2a) Doustne leki przeciwcukrzycowe Flashcards
Grupy doustnych leków przeciwcukrzycowych
1) inhibitory alfa-glukozydazy
2) biguanidy
3) pochodne sulfonylomocznika
4) glinidy
5) tiazolidynodiony (glitazony)
6) glitazary
7) eksendyny
8) inhibitory dipeptydylopeptydazy IV
9) analogi amyliny
10) gliflozyny
11) leki eksperymentalne
Inhibitory alfa-glukozydazy
1) Akarboza
2) Miglitol
- blokują rozkład cukrów złożonych (mniejsza dostępność i wchłanianie glukozy)
- zmniejszają glikemię poposiłkową, ale nie na czczo
Działania niepożądane:
- nie niosą niebezpieczeństwa hipoglikemii
- wzrost transaminaz i triglicerydów
- bardzo uciążliwe wzdęcia
Biguanidy
Metformina
- uwrażliwia tkanki na insulinę (lek I rzutu w cukrzycy 2)
- aktywuje kinazę białkową zależną od AMP (AMPK), hamując rozpad kwasów tłuszczowych, glikogenolizę i glukoneogenezę oraz zwiększa sygnalizacje przez rec insulinowy
Metformina działania niepożądane
Biguanidy
NIE wywołuje wzrostu masy ciała
- kwasica mleczanowa (rzadko, przy przedawkowaniu lub odwodnieniu)
Pochodne sulfonylomocznika charakterystyka
Zwiększają uwalnianie insuliny z komórek beta (wymagana zachowana przynajmniej resztkowa funkcja)
- mechanizm podobny do fizjologicznego stanu po posiłku
- hamują SUR1 ATP-zależnego kanału dla K+ (wypierają kompleks ADP-magnez, który fizjologicznie aktywuje kanał)
Pochodne sulfonylomocznika I generacja
1) Acetoheksamid
2) Chlorpropamid
3) Tolbutamid
4) Tolazamid
Mniejsze powinowactwo do SUR1
Pochodne sulfonylomocznika II generacja
1) Glimepiryd
2) Glipizyd
3) Glibenklamid (Gliburyd)
4) Gliklazyd
5) Glikwidon
Większe powinowactwo do SUR1
Pochodne sulfonylomocznika niepożadane
1) HIPOGLIKEMIA
2) wzrost masy ciała
NIE używać u osób starszych, z niepełną swiadomoscią dawki (demencja, splątanie)
Względnym przeciwwskazaniem jest nadwaga
Glinidy (meglitynidy)
1) Nateglinid
2) Repaglinid
- łączą sie z SUR1 w innym miejscu niż p. sulfonylomocznika
- krótkie i szybkie działanie (można wraz z posiłkami aby dodatkowo zwiększyć wyrzut insuliny)
Tiazolidynodiony (glitazony)
1) Pioglitazon
2) Rozyglitazon
Uwrażliwiają tkanki na insulinę(jak biguanidy)
- agoniści jądrowego PPAR-gamma
- zmniejszają stężenie triglicerydów i WKT
Tiazolidynodiony (glitazony) działania niepożądane
NIE wywołują hipoglikemii
- obrzęki
- specyficzne dla leku (opisane osobno)
Rozyglitazon niepożądane
Tiazolidynodiony (glitazony)
- sercowo-naczyniowe
- udar mózgu
- zawał serca
Najpierw zakazany przy niewydolnosci krążenia, obecnie wycofany z Europy
Pioglitazon niepożądane
Tiazolidynodiony (glitazony)
- wzrost ryzyka infekcji GDO
Nadal stosowany
Amyliny
Amylina: endogenny hormon produkowany w komórkach beta
1) Pramlintyd
Pramlintyd
Syntetyczny analog amyliny
- podawany okołoposiłkowo
- podawany w cukrzycy 1 (bezwzględny niedobór amyliny, zniszczenie komórek beta)
- jak również w cukrzycy 2 (niewydolność komórek beta, niedobór względny)
Flozyny
1) Dapagliflozyna
2) Kanagliflozyna
3) Empagliflozyna
- inhibitory kotransportera Na-glukoza typu 2 (SGLT2) w nabłonku cewki proksymalnej nefronu
- wywołują glikozurię i zmniejszenie obciażenia glukozą
- obiniżają zapotrzebowanie na insulinę
- niepoządane: zakażenia UM
Empagliflozyna
Flozyny
Pierwszy lek w cukrzycy 2, który zmniejsza ryzyko zawału, udaru i śmierci sercowo-naczyniowej
Nowości terapeutyczne
1) SLC30A8
2) Tagatoza
3) Sukcynobukol
4) Metreleptyna
SLC30A8
Gen kodujący transporter cynku (ZnT8) w komórkach beta
- cynk konieczny do tworzenia kryształków insuliny
- polimorfizmy w tym genie zwiększają ryzyko cukrzycy 2
- przeciwciała anty-SLC30A8 pojawiaja się bardzo wcześnie, przed rozwojem objawów cukrzycy 1
- trwają próby oceny wpływu suplementacji Zn na wydzielanie insuliny
Tagatoza
Słodzik naturalny (z galaktozy pod wpływem Ca(OH)2, niewielkie ilosci w produktach naturalnych)
- 92% słodyczy, 38% kaloryczności sacharozy
- hamuje absorbcję disacharydów przez hamowanie enzymu rozkładającego (jak Akarboza)
- blokuje glikogenolizę wątrobową
Sukcynobukol
Analog Probukolu (stosowany w hiperlipidemii)
Działanie przeciwzapalne:
- hamuje aktywację NOS-2
- obniza produkcję cytokin prozapalnych
- indukuje hemooksygenazę 1 (moze zwiększać reendotelizację)
- zmniejsza częstość nowych przypadków cukrzycy (może w profilaktyce)
Metreleptyna
Syntetyczny analog leptyny (skuteczny w leczeniu pacjentów z niedoborem)
- z wyboru w uogólnionej lipodystrofii
- znacząco obniza glikemię w cukrzycy 2 (zwłaszcza z zaburzeniami metabolicznymi np. hipertriglicerydemią)
- trwają badania, nie jest zarejestrowana
Eksendyny
Eksendyna 4
- analog GLP-1 (glukagonopodobny peptyd) o fizjologicznych właściwościach inkretynowych (wzrost insuliny poposiłkowej)
- wspomagająco w cukrzycy
Rozkładana (tak jak endogenny GLP-1) przez dipeptydylopeptydazę IV (DPP-IV) więc stosuje się:
1) oporne na rozkład analogi
2) inhibitory DPP-IV
Analogi GLP-1 oporne na rozkład przez DPP-IV
1) Eksenatyd
2) Liraglutyd
3) Liksysenatyd
4) Albiglutyd
5) Dulaglutyd
