Akryl Flashcards
Czym jest homopolimer?
polimer składający się z jednego rodzaju monomeru
Czym jest kopolimer?
polimer składający się z dwóch lub więcej rodzajów monomerów
Jakie ułożenie mogą mieć monomery w strukturze kopolimeru?
- naprzemienne (-A-B-A-B-)
- przypadkowe (-A-B-A-A-B-A-B-)
- blokowe (-A-A-B-B-A-A-)
- stereospecyficzne
Jaką strukturę mają kopolimery stereospecyficzne?
= polimery usieciowane
uporządkowana budowa łańcucha głównego zawiera jeden typ monomerów, do którego przyczepione są boczne grupy zbudowane z merów innego rodzaju
Jakie właściwości warunkuje budowa polimerów usieciowanych?
- odporność na działanie rozpuszczalników organicznych
- większa płynność w wyższych temperaturach
- mniejsza zdolność adsorpcji wody
- łatwość kształtowania i polerowania
Jaki wpływ na temperaturę topnienia ma masa cząsteczkowa polimerów usieciowanych?
wraz ze wzrostem masy cząsteczkowej wzrasta temperatura topnienia
Jakim rodzajem reakcji jest reakcja polimeryzacji? Endotermiczna czy egzotermiczna?
egzotermiczna
Jaka jest podstawowa różnica w polimeryzacji addycyjnej a kondensacyjnej?
- addycja - nie powstają produkty uboczne
* kondensacja - powstaje produkt uboczny o małej masie cząsteczkowej (zazwyczaj woda)
Co stanowi główny składnik akrylu?
polimetakrylan metylu (PMMA)
Co wchodzi w skład płynu akrylowego?
= monomer
- ester kwasu akrylowego i metakrylowego, etylu
- inne związki: chlorek winylu
- inhibitor (reduktor / stabilizator): hydrochinon, pirogalol, beta-naftol 0,005%
- plastyfikator: 10% ftalan dwubutylu, dwumetylu, salol
- związki sieciujące: dimetakrylan glikolu etlowego
- aceton
Co wchodzi w skład proszku akrylowego?
= polimer
- sproszkowany polimetakrylan metylu o ziarnach 0,005-0,04 mm
- kopolimery winylu, styrenu, etylu lub butylu
- katalizator / inicjator: nadtlenek benzoilu 0,5 - 1,0%
- barwniki: tlenek żelaza, sadza, siarczek rtęci oraz barwione włókno syntetyczne imitujące naczynia krwionośne
- wypełniacz: ZnO 0,25-0,50%
- regulatory: terpentyna
Jakim typem polimeryzacji jest polimeryzacja akrylu?
- łańcuchowa
- addycyjna
- rodnikowa
Co jest inicjatorem polimeryzacji akrylu?
nadtlenek benzoilu
W jaki sposób nadtlenek benzoilu inicjuje polimeryzację akrylu?
nadtlenek benzoilu pod wpływem temperatury, światła lub reakcji chemicznej z aminą trzeciorzędową ulega rozkładowi → wolne rodniki → rozerwanie wiązań podwójnych C=C w cząsteczkach metakrylanu metylu → tworzenie łańcucha
Jakie wyróżniamy etapy polimeryzacji?
- inicjacja
- propagacja
- terminacja
Od czego zależy szybkość polimeryzacji?
- temperatura
- ciśnienie
- ilość i rodzaj inicjatora lub katalizatora
Fazy polimeryzacji akrylu:
I - faza mokrego piasku
II - faza pęcznienia
III - faza rozklejania
IV - faza nitek
V - faza ciasta
VI - faza wstępnej polimeryzacji
Co się dzieje w fazie mokrego piasku?
zmieszanie monomeru z polimerem i początek rozpuszczenia polimeru w monomerze
Co się dzieje w fazie pęcznienia?
otoczka ziaren polimeru rozpuszcza się, monomer wnika do ziaren polimeru
Co się dzieje w fazie rozklejania?
pękanie podwójnych łańcuchów i łączenie krótkich polimerów
Co się dzieje w fazie nitek?
wydłużanie łańcuchów
Co się dzieje w fazie ciasta?
masa jest matowa, w tej postaci wkładamy ją do formy
Co się dzieje w fazie wstępnej polimeryzacji?
masa twardnieje → po zakończonej polimeryzacji powstaje sztywny polimetakrylan metylu zwany akrylem (PMMA)
Jakie akryl ma właściwości?
- ciężar właściwy 1,15 g/cm3
- duży skurcz objętościowy 6%, liniowy 2%
- elastyczny - moduł elastyczności 1,2-2,2 GPa
- wytrzymałość na ściskanie 130 MPa
- wytrzymałość na zginanie 78 MPa
- wytrzymałość na rozciąganie około 50 MPa
- miękki (2-3 w skali Mosha)
- temperatura wrzenia 100,3°C
- dobra odporność na słabe kwasy i zasady
- rozpuszczalność w rozpuszczalnikach organicznych (ketonach, estrach)
- nierozpuszczalny w alkoholach
- obecność monomeru resztkowego 0,2-0,5%
Do czego wykorzystywane są akryle termoutwardzalne?
- płyty protez częściowych i całkowitych
- zęby
- obturatory
- szyny chirurgiczne
Jaką funkcję pełni dodatek tlenków cynku lub tytanu do proszku?
zapewnia transparencję
W jakiej temperaturze monomer ulega polimeryzacji?
63°C
Po co do niektórych materiałów akrylowych dodaje się bar lub bizmut?
- zmniejszają przepuszczalność promieni rentgenowskich
* ale obniżają wytrzymałość tworzywa i zwiększają sorpcję wody
Akrylany modyfikowane o zwiększonej wytrzymałości - po co to komu? Jak powstają? Co zawierają?
- dodatek gumy butadienowo-styrenowej
- przetwarzane na drodze polimeryzacji długoczasowej w łaźni wodnej o temperaturze 70°C przez okres 7-12 h
- mają większą elastyczność, co zmniejsza ich wrażliwość na złamania (5-krotnie większa wytrzymałość w porównaniu z normalnymi tworzywami akrylowymi) → blokuje rozprzestrzeniające się mikropęknięcia
Co ma wpływ na osiągnięcie fazy ciasta?
- rozmiar ziaren polimeru (im mniejsze, tym szybciej się rozpuszczają)
- masa cząsteczkowa polimeru (im mniejsza, tym krótsza jest polimeryzacja wstępna)
- plastyfikatory (ich obecność przyspiesza polimeryzację wstępną)
- temperatura (jej podwyższenie przyspiesza dojście do fazy ciasta)
- stosunek monomeru do polimeru (nadmiar płynu przedłuża polimeryzację wstępną)
Smugi i przebarwienia jako błąd techniczny podczas polimeryzacji akrylu - przyczyny:
- zbyt mała ilość monomeru
* sedymentacja barwnika
Porowatości jako błąd techniczny podczas polimeryzacji akrylu - przyczyny:
- za mała ilość ciasta akrylowego
- krótkotrwałe prasowanie
- upychanie tworzywa do puszki przed fazą ciasta
- zbyt krótki okres początkowej fazy polimeryzacji termicznej (65-70°C)
- gwałtowne podwyższenie temp. do 100°C
- krótkotrwała polimeryzacja
Pęknięcie protezy jako błąd techniczny podczas polimeryzacji akrylu - przyczyny:
nieumiejętne uwalnianie protezy z puszki
Podwyższenie wysokości zgryzu jako błąd techniczny podczas polimeryzacji akrylu - przyczyny:
- upychanie zbyt gęstego ciasta akrylowego
* zbyt miękki gips w puszkach polimeryzacyjnych i modelach roboczych
Niezgodność protezy z podłożem jako błąd techniczny podczas polimeryzacji akrylu - przyczyny:
- uwalnianie protezy z gorącej puszki
* nadmierny skurcz tworzywa akrylowego
Brak połączenia zębów z płytą protezy jako błąd techniczny podczas polimeryzacji akrylu - przyczyny:
- izolowanie powierzchni zębów
* brak zaczepów retencyjnych w zębach
Polimeryzacja akrylu - podział ze względu na czas:
- krótkoczasowa
- łaźnia wodna, ogrzewanie do temp. 100°C przez 60 min, przetrzymanie przez 30 min - średnioczasowa
- łaźnia wodna, ogrzewanie do temp. 65-70°C przez 60 min, przetrzymanie przez 30-60 min (zależy od grubości płyty protezy); następnie podniesienie temp. do 100°C przez 30 min, przetrzymanie przez 30 min - długoczasowa
- łaźnia wodna lub suche ciepło w 74°C przez 8-12 h
we wszystkich przypadkach powoli chłodzić
Jaki sposób polimeryzacji akrylu pozwala na uzyskanie homogennego materiału?
polimeryzacja wtryskowa pod ciśnieniem → w łaźni wodnej przy zastosowaniu specjalnej aparatury i puszek wytrzymujących wysokie ciśnienie; mieszanie tworzywa z kapsułki w wibratorze, następnie wtłoczenie materiału o konsystencji miękkiej gumy do puszki pod ciśnieniem 6 barów; stałe ciśnienie umożliwia uzupełnianie niedoborów tworzywa powstających w wyniku skurczu polimeryzacyjnego
Nadmiar monomeru w polimeryzacji akrylu:
- przedłuża czas polimeryzacji wstępnej
- powoduje większy skurcz polimeryzacyjny
- nieprzereagowany monomer resztkowy jest toksyczny dla tkanek podłoża
Niedobór monomeru w polimeryzacji akrylu:
niejednolita i niepełna polimeryzacja → zmniejszona wytrzymałość mechaniczna widoczna jako mleczne smugi
Polimeryzacja akrylu - reakcja egzo- czy endotermiczna?
egzotermiczna
W jakiej temp rozpoczyna się polimeryzacja akrylu?
65-70°C
Szybkopolimery (akrylany chemoutwardzalne) - do czego stosujemy?
- naprawa protez ruchomych
* wykonawstwo protez częściowych i całkowitych metodą wtryskową lub wlewową
Czym różni się skład szybkopolimeru od akrylu termoutwardzalnego?
w płynie (monomerze) dodatkowo obecny jest inicjator polimeryzacji
W jakim czasie polimeryzują akrylany chemoutwardzalne?
15-20 min (w zależności od temp otoczenia)
Wady akrylanów chemoutwardzalnych:
- wysokie (do 4%) stężenie monomeru resztkowego
- mała stabilność barwy
- mniejsza wytrzymałość mechaniczna
- większa deformacja początkowa
Akrylany światłoutwardzalne - do czego stosujemy?
- wykonawstwo protez ruchomych i aparatów orto
- podścielenia
- naprawy
- łyżki indywidualne
Do czego służą tworzywa elastyczne na bazie akrylu?
do trwałego podścielenia protezy
