2a) Doustne leki przeciwcukrzycowe

Question 1

Grupy doustnych leków przeciwcukrzycowych

Answer 1

1) inhibitory alfa-glukozydazy
2) biguanidy
3) pochodne sulfonylomocznika
4) glinidy
5) tiazolidynodiony (glitazony)
6) glitazary
7) eksendyny
8) inhibitory dipeptydylopeptydazy IV
9) analogi amyliny
10) gliflozyny
11) leki eksperymentalne

Question 2

Inhibitory alfa-glukozydazy

Answer 2

1) Akarboza
2) Miglitol

• blokują rozkład cukrów złożonych (mniejsza dostępność i wchłanianie glukozy)
• zmniejszają glikemię poposiłkową, ale nie na czczo

Działania niepożądane:

• nie niosą niebezpieczeństwa hipoglikemii
• wzrost transaminaz i triglicerydów
• bardzo uciążliwe wzdęcia

Question 3

Biguanidy

Answer 3

Metformina

• uwrażliwia tkanki na insulinę (lek I rzutu w cukrzycy 2)
• aktywuje kinazę białkową zależną od AMP (AMPK), hamując rozpad kwasów tłuszczowych, glikogenolizę i glukoneogenezę oraz zwiększa sygnalizacje przez rec insulinowy

Question 4

Metformina działania niepożądane

Answer 4

Biguanidy

NIE wywołuje wzrostu masy ciała

• kwasica mleczanowa (rzadko, przy przedawkowaniu lub odwodnieniu)

Question 5

Pochodne sulfonylomocznika charakterystyka

Answer 5

Zwiększają uwalnianie insuliny z komórek beta (wymagana zachowana przynajmniej resztkowa funkcja)

• mechanizm podobny do fizjologicznego stanu po posiłku
• hamują SUR1 ATP-zależnego kanału dla K+ (wypierają kompleks ADP-magnez, który fizjologicznie aktywuje kanał)

Question 6

Pochodne sulfonylomocznika I generacja

Answer 6

1) Acetoheksamid
2) Chlorpropamid
3) Tolbutamid
4) Tolazamid

Mniejsze powinowactwo do SUR1

Question 7

Pochodne sulfonylomocznika II generacja

Answer 7

1) Glimepiryd
2) Glipizyd
3) Glibenklamid (Gliburyd)
4) Gliklazyd
5) Glikwidon

Większe powinowactwo do SUR1

Question 8

Pochodne sulfonylomocznika niepożadane

Answer 8

1) HIPOGLIKEMIA
2) wzrost masy ciała

NIE używać u osób starszych, z niepełną swiadomoscią dawki (demencja, splątanie)
Względnym przeciwwskazaniem jest nadwaga

Question 9

Glinidy (meglitynidy)

Answer 9

1) Nateglinid
2) Repaglinid

• łączą sie z SUR1 w innym miejscu niż p. sulfonylomocznika
• krótkie i szybkie działanie (można wraz z posiłkami aby dodatkowo zwiększyć wyrzut insuliny)

Question 10

Tiazolidynodiony (glitazony)

Answer 10

1) Pioglitazon
2) Rozyglitazon

Uwrażliwiają tkanki na insulinę(jak biguanidy)

• agoniści jądrowego PPAR-gamma
• zmniejszają stężenie triglicerydów i WKT

Question 11

Tiazolidynodiony (glitazony) działania niepożądane

Answer 11

NIE wywołują hipoglikemii

• obrzęki
• specyficzne dla leku (opisane osobno)

Question 12

Rozyglitazon niepożądane

Answer 12

Tiazolidynodiony (glitazony)

• sercowo-naczyniowe
• udar mózgu
• zawał serca

Najpierw zakazany przy niewydolnosci krążenia, obecnie wycofany z Europy

Question 13

Pioglitazon niepożądane

Answer 13

Tiazolidynodiony (glitazony)

• wzrost ryzyka infekcji GDO

Nadal stosowany

Question 14

Amyliny

Answer 14

Amylina: endogenny hormon produkowany w komórkach beta

1) Pramlintyd

Question 15

Pramlintyd

Answer 15

Syntetyczny analog amyliny

• podawany okołoposiłkowo
• podawany w cukrzycy 1 (bezwzględny niedobór amyliny, zniszczenie komórek beta)
• jak również w cukrzycy 2 (niewydolność komórek beta, niedobór względny)

Question 16

Flozyny

Answer 16

1) Dapagliflozyna
2) Kanagliflozyna
3) Empagliflozyna

• inhibitory kotransportera Na-glukoza typu 2 (SGLT2) w nabłonku cewki proksymalnej nefronu
• wywołują glikozurię i zmniejszenie obciażenia glukozą
• obiniżają zapotrzebowanie na insulinę
• niepoządane: zakażenia UM

Question 17

Empagliflozyna

Answer 17

Flozyny

Pierwszy lek w cukrzycy 2, który zmniejsza ryzyko zawału, udaru i śmierci sercowo-naczyniowej

Question 18

Nowości terapeutyczne

Answer 18

1) SLC30A8
2) Tagatoza
3) Sukcynobukol
4) Metreleptyna

Question 19

SLC30A8

Answer 19

Gen kodujący transporter cynku (ZnT8) w komórkach beta

• cynk konieczny do tworzenia kryształków insuliny
• polimorfizmy w tym genie zwiększają ryzyko cukrzycy 2
• przeciwciała anty-SLC30A8 pojawiaja się bardzo wcześnie, przed rozwojem objawów cukrzycy 1
• trwają próby oceny wpływu suplementacji Zn na wydzielanie insuliny

Question 20

Tagatoza

Answer 20

Słodzik naturalny (z galaktozy pod wpływem Ca(OH)2, niewielkie ilosci w produktach naturalnych)

• 92% słodyczy, 38% kaloryczności sacharozy
• hamuje absorbcję disacharydów przez hamowanie enzymu rozkładającego (jak Akarboza)
• blokuje glikogenolizę wątrobową

Question 21

Sukcynobukol

Answer 21

Analog Probukolu (stosowany w hiperlipidemii)

Działanie przeciwzapalne:

• hamuje aktywację NOS-2
• obniza produkcję cytokin prozapalnych
• indukuje hemooksygenazę 1 (moze zwiększać reendotelizację)
• zmniejsza częstość nowych przypadków cukrzycy (może w profilaktyce)

Question 22

Metreleptyna

Answer 22

Syntetyczny analog leptyny (skuteczny w leczeniu pacjentów z niedoborem)

• z wyboru w uogólnionej lipodystrofii
• znacząco obniza glikemię w cukrzycy 2 (zwłaszcza z zaburzeniami metabolicznymi np. hipertriglicerydemią)
• trwają badania, nie jest zarejestrowana

Question 23

Eksendyny

Answer 23

Eksendyna 4

• analog GLP-1 (glukagonopodobny peptyd) o fizjologicznych właściwościach inkretynowych (wzrost insuliny poposiłkowej)
• wspomagająco w cukrzycy

Rozkładana (tak jak endogenny GLP-1) przez dipeptydylopeptydazę IV (DPP-IV) więc stosuje się:

1) oporne na rozkład analogi
2) inhibitory DPP-IV

Question 24

Analogi GLP-1 oporne na rozkład przez DPP-IV

Answer 24

1) Eksenatyd
2) Liraglutyd
3) Liksysenatyd
4) Albiglutyd
5) Dulaglutyd

Question 25

Eksenatyd

Answer 25

Analogi GLP-1 oporne na rozkład przez DPP-IV

• dwa razy dziennie
• jest też długo działająca (raz w tygodniu)

Question 26

Liraglutyd

Liksysenatyd

Answer 26

Analogi GLP-1 oporne na rozkład przez DPP-IV

• raz dziennie

Liksysenatyd opóźnia opróżnianie żoładka (uczucie sytości, zmniejszenie ilości wchłoniętego pokarmu)

Question 27

Albiglutyd

Answer 27

Analogi GLP-1 oporne na rozkład przez DPP-IV

• raz w tygodniu

Question 28

Dulaglutyd

Answer 28

Analogi GLP-1 oporne na rozkład przez DPP-IV

• raz w tygodniu
• 2 łańcuchy analogów GLP-1 połaczone mostkami SS i ze zmodyfikowanym Fc IgG4 łącznikiem peptydowym
• większa cząsteczka, wolniejsze wchłanianie i wydalanie przez nerki (czas półtrwania w dniach)
• dodatkowo mniej immunogenny

Question 29

Inhibitory DPP-IV

Answer 29

Wydłużają czas działania endogennego GLP-1

1) Widagliptyna
2) Sytagliptyna
3) Saksagliptyna
4) Alogliptyna

W badaniach

1) Denagliptyna
2) Linagliptyna

Question 30

Glitazary

Answer 30

Podwójni agoniści PPAR alfa i PPAR gamma

• rola terapeutyczna nieznana, niewprowadzone do leczenie
• mogą być prekursorami nowych leków

1) Tezaglitazar
2) Muraglitazar