4b) H. płciowe (Gestageny, rec. progesteronowy, ) Flashcards
Progesteron
Naturalny gestagen (przez ciałko żółte w fazie sekrecyjnej; przez syncytiotrofoblast od II trym)
- doustnie
- metabolizowany intensywnie w wątrobie
- krótki T1/2
= nie nadaje się do podawania rutynowo
Gestageny w leczeniu - ogólnie
1) Estry progesteronu
2) Syntetyczne gestageny:
GI: poch. estranowe testosteronu
poch. 17-hydroksyprogesteronu
GII: Poch. gonanowe testosteronu
GIII: Poch. LEWONORGESTRELU (o ↓ działaniu androgenowym)
GIV (nowe): łączą się specyficznie z rec. progesteronowym
Estry progesteronu - wymienić
1) Megestrol
2) Hydroksyprogesteron
3) Medroksyprogesteron
Estry progesteronu - działanie
Gestageny
- doustne lub domięśniowe (powoli uwalniane; kilka tyg)
- ↓ produkcję gonadotropin (długa pętla sprzężenia zwrotnego ujemnego); ↓ stymulacja jajników
- pobudzają też inne rec. steroidowe (estrogenowe, GKS, mineralokortykosteroidowe, androgenowe)
- związane z tym działania niepożądane
[generacje I-III mają słabnące działanie androgenowe]
Estry progesteronu - kiedy?
1) nieregularne i bolesne cykle
2) endometriozy
3) krwawienia z jamy macicy
4) HTZ (razem z ESTROGENAMI)
- zapobiega to nadmiernej stymulacji endometrium
(profilaktyka raka)
GI
syntetyczne gestageny
Poch. estranowe testosteronu
1) Noretynodrel
2) Noretysteron
Poch. 17-hydroksyprogesteron
3) Chlormadynon
4) Medroksyprogesteron
GII
syntetyczne gestageny
Poch gonanowe testosteronu
1) Norgestrel
2) Lewonorgestrel
GIII
syntetyczne gestageny
Poch. LEWONORGESTRELU, o ↓ działaniu androgenowym
1) Dezogestrel
2) Etonogestrel
3) Gestoden
4) Norgestymat
5) Norelgestromin (akt. metabolit 4)
GIV
Nowe syntetyczne gestageny
- łączą się specyficznie z receptorem progesteronowym
(w końcu brak właściwości androgenowych <3 )
1) Drospirenon (ma właściwości antyandrogenowe, bo jest antagonistą rec. androgenowego)
2) Dienogest
3) Trymegeston
4) Nestoron
5) Nomegestrol
Tanaproget
Budowa niesteroidowa
1) rak sutka (uwidacznianie rec. progesteronowych w PET)
2) leczenie endometriozy:
- ↓ ekspresję metaloproteinaz w endometrium
= ↓ ektopowego rozsiewu endometrium
Czyści antagoniści rec. progesteronowego
Lonapryzan
Modulatory rec. progesteronowego
Antagoniści w obecności progesteronu (wypierają go z połączenia z receptorem)
Agoniści (słabi): gdy nie ma progesteronu
1) Azopryznil
2) Uliprystal
3) Mifepryston
Lonapryzan
Czysty antagonista rec. progesteronowego
Azopryznil
Modulator rec. progesteronowego
1) Endometrioza
2) Włókniaki macicy
- nie dłużej niż kilka miesięcy
(bo ↑ ryzyko raka macicy; wystawia endometrium na działanie estrogenów bez przeciwwagi ze strony progesteronu)
Uliprystal
Modulator rec. progesteronowego
Tabletka ‘dzień po’
- zahamowanie/opóźnienie owulacji o kilka dni (uniemożliwia zapłodnienie)
- nieskuteczny, jeśli owulacja była przed zażyciem leku
Miferpryston
Modulator rec. progesteronowego
- subst. wczesnoporonna (wydawana do 49. dnia ciąży)
- wywołuje atrofię endometrium (staje się niezdolne do utrzymania ciąży)
Efekty progesteronu - ciąża i cykl
1) Przejście endometrium w fazę sekrecyjną (umożliwia implantację)
2) Podtrzymanie ciąży (ciałko żółte, łożysko)
3) ↓ ukł. immuno. (więc płód nie zostaje rozpoznany jako tkanka obca)
4) ↓ kurczliwości macicy (tuż przed porodem progesteron spada)
5) ↓ laktacji
6) Antagonizm rec. mineralokortykosteroidowego (natriureza, ↓ płynu pozakomórkowego)
7) ↓ progesteronu = złuszczenie endometrium, krwawienie miesiączkowe
8) ↑ temp. ciała w okresie poowulacyjnym (0,2-0,8 st.C)
Progesteron - interakcje z estrogenami
1) Współdziałanie:
- faza folikularna: estrogeny zwiększają ekspresję rec. progesteronowych
(= uwrażliwiają tkanki na działanie progesteronu, który jest produkowany gł. w 2. fazie)
2) Antagonizm efektów estrogenowych:
- niekorzystynych: normalizuje wzrost krzepliwości, ↓ ryzyko raka endometrium
- korzystynych: ↑ LDL, ↓ HDL (odwrotnie niż estrogeny ;c )
