3.4 Hormoon Substitutie Theorie Flashcards
Hoeveel jaar vervroegt roken de overgang?
1-2 jaar
Is er bij een hysterectomie gelijk de overgang?
Bij een hysterectomie wordt de baarmoeder verwijdert. Patiënten komen dan niet gelijk in de overgang
Is er bij het weghalen van de eierstokken gelijk de overgang?
Ja
Wat zijn bekende overgangsverschijnselen?
- Menstruatie -> Onregelmatige cyclus, meer bloedverlies, langer bloedverlies
- Opvliegers
- Nachtelijk transpireren
- Hartkloppingen
- Moodswings
Wat is een opvlieger?
Een plotseling gevoel van warmte door bloedaandrang naar het gezicht, met name bij vrouwen in de overgang
Opvliegers zijn tijdelijk en komen spontaan waardoor het erg warm kan worden. Soms gaat een opvlieger gepaard met hartkloppingen, duizeligheid en zweetaanvallen
Stijgt de huidtemperatuur bij een opvliger?
Ja
Wat is het voorkomen van opvliegers in de jaren na de menopauze?
- > 1 jaar na menopauze: 82%
- 2 jaar na menopauze 50%
- 3 jaar na menopauze 26%
- 10 jaar na menopauze 10%
Wat is de fysiologie van een opvlieger?
Thermoregulatie op het niveau van de hypothalamus
De thermoneutrale zone is smaller bij vrouwen met opvliegers:
- Premenopauzaal wordt overvloedige warmte ‘Weggewerkt’ bij stijgen van de kern temperatuur vanaf 0.4C
- Dit fenomeen treedt bij kleinere schommelingen op in de perimenopauze (In de menopauze gaat men sneller zweten of trillen)
Wat zijn de effecten van estrogenen in de menopauze met betrekking tot de thermoneutrale zone?
Het dalen van de estrogeen spiegel geeft een toename van het cerebrale noradrenaline waardoor de thermoregulatoire zone versmalt wordt
Wordt geïnduceerd door dalen van oestrogeen spiegel:
- Perifere vasodilatatie: Bloed doorstroming van de huid stijgt, gevoel van warmte, stijgen van de hartfrequentie
- Transpiratie: Dalen van kerntemperatuur
- Bibberen: Als kerntemperatuur onder normaalwaarde komt
Toevoegen van oestrogenen herstellen de thermoneutrale zone waardoor de opvliegers (Grotendeels) verdwijnen
De thermoneutrale zone kan verbreden door serotonine
Waardoor worden opvliegers getriggerd?
- Dieet gewoontes -> Alcohol, koffie, hete dranken
- Sociale acceptatie (Bijvoorbeeld waar er normaal wordt gebloosd)
- Culturele perceptie
- Stress
Wat zijn minder bekende overgangsklachten?
Effect van het dalen van oestrogeen:
- Afname bloedcirculatie in genitale gebied
-Afname elastine en collageen
- Vagina epitheel, omliggende bindweefsel, urethra en blaas
Urogenitale verschijnselen:
- Droge vagina
- Pijn bij coïtus
- Minder libido
- Jeuk
- Verandering afscheiding
Overig:
- Dysurie
- Pollakisurie
- UWI’s
- Incontinentie
- Spier en gewrichtspijnen
Wat zijn uiterlijke veranderingen bij de overgang?
- Gewichtstoename, voornamelijk rond de taille
- Huid minder soepel en vochtarm (Droog, rimpels)
- Eventueel toename beharing
- Dunner worden van de beharing
- Droge, geïrriteerde ogen
Wat zijn lange termijn veranderingen van de overgang?
- Toename hart- en vaatziekten
- Toename borstkanker
- Toename osteoporose (Botbreuken)
Wat kan er gedaan worden aan de klachten van de overgang?
- Hormoontherapie
- Meest effectief
- Het is een oestrogeen substitutie
- Progestageen moet worden toegevoegd om endometrium te beschermen
Risicoprofiel verandert:
- Meer kans mammacarcinoom
- Minder kans op cardiovasculaire ziektes
- Minder kans op osteoporose
- Meer kans op thrombose
Waardoor moet er progesteron worden toegevoegd om endometrium te beschermen bij HST?
Oestrogeen zorgt voor endometrium differentiatie en groei
Toevoegen van progesteron voorkomt continue deling en daarmee endometriumcarcinoom
Wat zijn alternatieven voor HST?
- Clonidine (Tegen hoge BD)
- SSRI’s (Stemming en emoties
- Gabapentine (Beïnvloedt overdracht van zenuwsignalen
- Yoga
- Joggen
- Acupunctuur
- Cognitieve gedragstherapie
- Blokkade ganglion stellate
- Dit is niet per definitie allemaal effectief
- Gezonde levenswijze
- Kleding (Laagjes)
- Beddengoed
- Matig gebruik alcohol
- Niet roken
Wat zijn de voordelen van HST?
- Overgangsklachten verdwijnen
- Goed voor de botten
- Goed voor de blaas en vagina
- Goed voor huid, haar en slijmvliezen
Wat zijn de nadelen van HST?
- (Soms) weer ongesteld (Progesteron onttrekkingsbloeding)
- Steeds weer hormonen slikken
- Soms gespannen borsten
- Soms misselijk
- Soms vocht vasthouden
Wanneer moet er HST genomen worden?
- Indien menopauze onder 46 jaar
- Ernstige overgangsklachten
- Versterkte botontkalking <50 jaar
Wat zijn contra-indicaties voor HST?
- Borstkanker
- Baarmoederslijmvlies
- Trombose en/of longembolie
- Migraine
Welke hormonen worden er gegeven als iemand geen baarmoeder heeft en als iemand wel een baarmoeder is?
Geen -> Oestrogeen
Wel -> Oestrogeen en progesteron
- Cyclisch of sequentieel
- Bij sequentieel ontstaan er progesteron onttrekkingsbloeding
Welke toedieningsweg van HST is er?
- Transculaat -> Oestrogeen (Pleister, gel)
- Oraal
- Vaginaal -> Crèmes, ovules, tablet
Welke hormonen worden er gegeven bij HST?
Oestrogenen:
- Liefst in de vorm van oestradiol (0.5, 1 of 2 mg)
Progestagenen:
- Progesteron, 200 mg (a.n. 12-14 dagen per maand)
- Dydrogesteron, 10-20 mg per dag gedurende 14 dagen
Levonorgestel spiraal (Mirena) -> Progesteron
- Liever niet medroxyprogesteron
Lokaal oestrogenen
Wat is de step-up behandeling van de klachten?
- Begin met een zo laag mogelijke dosering E2
- Verhoog indien de klachten blijven
- Cyclisch heeft het voordeel dat betekend
- Indien al langer postmenopauzaal of na operatie -> Continue preparaat
