9.5 Graft versus Host Disease

Question 1

Welke cellen veroorzaken Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 1

• T-cellen, vooral CD4+ Th-cellen
• NK-cellen, Tk-cellen en APC’s

Question 2

Wat is het verschil tussen autologe en allogene Hematopoietische stamcel (HSC) transplantatie?

Answer 2

Autoloog: Geen afstotingsproblematiek
Allogeen: Transplantaat valt ontvanger aan, Dit kan leiden tot Graft-versus-Host Disease (GVHD)

Question 3

Bij welke voorwaarden kan Graft Versus Host-Disease (GVHD) ontstaan?

Answer 3

• Transplantaat bevat immuunocompetente T-cellen
• Donor en ontvanger zijn HLA-incompatibiliteit (Allogene HSC-transplantatie)
• De ontvanger is immunodeficiënt (Bijvoorbeeld door ziekte, cytostatica, bestraling)

Question 4

Hoe groot is de kans op een volledig identiek haplotype met broer of zus?

Answer 4

25% Haplo identiek -> Combinatie van HLA genen op 1 haplotype volledig gelijk (Ouders zijn per definitie Haplo identiek)

HLA is co-dominant

Question 5

Wanneer kan Graft Versus Host-Disease (GVHD) ontstaan?

Answer 5

• Allogene beenmergtransplantatie
• Orgaantransplantatie (Vooral van dunne darm)
• Bloedtransfusie bij: Pasgeborenen, immunodeficiëntie of patiënten die met cytostatica worden behandeld

Question 6

Wat zijn Minor Histocompatibility Antigens MiHA)?

Answer 6

Het zijn non-MHC antigenen. Polymorfe eiwitten die kunnen verschillen tussen donor en ontvanger (Allo-antigenen). Veroorzaken T-cel responsen bij mismatch donor-ontvanger. Spelen daardoor ook een rol bij afstotingsreacties en GVHD.

Bekendste voorbeeld is H-Y (Alleen bij de mannen)

Question 7

Wat zijn de kenmerken van acute Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 7

Binnen 1 jaar, 30-50%. Mate van HLA-match belangrijkste risicofactor. Vaak bijkomende klachten van koorts en algehele malaise

Targetorganen: Alle, maar vooral:
- Huid: Schilfering tot blaarvorming en volledige afstoting
- Darm: Verdwijnen darmepitheel
- Lever: Geelzucht

Question 8

Hoe ontstaat acute Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 8

1) Weefselschade (Slijmvliezen) door conditionering
2) Activatie APC’s van patiënt
3) Presentatie antigenen door APC’s aan donor T-cellen
4) Activatie van donor T-cellen met als gevolg Cytokinen productie
5) Toename weefselschade door onder andere cytotoxische T-cellen, NK-cellen en inflammatoire cytokines

Question 9

Wat is de eerstelijnsbehandeling van acute Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 9

• Graad 1 (0-50% lichaamsoppervlak): Topicale steroïden
• Graad 2-4: Hoge dosis systemische steroïden

Question 10

Wat zijn de kenmerken van chronische Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 10

• Na 50 dagen tot jaren, 40-60%
• Vrijwel elk orgaan kan aangetast zijn, maar voornamelijk: Huid, ogen, mond, slokdarm, long en lever
• Grote spreiding in tijdstip begin, maar meestal in afbouwfase immunosuppressiva
• Pleomorf ziektebeeld dat mild tot zeer ernstig kan verlopen
• Kan gepaard gaan met een vrij ernstige immuundeficiëntie en dientengevolge met opportunistische infecties

Question 11

Wat is de eerstelijnsbehandeling van chronische Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 11

• Mild: Topicale behandeling met corticosteroïden
• Matig/ernstig: Systemische behandeling met corticosteroïden alleen of in combinatie
• Additionele support afhankelijk van betrokken orgaan
• Multidisciplinaire benadering

Question 12

Hoe kan Graft Versus Host-Disease (GVHD) worden voorkomen?

Answer 12

• Depletie T-cellen uit transplantaat voorafgaand aan de transplantatie (Maar groter kans op recidief ziekte)
• Behandeling patiënt met immunosuppressieve geneesmiddelen (Ciclosporine, methotrexaat, tacrolimus, mycofenolaat, anti-thymocyten globuline (ATG), sicrolimus)

Geen standaard en/of optimaal regime

Question 13

Wat is het beste middel tegen Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 13

Cyclofosfamide op dag 3 en dag 5:
- Remt proliferende alloreactieve T-cellen (En voorkomt de acute rejectie en ook de chronische)
- Stamcellen zijn resistent (Aldehyde dehydrogenase)

Question 14

Wat betekenen de begrippen gen, allel en locus?

Answer 14

Gen: Stukje chromosoom dat codeert voor 1 erfelijke eigenschap
Locus: Plaats waar een gen op een chromosoom ligt
Allel: Bepaalde variant/versie van een gen

MHC-sterk polymorfisme: Van elke gen groot aantal allelische vormen

Question 15

Wat zijn de kenmerken van MHC-klasse I (A, B, C)?

Answer 15

• Alle kernhoudende cellen (Behalve rode bloedcellen)
• Intracellulaire antigenen
• Peptiden van 8-11 aminozuren
• Presentatie aan CD8+ T-cellen

Question 16

Wat zijn de kenmerken van MHC-klasse II (DP, DQ, DR)?

Answer 16

• Speciale Ag-presenterende cellen
• Extracellulaire antigenen
• Peptiden van 9-30 aminozuren
• Presentatie aan CD4+ T-cellen

Question 17

Wat is alloreactiviteit?

Answer 17

Herkennen van vreemd MHC en de reactie hierop. 1-10% van T-cellen is alloreactief

Question 18

Wat is de tweedelijnsbehandeling van acute Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 18

• Steroïd-refractory (SR) GVHD: Progressieve symptomen na 3 dagen van de behandeling of na geen verbetering van 1 tot 2 weken na de behandeling
• Zwakke tolerantie voor hoge dosis corticosteroïden
• Meerdere middelen overlegd in prospective en retrospective analyses
• Toevoegen aan clinical trials

Question 19

Wat is de tweedelijnsbehandeling van chronische Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 19

• Meerdere middelen
• Geen standaard behandeling
• Steroïd sparing effect

Question 20

Wat is het nadeel van T-cel depletie ter preventie van Graft Versus Host-Disease (GVHD)?

Answer 20

• Vermindert kans op ‘aanslaan’ van het allogene HSC-transplantaat
• Bij hematologische maligniteiten: Vergroot de kans op het optreden van een recidief

Question 21

Wat is het voordeel van hoge dosis cyclofosfamide na alloSCT?

Answer 21

• Selectieve depletie van de alloreactieve T-cellen verantwoordelijk voor GVHD en rejectie
• Spaart de niet-alloreactieve T-cellen verantwoordelijk voor immuunherstel en bescherming tegen infecties
• Behoud van Graft-versus-Tumor effect

Geen effect op de stamcellen (Resistent) -> Hebben hoge concentratie van het enzym aldehyde dehydrogenase waarmee cyclofosfamide geïnactiveerd wordt

Question 22

Hoe kan autologe transplantatie van pas komen?

Answer 22

Als nood behandeling. Voordat patiënten worden behandeld met een allogene hematopoietische stamceltransplantatie worden ze behandeld met een hoge dosis chemotherapie en bestraling. Hierdoor wordt een heel groot gedeelte van hun eigen immuunsysteem kapot gemaakt

Dit kan herstellen door autologe transplantatie zodat het lichaam weer gezonde cellen zal aanmaken