3.1 SV metabole ziekten Flashcards
Hoe ontstaat metabole afwijkingen?
Door erfelijke mutaties
Wat is er verkeerd bij intermediare metabolisme problemen? Noem een voorbeeld mutatie, wat het probleem hierbij is en hoe je het behandelt?
Intermediar metabolisme betreft alle aminozuren, vetzuren, minerale etc.
Bij PKU is er een phenylalanine-hydroxylase deficiëntie. Hierdoor komt er een stapeling van fenylketonen en is er een tekort aan tyrosine want phenylalanine kan niet omgezet worden.
Fenylketonen zijn toxisch voor hersenen en wordt gevonden in urine.
->hypopigmentatie, spasticiteit, epilesie, microcefalie.
Dit los je op met een phenylalanine arm dieet en een tyrosine suppletie
Waar is de biosynthese en afbraak van complexe moleculen verantwoordelijk voor? Welke ziektenbeelden komen hier voor en hoe werken deze?
Biosynthese en afbraak complexe moleculen is verantwoordelijk voor purines, pyrimidines, gylcoproteinte etc.
Ziekte van Zellweger:
->disfunctie van peroxisomen en Golgi apparaat -> stapeling lange keter vetzuren -> spierzwakte
Siaalzuur stapeling:
->Gebrek sialidase waardoor stapeling oligosaccharide-siaalzuur -> vocht in cellen vast en
-> kan ook door sialidese stapeling vanwege transport defect
Maroteaux-Lamy (MPS6) :
-> probleem gag-afrbaak ( een mucopolysaccharide)
-> normaal constant vervangen en zorgt voor stevigheid bindweefsel, kraakbeen, bloedvaten
-> klein gestalte, verstijving gewrichten, ademhalingsproblemen
Hurler-Scheie (MPS1):
-> ontbreken alfa-L-iduronidase waardoor geen GAG-afbraak
->knik ontwikkeling, carpaaltunnel, waterhoofd, verkromming wervelkolom, problemen harkleppen en longen.
Welke stoffen zitten in neurometabole en neurotransmitter metabolisme? Welke afwijkingen zijn er?
Neurometabole en neurotransmitter is bv tetrahydrobiopterinen (BH4), glycine en serine, GABA, creatine
BH4-sunthese defect
-> geen neurotransmitter productie omdat geen tyrosine prod
-> leidt tot neurologische klachten
-> vergelijkbaar met PKU
Op welke leeftijd ontstaan metabole ziekten en hoe herken je deze dan?
Meestal onstaan ziektes na geboorte of op kinderleeftijd maar kan ook:
Prenataal kan hydrops foetalis ontstaan
-> hierbij is er oedeem van minstens twee lichaamscompartimenten incl placenta en navelstreng.
-> geassocieerd met hepatosplenomegalie, hartfalen, aneme en respi insuf
-> vaak snel overleden
-> oorzaken als rhesus incomp, cardiomyopathie, hemolytische stapeling en peroxisomale ziekten.
Maternale PKU kan leiden tot foetus achterstand, microcefalie en hartdefect.
Bij volwassenen kan alkaptonurie
-> rugpijn en verkalking met verkleuring kraakbeen oor
-> stapeling stof die oxideert, autosomaal recessief
Welke ongewone geuren wijzen op welke ziekten?
Dierengeur -> fenylketonurie
Ahornsiroop -> maple sirup urine disease
Zweetvoeten -> isovaaleriaanacidurie
Kool en verzuurde boter -> tyrosnemie type 1
Rottende vis -> trimethylaminuria
Bij welke ziekten is er een multipel enzymdefect?
Ziekte van Menkes bevat een mutatie in het ATP7A-koper transportergen
-> geeft spierslapte op jonge leeftijd
Hoe stel je beloop van metabole ziekte vast?
Acuut bij MCADD(medium-chain acyl-coa dehydrogenase def, vetstoffen kunnen niet afbreken) met non-ketonische hypoglycemie
-> zorg voor voldoende eten zodat glycogeen
Intermittend dan afwisselend ziek en minder ziek
-> moeilijke diag
-> gulaat acidurie type 1, defect lysine en tryptofaan metabolisme. Hierdoor macrocefalie, nek hypotonie, dystonie met necrose witte sotf.
-> in urine verhoogd glutaraatzuur
->therapie carniture, glucose, lage eiwit en preventie (koorts)
Chronisch is vaak met regressie. Bv knik in groei.
Ziektes kunnen alle organen aantasten. Ligt aan pathway. Bv SUMF1 geef problemen bij alle sulfatasen.
Diagnostiek van metabole ziekten? Welke ziektes zijn er?
Via metabolieten in urine, liquor of plasma.
Urinezuurkristallen in urine bij Lesch-Nyhan
->kids HPRT-def, volwassenen jicht
->neurologische aandoening bewegingsstoornissn met midle mentale retardatie
->fout in urinezuur synthese
Laag suiker in liquor in GLUT1-mutatie
-> doen met MRS
-> ketogeen dieet
->epilepsie, dystonie en bewegingsstoornis
-> snel behandelen anders neurologische schade
Alarmsignalen voor metabole ziektes?
Acronym bij LO
-> MONGUV
Micro/macrocefalie
Organomegalie
Neurologische klachten
Groeistoornis
Uiterlijke dysmorfie
Verandering uiterlijk
Daarnaast
Groei en ontwikkelingsprobleem
Positieve fam
Acute ontregeling
MONGUV
Waar bestaat therapie uit voor metabole ziekten? Welke preventie is er?
Therapie bestaat uit acute metabole compensatie, wegvangen toxische stoffen, dieetaanpassingen, enzymvervangende therapie of gentherapie.
Preventie via
-hielprik, zien behandelbare aandoening
-> test op recessieve aandoeningen en 18 ziekten
-Counseling voor zwangerschap
-> testen dragerschap
-Erfelijksheidadvies
