6.8 SOA’s Flashcards
Wat is een SOA?
SOA’s zijn infectieziekten die bij seksueel contact kunnen worden overgedragen
- Via sperma, bloed, vaginaal vocht en bij contact van slijmvliezen
- Kan vaginaal, oraal, anaal, seksattributen, IV-drugsgebruik, zwangerschap en tatoeages
Wat zijn soa-gerelateerde syndromen met bijbehorende klachten?
- Urethritis
- Fluor en vaginitis
- Epididymitis
- PID
- Balanoposthitis
- Proctitis
- Genitale ulcera
- Inguinale lymfadenitis
Wat zijn de meest voorkomende verwekkers van SOA?
- Chlamydia trachomatis infectie inclusief lymfogranuloma
- Venereum
- Gonorroe
- Syfilis
- Herpes Genitalis
- HPV infectie/anogenitale wratten
- Scabiës
- HIV infecties
Hoe kunnen SOA’s worden ingedeeld?
- Bacterieel (CT, NG, Syfilis)
- Viraal (HSV, HBV, HPV, HIV)
- Parasitair (Scabiës, Pediculosis pubis)
Wat zijn de top 3 SOA’s?
- Chlamydia trachomatis
- Condylomata acuminata
- Herpes genitalis
Hoeveel SOA’s komen er per jaar in Nederland voor?
- Ruim 100.000 SOA’s per jaar in Nederland
- Chlamydia -> jongeren <25 jaar/in grote steden omhoog
- Gonorroe -> Mannen die seks hebben met mannen (MSM) omhoog
- Syfilis -> MSM omhoog
- HIV -> MSM omhoog
Wat zijn de hoog risicogroepen voor chlamydia, gonorroe, syfilis, hepatitis B en HIV?
- MSM
- Sekswerkers en klanten (Contact afgelopen 6 maanden)
- Personen afkomstig uit SOA-endemisch gebied
- Personen met wisselende seksuele contacten (>3 in afgelopen 6 maanden)
- Personen met een partner uit 1 van de voorgaande groepen
- Seksueel actieve jongeren <25 jaar die niet tot hoog risicogroep horen hebben een verhoogd risico op chlamydia, maar niet op gonorroe, syfilis, hepatitis B en HIV
Wat zijn de kenmerken van chlamydia?
- Bacterieel
- Chlamydia trachomatis
- Seksueel contact, orogenitaal, moeder op kind
- Incubatie tijd 1-3 weken
Wat zijn de klachten bij chlamydia?
- Cervicitis
- Conjunctivitis
- Man -> Uretritis, proctitis
- Vrouw -> Veranderde fluor, contactbloedingen, buikpijn, dyspareunie, cervicitis, uretritis, proctitis
- 70-95% verloopt asymptomatisch bij vrouwen, >50% bij mannen
- Infecties kunnen zo onopgemerkt een reservoir vormen
Welke Chlamydia verwekkers zorgen voor de klachten van urogenitale infecties en conjunctivitis, trachoom en lymphogranuloma venereum?
- Urogenitale infecties en conjunctivitis: Serotypes D, E, F, G, H, I, J en K
- Trachoom: Serotypes A, B, C
- Lymphogranuloma venereum: Serotypes L1, L2 en L3
Wat zijn de complicaties van chlamydia?
Vrouw:
- PID
- Infertiliteit
- EUG
- Tubair Ovarieel Abces
Man:
- Epididymitis
Man en vrouw:
- Sexually Acquired Reactive Arthritis (SARA)
Hoe gaat de diagnostiek naar chlamydia?
- Man -> NAAT/PCR 1e straals urine
- Vrouw -> NAAT/PCR via vaginale selfswab
- Seceptief anale seks <6 maanden/anale klachten -> NAAT/PCR proctum
Wat is de behandeling van een chlamydia trachomatis infectie?
- 1e keus -> Azitromycine 1000 mg po, eenmalig
- 2e keuze -> Doxycycline 100 mg po, 2dd 7 dagen
Wat is de behandeling van een rectale chlamydia trachomatis infectie?
Doxycycline 100 mg 2dd 7 dagen
Wat is de behandeling van zwangere vrouwen met chlamydia trachomatis?
Azitromycine 1000 mg po eenmalig of amoxicilline 500 mg po 3dd 7 dagen
Wat is de behandeling van Lymphogranuloma Venereum (LGV)?
- 1e keuze: Doxycycline 100 mg po, 2dd 21 dagen
- Alternatief: Erytromycine 500 mg po, 4dd 21 dagen
Wanneer is een partnerwaarschuwing van chlamydia nodig?
- Symptomatisch: Partners laatste 4-6 weken
- Asymptomatisch: Partners laatste 6 maanden
Wat zijn de verwekkers van gonorroe?
- Bacterieel -> Neisseria gonorrhoeae
- Seksueel contact, orogenitaal, moeder-kind
- Incubatietijd 2 dagen tot 3 weken (Gemiddeld 8 dagen)
Wat zijn de symptomen van gonorroe?
Vrouw:
- 30-60% asymptomatisch
- Toegenomen fluor
- Tussentijds bloedverlies
- Dysurie
- Proctitis
- Purulente faryngitis
Man:
- 10% asymptomatisch
- Uretritis
- Dysurie
- Pussige afscheiding
- Proctitis
- Purulente faryngitis
Anorectale gonorroe: Vaak symptomatisch, jeuk, irritatie, afscheiding
Wat zijn de complicaties van gonorroe?
Vrouw:
- Bartholinitis
- PID/Tubulair Ovarieel Abces
- EUG
Man:
- Epididymitis
- Prostatitis
- Bij chronische infectie -> Eretrale stricturen
Hoe gaat de diagnostiek naar gonorroe?
- Naat/PCR
- Grampreparaat
- Kweek + Resistentie bepaling
Man:
- NAAT/PCR 1e straal urine
- Kweek urethra uitstrijk
Vrouw:
- NAAT/PCR selfswab vaginaal
Receptief anale seks <6 maanden/anale klachten/MSM -> NAAT/PCR proctum
Wat is de behandeling van gonorroe?
- Ceftriaxon 500 mg intramusculair eenmalig
- Als chlamydia nog niet is uitgesloten wordt er ook azitromycine 1000 mg eenmalig gegeven
- Alternatief: Ciprofloxacine 500 mg po eenmalig of amoxicilline 3000 mg po eenmalig
- Gedissemineerde (Verspreid) gonorroe -> Ceftriaxon 50 mg/kg/24h intraveneus 7 dagen
Wanneer wordt er een partnerwaarschuwing gegeven bij gonorroe?
- Symptomatisch: Partners 4-6 weken
- Asymptomatisch: Partners laatste 6 maanden
Wat zijn de verwekkers van condylomata acuminata?
- Viraal
- Humaan Papilloma Virus (HPV) nr 6 en nr 11
- Seksueel contact, vingers, handdoeken, moeder-kind
- Incubatietijd 1-8 maanden, gemiddeld 3 maanden
Wat zijn de symptomen van condylomata acuminata?
Genitale wratten
Hoe gaat de diagnostiek van condylomata acuminata?
- Klinische diagnose
- Zelden biopt/HPV typering
- Soms inwendig: Proctoscopie/speculumonderzoek/urethroscopie
Wat is de behandeling van condylomata acuminata?
- Imiquimod crème: 3x week om de dag voor max. 6 weken
- Podofyllotoxine crème
- Sinecathechine
- Poliklinische ablatieve behandeling
- Vloeibare stikstof
- Trichloorazijnzuur
- Ablatieve laserbehandeling
- Er zijn HPV vaccins
Wat zijn de verwekkers van Herpes Genitalis?
- Viraal
- Herpes simplex cirus type I (20%) en type II (80%)
- Seksueel contact, orogenitaal, moeder-kind
- Incubatietijd 2-12 dagen
Wat zijn de symptomen van Herpes Genitlalis?
- Soms asymptomatisch
- Erosies, blaasjes met helder vocht -> Indrogen en korstvorming
- Prodromaal soms jeuk of branderigheid
- Regelmatige reactivatie
Hoe gaat de diagnostiek naar Herpes Genitalis?
NAAT HSV 1/2 op materiaal uit blaasje/erosie/korst
Hoe gaat de behandeling van Herpes Genitalis en de nazorg?
- Valaciclovir 500 mg po 2dd gedurende 5-10 dagen
- Immuungecompromiteerden -> Dosis en duur verdubbelen
- Recidiverend (>6x per jaar) -> Onderhoudstherapie valaciclovir 500 mg po 1dd
Wat is de verwekker van Hepatitis B?
- Viraal
- Hepadnaviridae familie
- Seksueel contact, moeder-kind, bloed-bloed
- Incubatietijd 4 weken - 6 maanden (Gemiddeld 2-3 maanden)
Wat zijn de symptomen van Hepatitis B?
- Via seks, bloed, transfusie, zwangerschap
- Vaak asymptomatisch
- 90% spontane genezing, 10% chronisch
- Dragers 5-10% -> Actieve vs. inactieve chronische infectie
- 40.000 dragers in Nederland
- Presentatie -> Acute hepatitis
- Vermoeidheid, malaise, koorts, icterus
Hoe gaat de diagnostiek naar Hepatitis B?
- Anti HBc (Indien positief HBsAg en andere serologische parameters)
- Indien HBsAg positief -> Verwijzing internist/nefroloog
Wat is de nazorg en partnerwaarschuwing van Hepatitis B?
- Meldingsplicht
- Bron- en contactopsporing GGD
Vaccinatie adviseren aan personen met hoog risico:
- MSM
- Sekswerkers
- Seksuele partners/huisgenoten van HBsAg positieve personen
- Intraveneus drugsgebruikers
Wat zijn de verwekkers van syfilis?
- Bacterieel (Spirocheet)
- Treoponema pallidum
- Seksueel contact, moeder-kind
- Incubatietijd gemiddeld 3 weken tot primaire laesie en 6 weken tot 12 maanden tot secundair stadium
Wat zijn de symptomen van syfilis bij de verschillende stadia?
- Stadium I: Pijnloos ulcus, lymfeklierzwelling
- Stadium II: Roseolen, exantheem, haaruitval, wratachtige afwijkingen (Condylomata lata), algemene ziekteverschijnselen
- Stadium III: Gummata, neurosyfilis, vasculaire syfilis
Hoe gaat de diagnostiek naar syfilis?
Verdenking stadium I -> Donkerveldmicroscopie, kliniek, serologie
Hoe gaat de behandeling van syfilis?
Stadium I:
- Benzathinebenzylpenicilline
- Alternatief: Doxycycline
Zwangere, stadium II/III:
- Benzathinebenzylpenicilline
Wat is de nazorg en partnerwaarschuwing bij syfilis?
- Stadium I: Alle partners laatste 3 maanden
- Stadium II: Alle partners laatste 6 maanden
- Controle: VDRL/RPR en klinische follow-up
- Neurologische afwijkingen of geen goede reactie op therapie -> Liquoronderzoek ten uitsluiten van neurosyfilis
Wat zijn de verwekkers van HIV?
- Viraal
- Human Immunodeficiency Virus
- Seksueel contact, bloed-bloed, moeder-kind
- Window fase -> Tot 3 maanden laatste risicocontact
Wat zijn de symptomen van HIV?
- 50-80% griepachtige verschijnselen en/of rash binnen 2-4 weken
- AIDS: Opportunistische infecties, neurologische ziektebeelden en neoplasieën
Hoe gaat de diagnostiek naar HIV en behandeling?
- Combitest serologie HIV1 en 2 inclusief p24 antigeen
- HIV sneltest
- Confirmatie: Western blot
- Behandeling -> Combinatie antiretrovirale therapie (cART) via HIV behandelcentrum + Follow-up
Wat is pediculosis pubis en wat is de behandeling?
Schaamluis:
- Permetrine 5% crème op pubis haar en haar bovenaan en binnenkant van de benen
Wat zijn kenmerken van scabiës?
- Verwekker: Scabiësmijt
- Besmettingsweg: >15 minuten of frequent huid-huid contact, gezamenlijk gebruik bed, kleding et.c
- Bij scabiës crustosa kan besmetting via lucht of huidschilders
- Incubatietijd 2-6 weken. Korter bij her-infectie (1-4 dagen), langer bij immuungecompromiteerde personen (Tot 10 weken)
- Besmettelijke periode: 1-2 weken na besmetting tot 12 weken na start van 1e behandeling
- Maatregelen: Gelijktijdige behandeling van nauwe contacten en hygiënevoorschriften
- Voor Scabiës crustosa gelden additionele maatregelen
- Symptomen -> Jeuk, blaasjes, rode bultjes, krabeffecten en gangetje op voorkeurslocaties
Wat is de behandeling van scabiës?
- Permetrine crème
- Ivermectine
- Benzylbenzoaat
