1) Mineralokortykosteroidy, Inhibitory syntezy h. nadnerczowych, oś p-p-ACTH

Question 1

Aldosteron - ogólne info

Answer 1

Warstwa kłębkowata kory nadnerczy
CYP11B2

Hiper: alkaloza hipokaliemiczna (bo utrata z moczem K+ i jednocześnie H+)

Hipo: kwasica hiperkaliemiczna

• niegenomowe efekty (receptor błonowy): prowadzą do remodelingu serca po zawale (zmiana niekorzystna)

Question 2

Eplerenon

Answer 2

• antagonista SELEKTYWNY
• diuretyk z grupy leków oszczędzających K+
• zmniejsza remodeling (proces włókienia) serca i śmiertelność pacjentów
• leczenie nadczynności kory nadnerczy (przerost/gruczolak warstwy kłębkowatej)
• podaje się często z diuretykami innymi niż oszczędzające potas (długoterminowa kontrola stężenia potasu)

Question 3

Spironolakton

Answer 3

antagonista NIEselektywny
(hamuje też rec. testosteronowy i progesteronowy)
- diuretyk z grupy leków oszczędzających K+

• leczenie nadczynności kory nadnerczy (przerost/gruczolak warstwy kłębkowatej)

N: ginekomastia

• podaje się często z diuretykami innymi niż oszczędzające potas (długoterminowa kontrola stężenia potasu

Question 4

Fludrokortyzol

Answer 4

Fluorowana pochodna kortyzolu

• silne właściwości mineralokortykosterydowe
• średnio silne glikokortykosterydowe
• gdy niedobór aldosteronu (doustnie podawany aldosteron ulega inaktywacji w wątrobie, więc odpada)

Question 5

Fludrokortyzol - niepożądane

Answer 5

Fluorowana pochodna kortyzolu

• typowe dla bezpośrednich efektów mineralokortykosteroidów (zab. elektrolitowe, obrzęki, ↑CTK, niewyd. serca)
• typowe dla glikosteroidów
• należy go odstawiać stopniowo, żeby nie wywołać niewydolności nadnerczy

Question 6

Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych

Answer 6

1) Aminoglutetymid
2) Metyrapon
3) Ketokonazol
4) Trilostan

Question 7

Aminoglutetymid działanie

Answer 7

Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych

• inhibitor CYP11A1

Hamuje:

1) cholesterol -> pregnenolon
- wszystkie hormony nadnerczowe

2) aromatazę
- powstawanie estrogenów z androstendionu i testosteronu

Question 8

Aminoglutetymid zastosowanie

Answer 8

Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych

1) rak sutka z przerzutami
2) nowotwory kory nadnerczy
3) choroba Cushinga (z innymi lekami)

Question 9

Metyrapon

Answer 9

Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych

• inhibitor 11β-hydroksylazy
• hamuje powstawanie MKS i GKS
• więcej androgenów
• stosowany czasem w chorobie Cushinga

Question 10

Ketokonazol działanie

Answer 10

Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych (ogólnie przeciwgrzybiczy)

• inhibitor 17,20-liazy steroidowej
• hamuje powstawanie androgenów nadnerczowych (ginekomastia)

Question 11

Ketokonazol zastosowanie

Answer 11

Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych (ogólnie przeciwgrzybiczy)

1) nowotwory prostaty
2) pomocniczo w endogennym zespole Cushinga

Question 12

Trilostan

Answer 12

Inhibitory syntezy hormonów nadnerczowych

• inhibitor dehydrogenazy 3β-hydroksysteroidowej
• kiedyś w chorobie Cushinga
• obecnie wycofany z użycia u ludzi

Question 13

Kortykorelina (CRH)

Answer 13

Hormon uwalniający kortykotropinę

• produkowana w podwzgórzu
• pobudza produkcję ACTH
• rzadko wykorzystywany w obrzęku mózgu (częściej GKS, ale mają więcej niepożądanych)
• głównie diagnostycznie
• rekombinowany ptasi lub od niedawna ludzki

Question 14

CRH użycie diagnostyczne

Answer 14

1) hormonalnie czynny gruczolak przysadki:
- wysokie ACTH i GKS
- po podaniu CRH dalszy wzrost ACTH i GKS

2) hormonalnie czynny guz nadnerczy:
- wysokie GKS, niskie ACTH
- po podaniu CRH brak reakcji

3) ektopowe wydzielanie ACTH:
- wysokie ACTH i GKS
- po podaniu CRH brak reakcji

Question 15

Peksacerfont

Answer 15

Antagonista receptora typu 1 dla CRH (CRHR1)

- badania nad anksjolitycznym działaniem CRH
opisywano związek CRH ze stanami lękowymi

Question 16

ACTH

Answer 16

Kortykotropina, hormon adrenokortykotropowy

• rekombinowana forma: krótsza (tylko 24 N-końcowe aa; ↓ immunogenność, pełne działanie)

kiedy?
1) niewydolność nadnerczy (rzadko, bo parenteralnie; częściej doustne GKS)

2) diagnostyka niewydolności nadnerczy

3) różnicowanie wrodzonego przerostu nadnerczy od hiperandrogenizmu jajnikowego
- obserwacja poziomu ACTH
………………………
- kodowana przez gen POMC razem z lipotropiną, β-endorfiną i hormonem melanotropowym

Question 17

ACTH użycie diagnostyczne

Answer 17

1) niewydolność nadnerczy:
- brak wzrostu GKS po podaniu świadczy o niewydolności
- np. po długim stosowaniu GKS

2) wrodzony przerost nadnerczy vs. hiperandrogenizm jajnikowy
- we WPN wysoki ACTH, w HJ niski ACTH