Zmiany w US związane z wiekiem i utratą zębów Flashcards
Zmiany morfologiczno-czynnościowe wywołane procesem starzenia się dotyczą:
- rysów twarzy
- podłoża kostnego
- układu mięśniowo-nerwowego
- stawów skroniowo-żuchwowych
- błony śluzowej jamy ustnej
- śliny
- języka
- utrata możliwości żucia i defekt wymowy
Jakie zmiany w rysach twarzy zachodzą z wiekiem?
- zapadnięcie policzków i warg
- opadnięcie kącików ust
- wąska linia czerwieni warg
- skrócenie dolnego odcinka twarzy z wysunięciem żuchwy
- pogłębienie bruzd nosowo-wargowych
- zwiększenie liczby bruzd, np. na wardze górnej
- obniżenie szpary ust
- wydłużenie górnej wargi
Zanik kości w szczęce:
- w szczęce zanika głównie przedsionkowy stok wyrostka zębodołowego w kierunku podłoża kostnego trzonu szczęki
- zaniki bocznych odcinków wyrostka zwykle są bardziej zaawansowane na skutek szybszej utraty zębów bocznych
- zmiany zanikowe mogą objąć guzy wyrostka, trzon szczęki, podstawę kostną podniebienia
Jakie są skutki zaniku kości w szczęce?
- zmniejszenie łuku zębodołowego górnego
- skrócenie i zwężenie kości
- spłaszczenie podniebienia
Zanik kości w żuchwie:
- zanik następuje w odcinku przednim od strony przedsionka, a w odcinkach bocznych od stoków językowych
- w zaawansowanych przypadkach zmiany zanikowe mogą sięgać miejsc, w których znajdowały się wierzchołki korzeni, wówczas otwory bródkowe, kresy skośne i kresy żuchwowo gnykowe mogą znaleźć się na górnej krawędzi trzonu żuchwy, w wyniku może dojść do ucisku nerwu żuchwowego i bródkowego pod wpływem ucisku przyszłej płyty protezy
Jakie są skutki zaniku kości w żuchwie?
- zwiększenie łuku zębodołowego dolnego
- spłaszczenie kąta żuchwy
- redukcja wyrostka zębodołowego i zanik masy żuchwy na wysokość i szerokość
- wyraźne zaznaczenie się przyczepów mięśni
Do czego prowadzi różnica w zaniku kości szczęki i żuchwy?
broda staje się bardziej wydatna i zbliża się do końca nosa oraz powstaje rzekome przodożuchwie
Jakie warunki dla stabilizacji protezy stwarza nierównomierny zanik podłoża kostnego?
wówczas powstaje nierównoległy układ podłoża kostnego, co stwarza niekorzystne warunki dla stabilizacji protezy ruchomej
Jakie zmiany powstają w układzie mięśniowo-nerwowym wraz z wiekiem?
- całkowita utrata uzębienia, częściowo lub całkowicie zanikłe wyrostki zębodołowe oraz zmiany zwyrodnieniowe zachodzące we włóknach mięśniowych w wyniku starzenia się organizmu powodują redukcję napięcia mięśniowego
- zmniejszają się kontrola neuromięśniowa oraz siła mięśni
- mięśnie wykazują objawy ,,zmęczenia”, którego wyrazem jest ograniczenie ruchów żuchwy, osłabienie odruchów, pogorszenie koordynacji mięśni i zmniejszenie zdolności adaptacyjnych
Jakie zmiany w SSŻ zachodzą wraz z wiekiem?
- dochodzi do spłaszczenia guzków stawowych, spłycenia dołów stawowych, zaniku i przesunięcia chrząstek ku przodowi
- torebka stawowa i więzadła stawowe stają się mniej sprężyste i ulegają rozciągnięciu
- w wyniku całkowitej utraty uzębienia głowy żuchwy mają większą swobodę ruchu i przemieszczają się ku górze i ku tyłowi
- dotylne ułożenie głów żuchwy wywołuje resorpcję, zniekształcenia i degenerację powierzchni stawowych oraz zanik chrząstek i sklepienia dołków stawowych, może powodować ucisk na przewodu słuchowe oraz naczynia i nerwy tej okolicy → mogą wystąpić objawy neurologiczne
Jakie zmiany w błonie śluzowej ju mogą zachodzić z wiekiem?
- istotne zmniejszeniu unaczynienia, pogorszenie procesów gojenia i regeneracji nabłonka
- błona śluzowa staje się błyszcząca, cienka, gładka, wysuszona, traci elastyczność i sprężystość oraz jest bardziej podatna na mikrourazy i inne czynniki drażniące
- w miarę zaników wyrostków zębodołowych błona śluzowa staje się coraz bardziej ruchoma względem podłoża cieńsza i wiotka
- w przypadkach całkowitego zaniku wyrostka żuchwy obserwuje się wytworzenie ruchomego fałdu błony śluzowej na grzbiecie tzw. ,,ruchomego dziąsła” a niekiedy ścięgnistego pasma co wymaga korekty plastycznej w ramach postępowania przedprotetycznego
Jakie zmiany w produkcji śliny zachodzą wraz z wiekiem?
- zmniejszenie ilości wydzielanej śliny oraz wzrost jej lepkości
- ślina staje się gęsta i ciągliwa.
Jakie zmiany w budowie języka zachodzą wraz z wiekiem?
- zwiększa się wielkość oraz aktywność języka, co jest związane z koniecznością przejęcia przez niego funkcji zębów w procesie żucia
- grzbietowa powierzchnia języka jest wygładzona z licznymi pofałdowaniami i bruzdami
Jak nazywamy zwiększenie rozmiaru i aktywności języka spowodowane koniecznością przejęcia przez niego funkcji zębów w procesie żucia?
“kompensacyjny przerost języka” lub ,,zespół gerojęzykowy”
Kiedy mamy do czynienia ze stanem bioczynnościowej równowagi US?
w warunkach okluzji prawidłowej
Kiedy może dojść do naruszenia bioczynnościowego stanu równowagi US?
w wyniku morfologicznych uszkodzeń zębów oraz ich częściowej lub całkowitej utraty
Zmiany w US w następstwie częściowej utraty zz:
- poziome i pionowe przemieszczanie pozostałych zz
- zanik bezzębnej części wyrostka
- obniżenie wysokości zwarciowej
- mioartropatie skroniowo-żuchwowe
- zaburzenia czynnościowe NŻ
- upośledzenie funkcji żucia → zaburzenia trawienia
Pozorne zamykanie luki:
- zęby pozbawione antagonistów przemieszczają się pionowo → pionowe przesunięcie linii największych wypukłości w stosunku do koron sąsiadujących
- zęby znajdujące się obok luki przesuwają się i nachylają w jej kierunku → przemieszczanie pozostałych zębów → utrata miejsc stycznych
Pozorne zamykanie luki - następstwa:
- utrata miejsc stycznych → utrata barier ochronnych dla tk przyzębia
- nachylenie zębów → niekorzystne warunki obciążeń okluzyjnych (przewaga sił obciążenia bocznego w stosunku do osi długiej)
- przesunięcia pionowe → zaburzenie prawidłowego przebiegu powierzchni okluzyjnej → węzły urazowe
Utrata zębów, przechylenie, przemieszczenie lub patologiczne starcie zębów w strefach podparcia - konsekwencje:
obniżenie wysokości zwarciowej → mioartropatie skroniowo-żuchwowe i zaburzenia czynnościowe NŻ (niekorzystne przesunięcie głowy żuchwy w stawie, dyskoordynacja pracy mm → traumatyzacja stawów i przyzębia zębów pozostałych)
Czynniki kompensacyjne w JU utraty zębów:
- morfologiczna przebudowa kości i tk przyzębia
- możliwość zmian w zakresie tk JU
- częściowe przejęcie funkcji zębów utraconych przez zęby przeciwstawne i zęby sąsiadujące z luką
- zmiana nacisku na zęby
- przedłużenie czasu życia
- wzmożenie czynności przewodu pokarmowego (zwiększone wydzielanie soków trawiennych)
Jakie czynniki wpływają na zdolności przystosowawcze pacjentów po utracie zębów?
- rodzaj utraconych zębów
- liczba utraconych zębów
- wiek
- ogólny stan zdrowia
Zaburzenia po utracie zz stałych w okresie rozwojowym:
- dotyczą zwykle całego US
- bardziej dynamiczny przebieg (niż u osób dorosłych)
- nieleczone prowadzą do powstania trwałych wad zgryzu
- niekorzystny wpływ na wzrost szczęki i żuchwy (brak bodźca w postaci zz własnych)
- pozorne zamknięcie luki postępuje szybciej niż u dorosłych i pociąga za sobą przebudowę zębodołów wraz z częścią zębodołową kości (zwiększenie wymiaru pionowego na pewnym odc)
- powstawanie nieprawidłowych warunków okluzyjnych → wady zgryzu, nieprawidłowe kształtowanie koścca twarzy, SSŻ oraz upośledzenie żucia wymowy i estetyki
Do jakiego wieku zwiększa się wysokość odcinka twarzy w pomiarze od nasion do gnathion i czym to jest spowodowane?
do 16 rż
w wyniku wzrostu i formowania się łuków zębowych
Kiedy rozpoczyna się obniżanie wysokości zwarciowej i czym to jest spowodowane?
> 30 rż
w wyniku starcia zębów (wiadomix jak ktoś je straci wcześniej, szczególnie w strefach podparcia to i w wieku 20 lat może mieć obniżoną wysokość zwarciową)
Wpływ zaniku kości szczęk na ustawienie zz w protezie:
pozorne zwiększenie łuku dolnego i zmniejszenie górnego → ustawienie zz sztucznych w zgryzie krzyżowym
Ile wynosi kąt nachylenia gałęzi żuchwy?
niemowlęta - ok. 140º
12 lat - 129º
dorośli - 121-125º
Czy zanik kości szczęk dotyczy tylko wyrostka zębodołowego?
głównie dotyczy wyrostków zębodołowych, rzadko przechodząc na trzon szczęki
Czy skokowy zanik kości po usunięciu zębów przebiega jednakowo u wszystkich?
nie
Jak długo trwa utrata kości po ekstrakcji zęba?
może trwać całe życie doprowadzając do całkowitej utraty wyrostków zębodołowych
Majewski podaje 6-8 tygodni gojenia zębodołu + zanik trwający nawet 2 lata
Jaki wpływ na utratę / odbudowę kości ma zniszczenie blaszek zębodołu podczas ekstrakcji?
pozostawienie blaszki przedsionkowej stanowi bodziec do nawarstwiania nowej kości
Jak wpływa obecność zębów własnych na procesy zanikowe kości?
obecność zębów hamuje procesy zanikowe
Zanik kości po ekstrakcji zębów - przyczyny:
zanik z bezczynności (gorsze ukrwienie tkanek)
Od czego zależy stopień nasilenia zaniku kości po utracie zębó?
- osobnicza predyspozycja
* wielkość i kierunek obciążeń wyzwalanych przez mm mimiczne i język
Czy zanik kości żuchwy obejmuje tylko część zębodołową?
najintensywniejszy zanik dotyczy części zębodołowej, może obejmować także gałąź, kąt i głowę żuchwy
Z czego wynika nierównomierny zanik kości szczęk?
najczęściej z odległych czasowo ekstrakcji
Jakie czynniki wpływają na zmniejszenie resorpcji kości po ekstrakcji?
- dieta bogata w witaminę D, fosfor, proteiny i wapń (zależy od możliwości asymilacyjnych organizmu i poziomu horomonów tarczycy, kortyzonu i estrogenu)
- użytkowanie prawidłowo zaprojektowanych i wykonanych protez (nieprawidłowo wykonane → zmiany zanikowe)
Co jest głównym składnikiem nieorganicznej części kości?
sole wapnia
Co jest głównym składnikiem organicznej części kości?
kolagen typu I
Jakimi metodami określa się tempo przebudowy kości?
metodami radioizotopowymi
Białka niekolagenowe w kości:
- ostekalcyna, osteonektyna
* komórki kostne: osteoblasty, osteocyty i osteoklasty
Marker tworzenia kości:
fosfataza zasadowa w surowicy
Marker resorpcji kości:
- kwaśna fosfataza w surowicy
* poziom wapnia w moczu
Od jakich czynników zależy masa kostna?
- czynniki genetyczne
- sposób odżywiania (podaż wapnia i bilans energetyczny)
- aktywność fizyczna
- czynniki hormonalne
- wiek
- stany chorobowe zaburzające równowagę tworzenia i resorpcji kości (np. osteoporoza)
Jak zmienia się siła mięśni żujących wraz z utratą uzębienia i kości wyrostka?
mięśnie żucia ulegają osłabieniu (od 30 rż postępuje spadek siły mm)
Czynniki ryzyka osteoporozy:
- spadek siły mm
- zaburzenie sekrecji hormonów osteotropowych
- spadek poziomu czynników wzrostu
- obniżona odporność proliferacyjna osteoblastów
- niekorzystne przesunięcia w procesie mineralizacji
- zmiany naczyniowe prowadzące do spadku przepływu krwi przez kość
↑ zmiany związane z wiekiem
Nieleczona osteoporoza - następstwa w obrębie NŻ:
- skłonność do chorób przyzębia
- opóźnienie gojenia ran poekstrakcyjnych
- znaczny ubytek kości szczęki i żuchwy
- ścieńczenie ściany zatoki szczękowej
- zaburzona proporcja substancji gąbczastej i korowej
Jakie lokalne czynniki mogą prowadzić do zaniku kości szczęk?
- urazy zgryzowe
- przeciążenia mm
- parafunkcje
- stany zapalne
- choroby zębów i przyzębia
- wady okluzji
- stosowanie wadliwych uzupełnień prot
