Protezy częściowe akrylowe Flashcards
Z jakich elementów składa się proteza częściowa akrylowa?
- płyta akrylowa
- zęby (najczęściej akrylowe, rzadziej porcelanowe lub kompozytowe)
- doginane klamry retencyjne (z drutu stalowego okrągłego o średnicy 0,7-1,0 mm lub półokrągłego o średnicy ok. 1,5 mm)
Protezy częściowe akrylowe - wskazania:
- Uzębienie resztkowe - kiedy nie można wykonać protezy overdenture;
liczba, jakość i rozmieszczenie zębów filarowych uniemożliwiają wykonanie protez stałych lub ruchomych podpartych ozębnowo - Protezy czasowe
a) natychmiastowe - wykonane przed usunięciem zęba lub grupy zębów i założone na podłoże bezpośrednio po ekstrakcji
b) wczesne - wykonane po ekstrakcji ale przed ostatecznym wygojeniem wyrostka (np. po przeprowadzeniu korekty wysokości wyrostka zębodołowego)
c) okresowe utrzymanie położenia żuchwy w zgryzie konstrukcyjnym przy przebudowie zwarcia (np. po rozległych zabiegach chirurgicznych w obrębie twarzoczaszki)
d) tymczasowa poprawa wydolności żucia lub/i estetyki
e) przygotowanie pacjenta do użytkowania protez ostatecznych
f) ułatwienie przejścia na bezzębie - utrzymywacze przestrzeni u dzieci i młodzieży (ortodontyczne protezy dziecięce zapobiegawcze i lecznicze)
- względy ekonomiczne gdy pacjenta nie stać na protezę stałą lub szkieletową
Protezy częściowe akrylowe - p-wskazania:
- jeśli zaplanowana proteza przyniesie więcej szkody niż pożytku (niewielkie braki międzyzębowe a uzębienie resztkowe zapewnia dobre podparcie i zadowalającą wydolność żucia)
- kiedy istnieją warunki do wykonania protezy podpartej ozębnowo lub uzupełnienia stałego
- uczulenie na materiał
- w padaczce przeciwwskazane jest stosowanie akrylowych protez ruchomych ze względu na gorszą stabilizację uzupełnienia oraz łamliwość materiału
Jakie badania dodatkowe należy wykonać przed wykonaniem protez częściowych akrylowych?
- żywotność miazgi
- stopień rozchwiania zębów
- OPG lub/i zdjęcie zębowe
Protezy częściowe akrylowe - zasady projektowania:
w celu prawidłowego zaprojektowania protezy należy wykonać
• modele diagno → ocena budowy łuków zębowych, stosunków zwarciowych i analizy przebiegu płaszczyzny zwarciowej
• przeprowadzić analizę paralelo → wyznaczenie toru wprowadzania protezy, oraz przeprowadzenie procedur przygotowawczych (szlifowanie korekcyjne zębów, likwidacja węzłów urazowych, ocena zębów filarowych pod kątem retencji protezy, rozmieszczenie i wybór kształtu klamer oraz ustalenie zasięgu płyty)
Protezy częściowe akrylowe - przygotowanie chiru:
- ekstrakcje zębów z III stopniem rozchwiania
- ekstrakcje zębów i korzeni nie nadających się do leczenia endo
- ekstrakcje ze wskazań prot
- resekcje korzeni, radektomie
- usunięcie zębów zatrzymanych
- wyrównanie ostrych brzegów zębodołów
- plastyka wyrostka zębodołowego (np. w wyniku obustronnej kolbowatości)
- wygładzenie kresy żuchwowo-gnykowej i skośnej
- wygładzenie wału podniebiennego
- podcięcie wędzidełka wargi, języka i/lub policzka
- usunięcie przerostów brodawczakowatych
- westibuloplastyka
Protezy częściowe akrylowe - przygotowanie zacho:
- wykonanie wypełnień
- wymiana starych wypełnień
- leczenie endo
Protezy częściowe akrylowe - przygotowanie perio:
- usunięcie kamienia i osadu
- eliminacja głębokich kieszonek
- likwidacja stanu zapalnego dziąsła
- zabiegi chiru na przyzębiu
- zniesienie węzłów urazowych
Protezy częściowe akrylowe - przygotowanie prot:
- rekonstrukcja zwarcia (nakłady koronowe, korony, krótkie mosty)
- wykonanie koron → przy obniżaniu lub podnoszeniu wysokości zwarcia, ochrona zębów przed próchnicą, odbudowa kształtu anatomicznego w celu uzyskania retencji
- WKK → dodatkowe zęby filarowe, hamowanie resorpcji wyrostka zębodołowego
- krótkie mosty i zablokowane korony → szynowanie zębów resztkowych, poprawa estetyki w odc przednim w przypadku konieczności oddania protezy częściowej do naprawy
- wyrównanie płaszczyzny zwarciowej i szlifowanie korekcyjne (następnie polerujemy i zabezpieczamy preparatami fluoru)
Po jakim czasie od zabiegu chirurgicznego można podjąć postępowanie protetyczne?
minimum 6 tyg, optymalnie 3-6 msc
Jakie klamry najczęściej stosuje się do umocowania protez częściowych osiadających?
pojedyncze, doginane, jednoramienne, osiadające (wykorzystuje się w tym celu siłę tarcia między powierzchnią zęba, a ramieniem retencyjnym klamry, funkcję ramienia stabilizującego pełni płyta protezy)
Jakie siły utrzymują protezę osiadającą częściową na podłożu?
- wklinowania (ich największy wpływ pojawia się w przypadku, gdy zęby filarowe znajdują się z obu stron luki a ściana uzupełnienia protetycznego ma mezjalny i dystalny kontakt z filarami; im powierzchnia tego kontaktu większa, tym lepsze jest działanie sił wklinowania i tym samym - pewniejsze utrzymanie protezy w jamie ustnej)
- działania mięśni
- adhezji
- kohezji
- ciężkości (tylko w przypadku protezy dolnej)
Jakie są zalety częściowych protez akrylowych?
- mogą być stosowane jako natychmiastowe i wczesne (dobry wpływ na samopoczucie pacjenta)
- są stosowane jako protezy tymczasowe ortodontyczne
- u pacjentów z uzębieniem resztkowym stosowane jako protezy tymczasowe ułatwiają przejście na protezy całkowite
- niezbyt skomplikowane postępowanie kliniczne i labo
- zadowalający efekt estetyczny (w wielu przypadkach - ciekawe których? chyba u dzieci)
- łatwość naprawy i modyfikacji (np. dostawienie zęba)
Jakie są wady częściowych protez akrylowych?
- siły żucia przenoszone na błonę śluzową i kość części bezzębnych wyrostków i podniebienia → stomatopatie, zanik kości (a co za tym idzie obniżenie zębów sztucznych poniżej płaszczyzny zwarciowej i przeciążanie zębów zachowanych)
- uszkodzenie aparatu zawieszeniowego zębów (przez ścisłe przyleganie płyty do przyzębia oraz jej ruchomość podczas ruchów) → rozchwianie i utrata
- znaczna objętość → mniej miejsca dla języka i gorsza wymowa
- tylko w ograniczony sposób przywracają utraconą funkcję żucia i fonetykę
Od czego zależy siła nacisku poziomego na ząb w wyniku działania klamry?
siły poziome działające na ząb są tym większe im:
• mniejsza sprężystość ramienia retencyjnego
• większa wypukłość zęba
• bardziej gwałtownie pogłębia się powierzchnia retencyjna
Jakie zalety ma odsunięcie tylnej granicy płyty protezy górnej od podniebienna miękkiego?
chętnie akceptowane przez pacjenta:
• nie występują wówczas odruchy wymiotne
• mniejsze zaburzenia smaku
• polepsza się kontrola temp. spożywanych posiłków
• pacjent szybciej adaptuje się do protezy
Jakie czynniki mają wpływ na ograniczenie zasięgu płyty protezy osiadającej częściowej?
- warunki anatomiczne podłoża
- liczba, jakość i rozmieszczenie zębów
- rodzaj zębów przeciwstawnych
Ograniczenie płyty protezy w okolicy zmarszczek podniebiennych - o czym należy pamiętać?
aby brzegi protezy nie przebiegały w poprzek zmarszczek podniebiennych, gdyż może to stać się czynnikiem drażniącym i uszkadzającym część tkanek podłoża wrażliwych na uraz
Ograniczenie płyty protezy akrylowej częściowej dolnej - zasady:
w żuchwie z uwagi na szczupłość pola protetycznego, nie ogranicza się zasięgu płyty
Z jakich części składa się klamra wykorzystywana w protezach akrylowych?
A. ramię retencyjne - ramię sprężynujące, którego koniec znajduje się na powierzchni retencyjnej
- część właściwa - obejmuje ząb poniżej równika; przeciwdziała unoszeniu protezy (siły pionowe ściągające)
- część pośrednia - położona powyżej równika; stabilizuje (przemieszczenia poziome) - w klamrach naddziąsłowych nie dotyka powierzchni zęba
B. trzon klamry - element sztywny znajdujący się na powierzchni stycznej zęba, powyżej równika
C. ogon klamry
• łączy klamrę z trzonem protezy (połączenie mechaniczne)
• otoczony akrylem co najmniej na grubość 1,5 - 2,0 mm
• posiada nacięcia na brzegach / jest zgięty faliście
• umiejscowiony w najgrubszej części płyty protezy, w okolicy wyrostka zębodołowego, jeżeli to możliwe to wzdłuż jego grzbietu
Są to części najprostszej klamry, zlokalizowanej na jednej powierzchni zębów.
Należy pamiętać, że ten typ klamry obejmuje tylko jedną powierzchnię zęba, dlatego po drugiej stronie tego samego zęba konieczny jest kontakt z inną klamrą jednoramienną lub trzonem protezy (aby zapobiec przesunięciu zęba przez jednostronne działanie ucisku ramienia retencyjnego; po przesunięciu zęba ramię retencyjne traci właściwości utrzymujące)
Retencyjne działanie klamer:
Kiedy proteza spoczywa w podłożu w stanie bezczynności, element retencyjny klamer, czyli jej ramię sprężyste, nie wywiera na ząb żadnej siły. Dopiero w momencie odsuwania protezy od podłoża wywiązuje się między ramieniem retencyjnym a zębem siła tarcia, która rośnie w miarę zbliżania się do równika zęba. Po przekroczeniu równika przez ramię retencyjne przestaje działać siła tarcia utrzymująca dotąd protezę. Płynne przekroczenie równika zęba bez trwałego odkształcenia klamry jest możliwe dzięki sprężystości ramienia retencyjnego, które odgina się jak sprężyna, po czym wraca do kształtu pierwotnego. Napięta klamra wywiera na ząb nacisk pionowy i poziomy.
Klamra na powierzchni retencyjnej, która przekracza wartości optymalne:
Gdy stopień pogłębiania się powierzchni retencyjnej przekracza wartości optymalne ( za które przyjmuje się 8-15°), wówczas do poziomego nacisku wywieranego przez napięte ramię retencyjne dochodzi także pociąganie zęba w czasie zsuwania protezy z podłoża. Kierunek działania klamry na ząb upodabnia się wówczas do kierunku działania ruchów ekstrakcyjnych, dlatego w konstrukcji klamer należy uwzględnić możliwość szkodliwego działania ubocznego. Nacisk poziomy i pociąganie zęba z siłą, która przekracza tolerancję tkanek przyzębia, wywołuje ból i po pewnym czasie doprowadza do rozchwiania zęba. Ponadto ze wzrostem siły tarcia wzrasta niebezpieczeństwo nadmiernego starcia tkanek twardych zębów filarowych.