3a) Anemia mikro- i makrocytowa; preparaty krwiozastępcze

Question 1

Ogólnie o Fe - magazynowanie/transport

Answer 1

1) Ferrytyna (Fe2+ + apoferrytyna); magazyn Fe2+ w jelicie (łatwo rozpuszczalny)

2) Transferyna (Fe3+); w krwioobiegu;
- prawidłowe wysycenie to 1/3
- niedobór Fe: ↑ wysycenia transferyny

3) Hemosyderyna - nierozpuszczalny magazyn Fe (gdy za dużo Fe); produkt częściowej degradacji Ferrytyny

Question 2

Leczenie niedokrwistości mikrocytarnej

Answer 2

Preparaty Fe

1) Doustne Fe2+
- (+) KW. ASKORBINOWY (utrzymuje Fe na II st. utl.)
- (+) KW BURSZTYNOWY (↑ wchłanianie Fe)

2) Dożylne Fe3+ (wyjątkowe sytuacje)

………….
Leczenie trwa 2-3 miesiące, bo trzeba wyrównać zarówno ostry brak Fe, jak i niedobór w magazynach

Question 3

Anemia mikrocytarna - leki doustne

Answer 3

Preparaty Fe2+

1) Asparaginian Fe
2) Chlorek Fe
3) Fumaran Fe
4) Glukonian Fe
5) Bursztynian Fe

Question 4

Anemia mikrocytarna - leki dożylne

Answer 4

Preparaty Fe3+

1) Glukonian Fe
2) Kompleks żelaza, sorbitolu i kw. cytrynowego
3) Ferumoksytol (tlenek żelaza + dekstran)

Question 5

Preparaty żelaza - niepożądane

Answer 5

1) Hemosyderoza (przedawkowanie Fe i odkładanie się w ukł. siateczkowato-śródbłonkowym)
- dożylne testowe podanie Fe

2) Ostre zatrucie Fe u dzieci (hipotonia, wstrząs=↑ śmiertelność)
- DEFEROKSAMINA jako odtrutka

…………………..
3) doustne: drgawki (cięższe przypadki), p.pok

4) dożylne: bóle mm-stawowe, alergie, uszkodzenie naczynia

Question 6

Niedokrwistość megaloblastyczna

Answer 6

Powstawanie erytrocytów jest upośledzone bardziej niż synteza hemoglobiny

Nieprawidłowa synteza DNA ze względu na:

• niedobór B12
• niedobór kw. foliowego

Mało RBC, ale dużo Hb w krwinkach

Question 7

Anemia złośliwa - krótko o chorobie

Answer 7

1) ↓ czynnik wewn. Castle’a = ↓ wchł. B12; ujawnia się po 2-5 latach

2) objawy:
- anemia makrocytarna
- powrózkowe zwyrodnienie rdzenia kręgowego
- atrofia bł. śluzowej żołądka i jelit

Question 8

Anemia złośliwa - lecznie

Answer 8

Domięśniowo (ew dożylnie; doustnie rzadko)

1) Cyjanokobalamina (syntetyczna)
2) Hydroksykobalamina

nie ma niebezpieczeństwa przedawkowania

Question 9

Kw. foliowy

Answer 9

wit. B9

• konieczny do syntezy nukleotydów
• zapasy wystarczają na kilka miesięcy
• rzadko występuje niedobór (zab. trawienia, wchłaniania, stosowanie antymetabolitów-METOTREKSAT)
• suplementacja w ciąży (ZAWSZE - niedobór powoduje zab. rozwoju cewy nerwowej u płodu)
• przedawkowanie: rzadko; może niwelować działanie leków p-padaczkowych
• suplementacja doustna

Question 10

Kw. folinowy

Answer 10

kw. tetrahydrofoliowy
(Zredukowany, czynny metabolit kw. foliowego)

- przy zatruciu metotreksatem
.............
Aktywne formy kw. foliowego (pytanie z kolosa):
1) Kw. folinowy
2) Leukoworyna
3) Citrovorum factor

Question 11

Preparaty krwiozastępcze

Answer 11

1) Krystaloidne (uzupełniają przestrzeń międzykom.)

• NaCl 0,45%
• NaCl 0,9%
• PWE
• R-r Ringera

2) Koloidalne (przestrzeń wewnątrznaczyniowa)

• Dekstrany (70, 60, 40 [tys]; 1000=D. HAPTENOWY)
• Skrobia hydroksyetylowana (450, 200, 70 [tys])
• Preparaty żelatyny
  ………………………………………….
• brak zdolności do transportu tlenu (więc nie zastąpią RBC)
• zwalczanie hipowolemii - krystaloidy dają szybki efekt, ale krótki; koloidy są skuteczniejsze

Question 12

Preparaty krystaloidne - wymienić

Answer 12

1) NaCl 0,45%
2) NaCl 0,9%
3) PWE (Płyn fizjologiczny wieloelektrolitowy izotoniczny)
4) R-r Ringera

Question 13

Preparaty krystaloidne - ogólnie + niepożądane

Answer 13

• R-r izotoniczne do szybkiego uzupełniania płynów
• gł. przestrzeń MIĘDZYKOMÓRKOWA
• skład, osmolarność i pH zbliżone do płynu śródmiąższowego
• szybka eliminacja nerkowa + dystrybucja do przestrzeni pozanaczyniowej

N: [NIE UCZULAJĄ]

• przewodnienie
• zab. elektrolitowe
• ↑ gotowości prozakrzepowej krwi

Question 14

Dekstrany - ogólnie

Answer 14

70, 60, 40, 1 [tys]
(70,60: bardzo ściągają H2O; mniejsze: wł. reologiczne

• trudno rozkładalne polisacharydy
• ↑ znacznie zawartość przestrzeni wewnątrznaczyniowej
• hiperonkotycznie
• efekt objętościowy trwa 3-6h
• (+) KRYSTALOIDY (żeby zapobiec odwodnieniu/uszk. nerek)

Question 15

Dekstrany - działanie dodatkowe

Answer 15

poprawa mikrokrążenia:

1) ↑ właściwości reologiczne RBC (odkształcanie)
2) przeciwagregacyjnie na PLT (↓ vWF)
3) ↓ czynniki krzepnięcia (V, VIII) i PAI-1

………………………….
Nie ma antidotum; mogą powodować zaburzenia hemostazy

Question 16

Koloidy - niepożądane

Answer 16

(brak antidotym na przeciwzakrzepowe działanie dekstranów)

• uniemożliwiają oznaczenie grup krwi
• predysponują do hiperonkotycznego uszk. nerek (chyba, że wcześniej poda się krystaloidy)
• reakcje anafilaktyczne i anafilaktoidalne (można zahamować dając wcześniej DEKSTRAN HAPTENOWY (1000)
  ……………………………
  Nie przenikają przez naczynia, chyba że zostanie zwiększona ich przepuszczalność -> OPARZENIA
• w oparzeniach przenikają przez ścianę naczyń i ściągają płyn do pęcherzy pooparzeniowych

Question 17

Skrobia hydroksyetylowana

Answer 17

450, 200, 70 [tys] (wielko, średnio i małocząsteczkowa)

• Amylopektyna nasycona grupami hydroksyetylenowymi
• dużo wiązań alfa-glikozydowych
• stęż. 6-10%
• niewielki wpływ na ukł. krzepnięcia

N: rzadkie r. uczuleniowe i anafilaktyczne
- świąd skóry

Question 18

Prep. żelatyny

Answer 18

Oksypoliżelatyny, ż. usieciowiane, ż. modyfikowane

• najmniejszy i najkrótszy efekt objętościowy
• nasilają diurezę
• minimalny wpływ na ukł. krzepnięcia

N: stosunkowo częste reakcje uczuleniowe (0,4%)

Question 19

Koloidy - ogólnie + wymienić

Answer 19

Uzupełniają przestrzeń wewnątrznaczyniową

1) Dekstran
2) Skrobia hydroksyetylowana
3) Prep. żelatyny

Question 20

Dekstran haptenowy

Answer 20

Koloid; 1000

Zapobiega reakcjom anafilaktycznym i anafilaktoidalnym.

Łączy się kompetycyjnie z przeciwciałami, nie dopuszczając ich do reakcji z dekstranem właściwym.

• Przed każdą pierwszą infuzją DEKSTRAU
• Przed kolejnymi, jeśli przerwa > 48h