7.1 Antimicrobiële therapie

Question 1

Welke middelen vallen onder antimicrobiële middelen?

Answer 1

• Antibacteriële middelen (Bijv. antibiotica)
• Antivirale middelen
• Anti-schimmel/anti-gist middelen (Antimycotica)
• Anti-parasitaire middelen (Sommige werken ook tegen bacteriën)

Question 2

Wat is het spectrum?

Answer 2

Er zijn breedspectrum antibiotica en smal spectrum antibiotica. De aangrijpingspunten van antimicrobiële middelen bepalen het spectrum

Question 3

Hoe wordt bepaald tot welke groep antibiotica hoort in het spectrum?

Answer 3

Tot welke groep antibiotica hoort is afhankelijk van de werkzaamheid tegen de onderstaande bacteriën:
- Grampositieve bacteriën
- Gramnegatieve bacteriën
- Aerobe bacteriën
- Anaerobe bacteriën

Question 4

Wat is een voorbeeld van een smalspectrum antibiotica?

Answer 4

Penicilline. Is bijvoorbeeld alleen werkzaam op grampositieve aerobe bacteriën

Question 5

Wat is een voorbeeld van een breedspectrum antibiotica?

Answer 5

Werkzaam op meerdere groepen bacteriën, bijvoorbeeld Cotrimoxazol, Meropenem, Augmentin

Question 6

Wat is het alle breedste spectrum antibiotica?

Answer 6

Meropenem

Question 7

Wat is de indeling van antibiotica o.b.v. aangrijpingspunt?

Answer 7

• Celwandsynthese
• Eiwitsynthese
• Nucleïnezuursynthese en structuur
• Foliumzuurmetabolisme
• Overig

Question 8

Hoe ziet grampositieve en gramnegatieve bacterie eruit?

Answer 8

Grampositieve bacterie:
- Celmembraan met daarboven een dikke peptidoglycaanlaag. Deze bestaat uit suikers en aminozuren. Beschermen celmembraan af. Antibiotica kan makkelijk binden aan de dikke peptidoglycaanlaag

Gramnegatieve bacterie:
- Heeft celmembraan welke bestaat uit binnen en buiten membraan met daartussen een dunnere peptidoglycaanlaag. Om bij de gramnegatieve laag te komen moet het via de porines aan de buitenkant naar binnen gaan (Moeilijker voor antibiotica)

Question 9

Welke antibiotica wordt vooral gebruikt in Nederland?

Answer 9

Beta-lactam antibiotica

Question 10

Wat zijn de kenmerken van beta-lactam antibiotica?

Answer 10

• Belangrijkste groep antibiotica
• Veilig
• Relatief weinig (ernstige) bijwerkingen
• Goedkoop

Question 11

Wat is een voorbeeld van betal-actam?

Answer 11

Penicilline. Elke beta-lactam antibiotica heeft een beta-lactam ring

Question 12

Welke 3 groepen vallen onder beta-lactam antibiotica?

Answer 12

Penicillinen:
- Penicilline G
- Flucloxacilline
- Amoxicilline

Cefalosporinen:
- 1e generatie: Cefazoline (Perioperatieve profylaxe)
- 2e generatie: Cefuroxim
- 3e generatie: Cetriaxon, cefotaxim, ceftazidim (Alleen IV)

Carbapenems:
- Meropenem
- Imipenem

Question 13

Hoe gaat de celwandsynthese?

Answer 13

1) In cytoplasma worden suikers gemaakt
2) Suikers krijgen een keten
3) Suikers worden aan elkaar gekoppeld en buiten de celmembraan gebracht
4) Suikers binden aan elkaar
5) Ketens van de suikers gaan met elkaar verbinden, want de celwand moet stevig zijn met behulp van transpeptidase (Penicilline bindend eiwit)

Question 14

Hoe werkt beta-lactam antibiotica?

Answer 14

Beta-lactam antibiotica bindt aan transpeptidasen. Ze gaan op de plek zitten van transpeptidasen waardoor deze zijn werking niet kan doen -> Zwakke celwand -> Bacterie gaat dood

Question 15

Wat is smalspectrum beta-lactam antibiotica?

Answer 15

Penicilline (Streptokok en op anaerobe)

Question 16

Wat is breedspectrum beta-lactam antibiotica?

Answer 16

Cefalosporinen.
Eerste generatie vooral werkzaam tegen grampositieve bacteriën, tweede generatie zowel bij grampositieve als gramnegatieve bacteriën en derde generatie vooral werkzaam tegen gramnegatieve bacteriën

Question 17

Wat is de breedste beta-lactam?

Answer 17

Carbapenems. Liefst geen resistentie hiervoor, want kan gebruikt worden wanneer het niet bekend is wat de oorzaak van de ziekteverwekker is

Question 18

Wat zijn de belangrijke resistente mechanismen tegen beta-lactam antibiotica?

Answer 18

• Binnengaan blokkeren
• Wegpompen
• Kapot maken -> Betalactamase maakt beta-lactam antibiotica kapot
• Aangrijpingspunt van transpeptidase veranderen -> Een veranderd penicilline bindend eiwit (PBP). Geldt voor MRSA (PBP2 wordt PBP2a)

Question 19

Wat zijn de verschillende varianten van betalactamase?

Answer 19

• Eenvoudige BL
• Extended spectrum betalactamase (ESBL)
• AmpC

Question 20

Hoe ontstaat bacteriële resistentie?

Answer 20

Bij het delen van bacteriën treden foutjes op waardoor de bacterie ‘per ongeluk’ resistent wordt, spontaan.
Bij het geven van antibiotica blijven alleen de resistente bacteriën over welke nu gaan delen (mutatie en selectie). Plasmiden met de resistente informatie kan ook worden overgedragen aan de volgende generatie (Overdracht genetisch materiaal).

Question 21

Wat verhindert de werking van eenvoudig betalactamase?

Answer 21

Clavulaanzuur. Betalactamase werkt op amoxicilline (Is een antibiotica).

Door het geven van clavulaanzuur blijft amoxicilline werkzaam. Amoxicilline en clavulaanzuur worden daarom ook wel samen gegeven in de vorm van augmentin

Question 22

Wat zijn de principes van antimicrobiële therapie?

Answer 22

Therapie van een infectie:
- Eerst empirisch (Er is nog niet bekend wat voor verwekker er optreedt), rekening houdend met het meest waarschijnlijke verwekker (Niet per definitie met een breed spectrum)
- Daarna gericht op grond van kweekuitslag (Stroomlijnen)

Question 23

Wat is er nodig om te kunnen stroomlijnen?

Answer 23

Gevoeligheidsbepaling

Question 24

Waarmee kan gevoeligheid van antibiotica worden bepaald?

Answer 24

Met Minimaal Inhiberende Concentratie (MIC). Dit is de minimale concentratie waarmee de groei van bacteriën wordt geremd (Eerste buisje zonder bacterie kolonie)

Question 25

Hoe kan MIC onder andere worden bepaald?

Answer 25

Met de broth ditution test

Question 26

Wat is MBC?

Answer 26

Minimaal Bactericide Concentratie. De minimale concentratie waarbij een bacterie wordt gedood

Question 27

Wat is EUCAST?

Answer 27

Bepaalt welke micro-organisme bij welke MIC nog gevoelig genoemd kan worden. Boven een bepaald breekpunt is het micro-organisme resistent.

Op basis van in vitro en PK/PD data

Bijvoorbeeld E. coli, amoxicilline MIC2, MIC <8 = S (Gevoelig), MIC >8 = R (Resistent). Deze E. coli is gevoelig voor amoxicilline

Question 28

Wat is farmacokinetiek (PK)?

Answer 28

Processen die plaatsvinden met het antibiotica in het lichaam nadat het is toegediend. Concentratieprofiel van het antibiotica in serum in andere weefsels

PK kan besproken worden aan de hand van absorptie, distributie, metabolsime en klaring

Question 29

Wat is de absorption lag time?

Answer 29

Bij het innemen van orale antibiotica duurt het even voordat de plasmaconcentratie stijgt. Dit is de absorption lag time. Bij IV toediening is dit er niet

Question 30

Wat is de absorptiefase?

Answer 30

Fase tot de maximale concentratie (Cmax) wordt bereikt

Question 31

Wat is de eliminatie fase?

Answer 31

Fase van de afbraak van het middel

Question 32

Wat is T-max?

Answer 32

De tijd tot het bereiken van de maximale concentratie

Question 33

Waarvan is de plasmaconcentratie afhankelijk?

Answer 33

Mate van absorptie

Question 34

Wat is de biologische beschikbaarheid?

Answer 34

Fractie van dosis die onveranderd in algemene circulatie komt:
- Vrijkomen uit toedieningsvorm
- Oplosbaarheid
- Afbraak door maagzuur of darmbacteriën
- First pass effect (Metabolisme in de darmwand en lever)

Question 35

Waarvan is de verdeling over het lichaam afhankelijk?

Answer 35

Van fysisch chemische eigenschappen:
- Oplosbaarheid in vet
- Binding aan plasma eiwitten en weefselcomponenten

Question 36

Waar komen de antimicrobiële middelen over het algemeen niet goed in?

Answer 36

• Centraal zenuwstelsel
• Slechte doorbloede weefsels (Bot, necrotisch weefsel)

Hierdoor moeten er bij die plekken extra veel antibiotica gegeven worden

Question 37

Wat is intrinsieke resistentie?

Answer 37

Intrinsieke resistentie: Vanwege de bouw van de bacterie kan het antibiotica niet erop werken (Is bijvoorbeeld te groot om door de porie heen te gaan) waardoor het automatisch resistent ervoor is

Question 38

Wat is farmacodynamiek?

Answer 38

Effect van het antibioticum concentratieprofiel op de infectieverwekker in het lichaam over tijd