG NATIONS AND LOCAL GOVERNMENT.
PROMOTE REPRODUCTIVE HEALTH CARE, INFORMATION, AND SUPPLIES
RESPECT INDIVIDUAL’S PREFERENCE AND CHOICE OF FAMILY PLANNING METHODS
ALLOW EACH FAMILY THE RIGHT TO DETERMINE ITS IDEAL FAMILY SIZE
natural at ligtas na paraan ng pagbubuntis; layon nitong turuan ang mga kababaihan kung paano kilalalin ang kanilang fertility period pakipagtalik sa asawa
upang malaman kung kailan at hindi dapat batay sa menstrual cycle
Billings Ovulation Method
TRADISYON NG CHINA SA PAA
FOOT BINDING
kaso ng hindi ligtas na pagpapalaglag (unsafe abortions) ang nagaganap sa Pilipinas taun-taon.
720,000
