4b) H. płciowe (Gestageny, rec. progesteronowy, )

Question 1

Progesteron

Answer 1

Naturalny gestagen
(przez ciałko żółte w fazie sekrecyjnej; przez syncytiotrofoblast od II trym)

• doustnie
• metabolizowany intensywnie w wątrobie
• krótki T1/2

= nie nadaje się do podawania rutynowo

Question 2

Gestageny w leczeniu - ogólnie

Answer 2

1) Estry progesteronu
2) Syntetyczne gestageny:

GI: poch. estranowe testosteronu
poch. 17-hydroksyprogesteronu

GII: Poch. gonanowe testosteronu

GIII: Poch. LEWONORGESTRELU (o ↓ działaniu androgenowym)

GIV (nowe): łączą się specyficznie z rec. progesteronowym

Question 3

Estry progesteronu - wymienić

Answer 3

1) Megestrol
2) Hydroksyprogesteron
3) Medroksyprogesteron

Question 4

Estry progesteronu - działanie

Answer 4

Gestageny

• doustne lub domięśniowe (powoli uwalniane; kilka tyg)
• ↓ produkcję gonadotropin (długa pętla sprzężenia zwrotnego ujemnego); ↓ stymulacja jajników
• pobudzają też inne rec. steroidowe (estrogenowe, GKS, mineralokortykosteroidowe, androgenowe)
• związane z tym działania niepożądane

[generacje I-III mają słabnące działanie androgenowe]

Question 5

Estry progesteronu - kiedy?

Answer 5

1) nieregularne i bolesne cykle
2) endometriozy
3) krwawienia z jamy macicy

4) HTZ (razem z ESTROGENAMI)
- zapobiega to nadmiernej stymulacji endometrium
(profilaktyka raka)

Question 6

GI

syntetyczne gestageny

Answer 6

Poch. estranowe testosteronu

1) Noretynodrel
2) Noretysteron

Poch. 17-hydroksyprogesteron

3) Chlormadynon
4) Medroksyprogesteron

Question 7

GII

syntetyczne gestageny

Answer 7

Poch gonanowe testosteronu

1) Norgestrel
2) Lewonorgestrel

Question 8

GIII

syntetyczne gestageny

Answer 8

Poch. LEWONORGESTRELU, o ↓ działaniu androgenowym

1) Dezogestrel
2) Etonogestrel
3) Gestoden
4) Norgestymat
5) Norelgestromin (akt. metabolit 4)

Question 9

GIV

Answer 9

Nowe syntetyczne gestageny

• łączą się specyficznie z receptorem progesteronowym
  (w końcu brak właściwości androgenowych <3 )

1) Drospirenon (ma właściwości antyandrogenowe, bo jest antagonistą rec. androgenowego)

2) Dienogest
3) Trymegeston
4) Nestoron
5) Nomegestrol

Question 10

Tanaproget

Answer 10

Budowa niesteroidowa

1) rak sutka (uwidacznianie rec. progesteronowych w PET)

2) leczenie endometriozy:
- ↓ ekspresję metaloproteinaz w endometrium
= ↓ ektopowego rozsiewu endometrium

Question 11

Czyści antagoniści rec. progesteronowego

Answer 11

Lonapryzan

Question 12

Modulatory rec. progesteronowego

Answer 12

Antagoniści w obecności progesteronu (wypierają go z połączenia z receptorem)

Agoniści (słabi): gdy nie ma progesteronu

1) Azopryznil
2) Uliprystal
3) Mifepryston

Question 13

Lonapryzan

Answer 13

Czysty antagonista rec. progesteronowego

Question 14

Azopryznil

Answer 14

Modulator rec. progesteronowego

1) Endometrioza
2) Włókniaki macicy

• nie dłużej niż kilka miesięcy

(bo ↑ ryzyko raka macicy; wystawia endometrium na działanie estrogenów bez przeciwwagi ze strony progesteronu)

Question 15

Uliprystal

Answer 15

Modulator rec. progesteronowego

Tabletka ‘dzień po’

• zahamowanie/opóźnienie owulacji o kilka dni (uniemożliwia zapłodnienie)
• nieskuteczny, jeśli owulacja była przed zażyciem leku

Question 16

Miferpryston

Answer 16

Modulator rec. progesteronowego

• subst. wczesnoporonna (wydawana do 49. dnia ciąży)
• wywołuje atrofię endometrium (staje się niezdolne do utrzymania ciąży)

Question 17

Efekty progesteronu - ciąża i cykl

Answer 17

1) Przejście endometrium w fazę sekrecyjną (umożliwia implantację)
2) Podtrzymanie ciąży (ciałko żółte, łożysko)
3) ↓ ukł. immuno. (więc płód nie zostaje rozpoznany jako tkanka obca)
4) ↓ kurczliwości macicy (tuż przed porodem progesteron spada)

5) ↓ laktacji
6) Antagonizm rec. mineralokortykosteroidowego (natriureza, ↓ płynu pozakomórkowego)

7) ↓ progesteronu = złuszczenie endometrium, krwawienie miesiączkowe
8) ↑ temp. ciała w okresie poowulacyjnym (0,2-0,8 st.C)

Question 18

Progesteron - interakcje z estrogenami

Answer 18

1) Współdziałanie:
- faza folikularna: estrogeny zwiększają ekspresję rec. progesteronowych
(= uwrażliwiają tkanki na działanie progesteronu, który jest produkowany gł. w 2. fazie)

2) Antagonizm efektów estrogenowych:
- niekorzystynych: normalizuje wzrost krzepliwości, ↓ ryzyko raka endometrium
- korzystynych: ↑ LDL, ↓ HDL (odwrotnie niż estrogeny ;c )