WKK + uzupełnienia wewnątrzkoronowe Flashcards
Czym są protezy stałe jednoczłonowe?
protezy stałe odtwarzające braki w obrębie jednego zęba
Czym są protezy stałe?
uzupełnienia protetyczne, trwale osadzone na zębie lub zębach pacjenta, które bez pomocy lekarza nie mogą być z nich usunięte
Jakie wyróżniamy protezy jednoczłonowe?
- wkłady koronowo-korzeniowe
- uzupełnienia wewnątrzkoronowe
- licówki
- korony całkowite
Wywiad i badanie kierunkowe pod kątem stosowania uzupełnień stałych - wywiad ogólny:
- konsultacja z lekarzem prowadzącym, gdy: skłonność do uczuleń, nadciśnienie, choroby naczyń wieńcowych, obniżona krzepliwość krwi, alergia, epilepsja, nadczynność tarczycy
- oczekiwania pacjenta wobec leczenia
- współistniejące parafunkcje i zaburzenia czynnościowe US: bóle w obrębie SSŻ, uczucie napięcia mięśni głowy i szyi
Wywiad i badanie kierunkowe pod kątem stosowania uzupełnień stałych - badanie wewnątrzustne:
- liczba zębów, rozmieszczenie, wzajemny kontakt z zębami sąsiednimi, nachylenie do luki po usuniętych zębach, występowanie i rodzaj miejsc stycznych, stosunek do zębów przeciwstawnych/bezzębnego odcinka wyrostka szczęki przeciwstawnej
- kształt koron, głębokość bruzd, stromość guzków, stopień starcia powierzchni żujących lub brzegów siecznych,
- obecność kamienia nazębnego, ubytków, nadżerek, zabarwienie szkliwa, stopień zniszczenia twardych tkanek zębów, stan wypełnień i funkcjonujących już uzupełnień protetycznych
- gdy całkowita destrukcja koron: ocena powierzchni nośnej, ujścia i ścian kanału korzeniowego pod kątem możliwości odbudowy za pomocą wkk i koron protetycznych
- ocena kierunku osi zachowanych zębów – linia przechodząca wzdłuż środka korony i korzenia
- sprawdzenie wzajemnej równoległości zębów sąsiadujących z luką
- ocena przyzębia kliniczna i radiologiczna: umocowanie zębów w zębodole, obnażenie korzeni, stan kieszonek dziąsłowych i brodawek międzyzębowych, stopień zaniku kości wyrostków zębodołowych
- ocena podatności na próchnicę – gdy duża, przeciwwskazane wkłady i korony naddziąsłowe
Wywiad i badanie kierunkowe pod kątem stosowania uzupełnień stałych - rutynowo wykonywane badania pomocnicze:
● badanie żywotności miazgi
● badanie radiologiczne
Wywiad i badanie kierunkowe pod kątem stosowania uzupełnień stałych - ocena czynników biologicznych i mechanicznych:
● wiek, płeć, ogólny stan zdrowia,
● miejscowy stan tkanek podłoża protetycznego i ich odporność na obciążenia zgryzowe oraz obciążenia dodatkowe
Jakie odbudowy protetyczne są przeciwwskazane w przypadku dużej podatności zębów na próchnicę?
wkłady i korony naddziąsłowe
Jakie odbudowy protetyczne są przeciwwskazane w przypadku dużej podatności zębów na próchnicę?
wkłady i korony naddziąsłowe
Wywiad i badanie kierunkowe pod kątem stosowania uzupełnień stałych - całość badania klinicznego, RTG i analizy modeli ma na celu:
● ustalenie rozpoznania z wyszczególnieniem odchyleń od normy morfologicznej i czynnościowej,
● określenie ew. koniecznych zabiegów przygotowujących jamę ustną do leczenia protetycznego
● stworzenie planu leczenia z uwzględnieniem jego etapowości, dobór metod postępowania klinicznego i labolatoryjnego, wybór rodzaju planowanej konstrukcji protetycznej oraz dobór materiałów
Do czego może prowadzić nieprawidłowe wykonanie protez stałych?
najczęściej powodują uszkodzenia jatrogenne: zaburzenia czynnościowe, abrazję, patologie przyzębia
Co jest najważniejsze przy planowaniu protez stałych?
okluzja: zarówno zastana, jak i ta, do której dążymy oraz utrzymanie wysokiego poziomu higieny
Co wyznacza prawidłową okluzję?
krzywa Spee oraz krzywe transwersalne Monsona (Wilsona)
Co należy zbadać u pacjenta by móc ocenić prawidłowość okluzji?
● czy istnieją przeszkody zgryzowe
● czy są obecne tarczki starcia patologicznego
● zasięg poślizgu pomiędzy dotylną pozycją kontaktową żuchwy a pozycją maksymalnej interkuspidacji – czy doprzedni, czy powoduje zbaczanie żuchwy
● czy kontakt zębów przeciwstawnych istnieje równocześnie po obu stronach
● jak wygląda prowadzenie w zakresie zębów przednich
● ocena przestrzennego położenia żuchwy względem szczęki w płaszczyźnie poziomej i pionowej, w tym wysokości zwarcia – oraz ew. przednich/bocznych przemieszczeń
Czy linia pomiędzy górnymi i dolnymi siekaczami wystarczy do oceny bocznego przemieszczenia żuchwy?
nie!
zęby mogą być przesunięte niezależnie od pozycji żuchwy
Dolegliwości ze strony jakich narządów mogą towarzyszyć zaburzeniom okluzji?
SSŻ, twarzy i głowy
Kiedy przed wykonaniem protez stałych przemieszczenia żuchwy i zaburzenia wysokości zwarciowej nie wymagają leczenia?
zaadaptowane przemieszczenia żuchwy i niewielkie obniżenie wysokości zwarciowej nie wymagają leczenia
Kiedy przed wykonaniem protez stałych przemieszczenia żuchwy i zaburzenia wysokości zwarciowej wymagają leczenia?
gdy znaczne obniżenie i dolegliwości bólowe (postać niezaadaptowana) konieczne leczenie etapowe
Jakich etapów wymaga leczenie pacjenta z zaburzeniami wysokości zwarcia w postaci niezaadaptowanej przed wykonaniem protez stałych?
- za pomocą czasowych aparatów rehabilitacyjnych odtwarzamy boczne strefy podparcia, podnosimy wysokość zwarciową i w ten sposób zmieniamy przestrzenne położenie żuchwy
- gdy pacjent przyzwyczai się i zaakceptuje nowe położenie żuchwy, osadzamy docelowe uzupełnienia protetyczne
Czym jest skryta potencjalna obciążenia zęba?
= rezerwa fizjologiczna
różnica obciążenia fizjologicznego w stosunku do tego, jakie jest w stanie dodatkowo przyjąć dany ząb, bez ryzyka uszkodzenia ozębnej i tkanek okołowierzchołkowych
Które zęby mają największą rezerwę fizjologiczną?
trójki, szóstki, siódemki (najmocniejsze - mogą przyjąć największe dodatkowe obciążenie)
Które zęby mają najmniejsza rezerwę fizjologiczną?
jedynki żuchwy i dwójki szczęki (najsłabsze - mogą przyjąć najmniejsze dodatkowe obciążenie)
Co należy zrobić aby analiza modeli była wiarygodna?
musimy je zartykułować przy wykorzystaniu łuku twarzowego, wzorników, płytek zgryzowych i artykulatora, na modelach mierzymy długość koron i ich nachylenie, a także planujemy zabiegi korygujące zęby filarowe, przeciwstawne i stwarzające przeszkody zgryzowe, a także wyrostki zębodołowe, o niekorzystnym dla lokalizacji przęsła mostu układzie
Jaki wpływ na planowanie protez ma rezerwa fizjologiczna?
należy uwzględnić rezerwę fizjologiczną zębów, by leczenie mogło być skuteczne
Co należy ocenić na zdjęciach RTG przy planowaniu leczenia protezami stałymi?
- proporcję długości koron do korzeni
- wielkość, konfigurację położenia korzeni, nachylenie
- stopień zaników kostnych
Co należy uwzględnić przy wyborze rodzaju uzupełnienia protetycznego i materiału do odbudowy braków?
- zasięg braków i ich rozmieszczenie
- stan zębów filarowych
- estetykę
- poziom higieny
- oczekiwania pacjenta
W jakim czasie po ekstrakcji można rozpocząć leczenie protetyczne?
6 tygodni po ekstrakcji
Kiedy mówimy o skróconych łukach zębowych?
- obecne zęby do 2. przedtrzonowców włącznie
- obecne boczne strefy podparcia zwarciowego
- obecne prowadzenie grupowe
- okluzja zrównoważona
Co powinien zawierać plan leczenia protetycznego?
- wybór metody leczenia z uwzględnieniem rodzaju konstrukcji protetycznej ( uzupełnienia docelowego), a w tym rozważenie możliwości zastosowania implanotoprotetycznego
- etapy leczenia w zależności od kwalifikacji danego przypadku do gr I lub II ze względu na stopień trudności diagnostyczno-terapeutycznych
- zabiegi przedprotetyczne i wstępne protetyczne
- rodzaj materiałów i technologii wykonastwa laboratoryjnego oraz terminarz zabiegów i program wizyt kontrolnych
- wyrażenie zgody pacjenta na proponowany plan
Jakie są wskazania do stosowania uzupełnień stałych?
- leczenie następstw próchnicy, periodontopatii, abrazji patologicznej, wrodzonego niedorozwoju twardych tkanek zębów, braku zawiązków zębowych, zewnętrznego urazu mechanicznego, zespołu artykulacji urazowej, atropatii, parafunkcji, wrodzonych i nabytych wad okluzji
- rekonstrukcja utraconych zębów, czynnościowa odbudowa funkcji żucia, fotetyki i estetyki
- jako mocowanie ruchomych protez częściowych/całkowitych/implantoprotez
- profilaktyka celem zachowania uzębienia resztkowego i zapobieżenia zanikom wyrostków zębodołowych; zachowanie bodźców czucia płynących z przyzębia zębów własnych do OUN (zachowanie odruchu reagulującego pracę mięśni żucia i artykulacyjnych ruchów żuchwy, a także odruchów wpływających na wydzielanie śliny i napięcie ścian żołądka) – i zęby żywe, i po endo; zaburzeń okluzyjnych: nachylenia, przesunięcia, zaburzenia przebiegu powierzchni okluzyjno-artykulacyjnej, węzły urazowe, zespół zgryzu urazowego, patologiczna abrazja, parafunkcje i artropatie SSŻ
- w schorzeniach przyzębia – efekt szynujący protez stałych
Dlaczego protezy stałe są lepsze od protez częściowych?
● fizjologicznie przenoszą obciążenia okluzyjne,
● mają niewielkie rozmiary, brak płyty, łączników,
● stałe umocowanie na zębach własnych
● szybsza adaptacja,
● pozytywna reakcja psychiczna pacjentów
Czym jest uzupełnienie wewnątrzkoronowe?
proteza stała, trwałą, jednoczłonowa, uzupełniająca część zniszczonej korony klinicznej zęba
Jakie wyróżniamy rodzaje uzupełnień wewnątrzkoronowych ze względu na materiał z której jest wykonane?
● stopy złota
● ceramika
● kompozyty
Jakie wyróżniamy rodzaje uzupełnień wewnątrzkoronowych ze względu na rozległość odbudowy?
● wkład (inlay) ● nakład (onlay - nakład częściowy) ● overlay (nakład całkowity) ● korona częściowa ● endokorona
Czym jest inlay?
proteza stała odbudowująca ubytki klasy I i II przy zachowanej części powierzchni żującej zęba
Czym jest onlay?
proteza stała odbudowująca ubytki klasy I i II i pokrywa całą powierzchnię żującą oraz szczyty guzków
Czym jest overlay?
proteza stała odbudowująca całą powierzchnię żującą i guzki zęba
Czym jest korona częściowa?
proteza stała odbudowująca część korony klinicznej zęba, obejmująca ścianę językową (z włączeniem lub nie części ściany policzkowej)
Czym jest endokorona?
proteza stała odbudowująca niemal całą koronę kliniczną i jest zakotwiczona w komorze zęba
Wkłady koronowe - wskazania:
● odbudowa zniszczonej części korony klinicznej
● odbudowa miejsca stycznego (szczególnie polecane w przypadku MOD)
● element trwale łączący filar z przęsłem mostu
● stworzenie podparcia dla ciernia w protezie częściowej
● stworzenie oparcia dla niestałego połączenia z przęsłem mostu (tzw. wkład we wkładzie)
● podbudowa dla korony osłaniającej w przypadku stożkowatego, niskiego filaru
● przy podnoszeniu wysokości zwarcia lub uzupełnieniu utraconych kontaktów okludalnych (nakłady - konstrukcja pośrednia między wkładem a koroną)
● pewnym rodzajem nakładu są endokorony, gdzie dodatkową retencję stanowią ściany i dno komory → zatem wśród wskazań możnaby wymienić odbudowę koron zębów po leczeniu endodontycznym (ale zdecydowanie częściej wkład odnosi się do uzupełnień dla zz. żywych)
Wkłady koronowe - przeciwwskazania:
❌ duża skłonność do próchnicy
❌ zbyt duże zniszczenie korony procesem próchnicowym, wiele wypełnień na tym zębie
❌niski filar → jeśli wkład miałby być elementem mostu → im dłuższa korona zęba tym lepsza retencja wkładu w tej koronie, zatem i całego mostu
❌zbyt cienkie ściany otaczające ubytek → podczas jedzenia ciepłych pokarmów następuje rozszerzalność cieplna wkładu → mogą pękać ściany
❌u młodocianych → duża komora, daleko sięgające rogi miazgi → ryzyko obnażenia miazgi podczas opracowywania ubytku pod wkład
❌zęby martwe (co z endokoronami?)
Jaką metodą mogą być modelowane wkłady koronowe?
● metoda bezpośrednia - lekarz modeluje wkład z wosku lub akrylu w ju pacjenta
● metoda pośrednia - wkład modeluje technik na modelu odlanym z wycisku pobranego przez lekarza
Zasady ogólne opracowania ubytków pod wkład koronowy samodzielny:
● wyróżnia się oś główną (stanowi tor wprowadzenia wkładu zgodny z osią długą zęba) i osie boczne
● ściany boczne ubytku → równoległe/lekko rozbieżne w kierunku pow. żującej (brzegu siecznego)
● dno ubytku → możliwie duże, ale nie może być szersze niż wylot + prostopadłe do kierunku działanie sił zgryzowych
● opracowywać ze chłodzeniem, żeby nie doszło do przegrzania miazgi
Zasady opracowania ubytków pod wkład koronowy - opracowanie ubytku z wylotem znajdującym się tylko na powierzchni żującej (KLASA I):
● ściany boczne ubytku → równoległe//lekko rozbieżne w kierunku pow. żującej
● podstawa równoległa do osi długiej zęba
● nie osłabiać podstawy guzka przy opracowaniu!
● bezpośrednia metoda modelowania wkładu jest najbardziej polecana przy tym typie ubytku
● zaleca się przed modelowaniem wkładu położyć podkład na dno ubytku, by chronić miazgę przed zbyt silnymi bodźcami termicznymi (bliski kontakt dużej bryły metalu z komorą zęba)
Zasady opracowania ubytków pod wkład koronowy - opracowanie ubytku obejmującego powierzchnię żującą i powierzchnie styczne (KLASA II) - wkład metalowy:
● ściany boczne → równolegle / rozbieżne
● dno → prostopadłe do osi głównej ubytku, może być płaskie/schodkowe
● wiertłami szczelinowym/ kamieniami diamentowym
• usunąć się nadmiar szkliwa i zębiny
• wyrównać ściany boczne przechodząc na powierzchnię żującą, później na styczną
• opracować dno ubytku i brzeg przydziąsłowy
● poprawka Blacka = skośne ścięcie brzegów zewnętrznych ubytku → kamieniem w kształcie płomyka opracowuje się ściany u wylotu ubytku w części przydziąsłowej pod kątem 15-20°, a w okolicy powierzchni żującej pod kątem 45- 60°, następnie się wygładza specjalnym kamieniem
● dla wzmocnienia utrzymania wkładu można wydrążyć dodatkowe kanaliki o długości 1,0 - 1,5 mm i szerokości ok 0,7 mm, wnikające w te kanaliki ćwieki staną się częścią integralną wkładu, będą zapewniać stabilizację i zapewniać retencję
Zasady opracowania ubytków pod wkład koronowy - opracowanie ubytku obejmującego powierzchnię żującą i powierzchnie styczne (KLASA II) - wkład ceramiczny (Empress 2):
● głębokość ubytku min. 1,5 mm
● ściany ubytku lekko zbieżne w kierunku dna ubytku
● kąt pomiędzy ścianą ubytku a styczną powierzchni przyszłego wkładu > 60°
● wewnętrzne krawędzie należy zaokrąglić aby uniknąć nadmiernych napięć wewnątrz materiału ceramicznego
● usunąć niepodparte szkliwo i zębinę
● usunąć punkty styczne z sąsiednimi zębami (zostaną odtworzone przy pomocy wkładu)
● bez poprawki Blacka!
Zasady opracowania ubytków pod wkład koronowy - opracowanie ubytku pod nakład obejmujący powierzchnie żującą i obie powierzchnie styczne:
● wkład w formie nakładu: obowiązują zasady: toru wejścia, równoległości ścian, poprawka Blacka + istnieje ryzyko złamania odizolowanych guzków - policzkowego i językowego (siły okludalne wywierają ucisk, który rozdziela guzki), nakład powinien przeciwdziałać tym siłom,
• szersze opracowanie powierzchni żującej + zeszlifowanie guzka podniebiennego
• ukształtowanie schodka na guzku językowym o szerokości ok 1 mm → właściwy rozkład sił i dobry kontakt z zębem
● zasady opracowania pod nakłady z materiału Empress 2
• powierzchnię żującą w obrębie guzków zeszlifować na 2 mm, a w obrębie bruzd na 1,5 mm
• wykonać pochyły stopień (chamfer) o kącie nachylenia 10-30° (estetyczne połączenie ceramiki z tkankami zęba)
Zasady opracowania ubytków pod wkład koronowy - opracowanie ubytku umiejscowionego w okolicy przyszyjkowej (KLASA V):
● taki wkład najczęściej w zębach trzonowych, ale nie w przypadku próchnicy okrężnej i wtedy, gdy wkład mógłby kontaktować się z innym wypełnieniem
● wykonuje się kanały na krawędziach dna ubytku, tak by omijamy komorę zęba dla poprawy retencji (ubytek płytki i kontakt ze ścianami zęba niewielki) → głębokość ok 2 mm, a średnica 0,6mm
Wkład - zasady modelowania:
● metoda bezpośrednia: lekarz modeluje wkład w j.u. pacjenta przy pomocy wosku lub samopolimeryzujących akryli, po wypełnieniu ubytku zęba woskiem poleca się pacjentowi zwarcie zębów i wykonanie ruchów żujących w celu uformowania powierzchni żującej wkładu, lekarz modeluje powierzchnię żującą wkładu zgodnie z odbitymi w wosku torami ruchów zębów przeciwstawnych, po wymodelowaniu wkładu wtapia się w jego najgrubszą część ćwiek odlewniczy (gładki i okrągły sztyft metalowy), za pomocą którego wkład może być łatwo wyjęty z ubytku i ustawiony na stożku odlewniczym, tak wykonany woskowy model wkładu zostaje przekazany do laboratorium
● metoda pośrednia: pobiera się wycisk roboczy i pomocniczy, wycisk zębów przeciwstawnych oraz rejestruje się zwarcie, rejestracja łukiem twarzowym
Którą powierzchnię wkładu można polerować?
tylko zewnętrzną powierzchnię
Wkład - druga wizyta:
● dostosowanie wkładu do ubytku (korzystne jest początkowe pozostawienie części kanału wlewowego w celu ułatwienia wprowadzania i wyjmowania wkładu z ubytku) - usunięcie ewentualnych niedokładności z odlewu i zaadaptowanie pow. żującej do warunków zgryzowych
● należy zwrócić uwagę na szczelność brzeżną wkładu
● izolacja od dostępu śliny (ligniną lub koferdamem)
● ubytek przemywa się solą fizjologiczną lub wodą utlenioną
● wkład przemywa się alkoholem i dokładnie osusza
● zacementowanie wkładu (cement nie powinien być zbyt gęsty by nie utrudniać osadzenia wkładu w ubytku)
● należy usunąć nadmiary cementu i jeszcze raz skontrolować zwarcie
Wkład - druga wizyta:
● dostosowanie wkładu do ubytku (korzystne jest początkowe pozostawienie części kanału wlewowego w celu ułatwienia wprowadzania i wyjmowania wkładu z ubytku) - usunięcie ewentualnych niedokładności z odlewu i zaadaptowanie pow. żującej do warunków zgryzowych
● należy zwrócić uwagę na szczelność brzeżną wkładu
● izolacja od dostępu śliny (ligniną lub koferdamem)
● ubytek przemywa się solą fizjologiczną lub wodą utlenioną
● wkład przemywa się alkoholem i dokładnie osusza
● zacementowanie wkładu (cement nie powinien być zbyt gęsty by nie utrudniać osadzenia wkładu w ubytku)
● należy usunąć nadmiary cementu i jeszcze raz skontrolować zwarcie
Jakie są zalety stosowania poprawki Blacka przy preparowaniu ubytku pod wkład?
● daje możliwość zamknięcia brzeżnego, zapewnia lepszy kontakt
● utrudnia wymywanie cementu
● zabezpiecza ząb próchnicą wtórną
W jaki sposób można dodatkowo zwiększyć utrzymanie wkładu?
wydrążeniem dwóch lub więcej kanalików o długości 1-1,5 mm i szerokości ok. 0,7 mm
ALE:
● ryzyko uszkodzenia miazgi
● muszą być idealnie równoległe
Modelowanie wkładu którą metodą jest polecane przy odbudowie ubytków klasy I?
metoda bezpośrednia
Modelowanie wkładu którą metodą jest polecane przy odbudowie ubytków klasy II?
metoda pośrednia (zwłaszcza gdy wkład ma odtwarzać miejsca styczne lub służyć jako oparcie dla ciernia protezy szkieletowej lub wypustki mostu)
Jakie dodatkowe mocowania można zastosować przy preparowaniu ubytku (miejsca po ubytkach próchnicowych) do wykonania wkładu?
● tzw. jaskółczy ogon – najczęściej powierzchnie żujące trzonowców i przedtrzonowców lub podniebienne kłów i siekaczy – wycięty w zębie rowek, zakończony zaokrąglonym rozszerzeniem
● tzw. litera T – prostopadłe ramię na przeciwległej powierzchni ubytku
● klinowe nacięcia w bruzdach na powierzchniach przedsionkowych i podniebiennych trzonowców
Modelowanie wkładu którą metodą jest polecane przy odbudowie ubytków klasy V?
metoda bezpośrednia
Złoty wkład - wskazania:
ubytki klasy II MO lub OD
● wąskie, na 1-2 mm na pow. zującej (¼ do ⅓ szerokości międzyguzkowej)
● z istotnym zniszczeniem pow. stycznej
● ubytek średniej głębokości
● przekraczające granicę szkliwno-cementową lub granicę styczno-językową
Złoty nakład - wskazania:
● ubytki klasy II MOD w zębach trzonowych
• szerokie - stanowiące > ½ szerokości odległości międzyguzkowej
• rozległe i głębokie na stycznych → schodzące poniżej poziomu dziąsła
• przekraczających granicę szkliwno-cementową lub krawędź styczno-językową
● rekonstrukcja obniżonego zwarcia
● korekta powierzchni żującej zęba przechylonego
● zęby po leczeniu kanałowym ze zniszczonymi koronami
● element mocujący przęsło mostu do filaru
● gdy brak warunków do uzupełnienia brakujących tkanek materiałem plastycznym, ale nie ma jeszcze konieczności szlifować całości pod koronę
Złote uzupełnienia wewnątrzkoronowe - przeciwwskazania:
BEZWZGLĘDNE:
● przedtrzonowce i zz. przednie → ze względów estetycznych
● małe ubytki, które można wypełnić materiałami plastycznymi
● duże ubytki ścian zębów (językowej, policzkowej, próchnica okrężna)
● zbyt mała ilość zachowanej zębiny → brak kształtu retencyjnego
● zbyt krótkie korony zębów i zbyt cienkie ściany (policzkowa/ językowa)
ogólnie gdy za duża utrata tkanek zęba
● parafunkcje - bruksizm (złoto ma mniejszą twardość niż szkliwo i szybko ulega starciu!)
● zęby rozchwiane w III stopniu
● zmiany okołowierzchołkowe
WZGLĘDNE:
● wysoka aktywność próchnicowa
● młodociany pacjent
Zalety nakładów w porównaniu z wkładami:
● powodują mniejsze, lepiej rozłożone naprężenia w tkankach, wzmacniają strukturę zęba
● chronią guzki przed odłamaniem
Czym cechuje się dobrze wykonany i dopasowany wkład?
● gładko przechodzi w ściany zęba
● ma dobrą retencję i stabilizację
● odbudowuje punkty styczne (sprawdzić za pomocą nitki)
● jest dopasowany do zgryzu (sprawdzić za pomocą kalki)
W jaki sposób należy przygotować ząb i wkład do mocowania za pomocą cementów konwencjonalnych?
● wypiaskowanie powierzchni wewnętrznej wkładu, oczyszczenie i odtłuszczenie wkładu spirytusem lub eterem, wypłukanie wodą destylowaną i osuszenie
● ząb należy odizolować i wymyć wodą destylowaną i osuszyć
● cement zarobić i pokryć nim ząb
● wprowadzić wkład, przytrzymać do związania i usunąć nadmiary cementu
W jaki sposób należy przygotować ząb i wkład do mocowania za pomocą cementów kompozytowych?
● powierzchnię zębiny przygotować adhezyjnie, pokryć czynnikami wiążącymi
● wkład można silikatyzować Co-Jet i pokryć silanem lub primerem do metali
● pokryć powierzchnię wkładu żywicą
● pokryć powierzchnię zęba i powierzchnię wkładu cementem
● wkład osadzamy i usuwamy nadmiary cementu (szczególnie na pow. stycznych)
● zabezpieczamy obrzeża przed dostępem powietrza
● polimeryzujemy naświetlając przez 40s z każdej strony zęba
Zalety wkładów złotych:
● doskonałe właściwości złota (trwałość 10-40 lat)
● dobra szczelność
● mała podatność na korozję
● łatwe do odlania i obróbki
Wady wkładów złotych:
● nieestetyczne
● wymagają większego opracowania zęba niż pod uzupełnienia plastyczne
● słaba retencja
● niska twardość złota w porównaniu ze szkliwem (starcie pow. wkładu)
● kosztowny materiał
● konieczne dwie wizyty
Wkłady kompozytowe - wskazania:
● estetyczne wypełnienie ubytków klasy I i II (MO, OD, MOD) → głównie na przedtrzonowcach
• ubytek nieprzekraczający ½ odległości międzyguzkowej
• szerokie, ale nie głębokie ubytki na pow. stycznej, z trudnościami w odtworzeniu punktu stycznego metodą bezpośrednią
● odbudowa pojedynczego guzka zęba
● element łączące filary przęsłami mostów z małymi mostami wzmacnianymi włóknami szklanymi
Wkłady kompozytowe - przeciwwskazania:
❌znaczne zniszczenie korony zęba - duże ubytki ścian zębów (językowej, policzkowej, próchnica okrężna)
❌ubytek na pow. stycznej schodzący poddziąsłowo
❌wysoka aktywność próchnicy
❌duże przebarwienia zębów
❌małe ubytki
❌rozchwianie III stopnia
❌zmiany okołowierzchołkowe
❌przeciążenia okluzyjne (bruksizm, parafunkcje) → kompozyty charakteryzuje jeszcze mniejsza wytrzymałość oraz trwałość i większa ścieralność niż w przypadku złota
Wkład kompozytowy - metoda bezpośrednia:
● izolacja zęba
● założenie kształtki
● wykonanie wewnątrzustne wypełnienia z kompozytu
● wstępna polimeryzacja świetlna
● wyjęcie wypełnienia i obróbka cieplna poza JU przez 10 minut w “piecach świetlnych” w wodzie lub temperaturze ok. 80°C
Wkład kompozytowy - metoda półbezpośrednia:
● wycisk częściowy silikonowy lub alginatowy
● odlanie dwóch modeli z gipsu lub masy polieterowej
● izolacja kikuta
● modelowanie wkładu na pierwszym, segmentowanym modelu i jego polimeryzacja świetlna
● polimeryzacja ostateczna wkładu (światło i temp przez 10 min)
● dopasowanie do punktów stycznych na drugim modelu i korekta pow. żującej
● oczyszczenie, piaskowanie wewn. pow. i polerowanie zewn. pow.
Wkład kompozytowy - metoda pośrednia:
I wizyta: ● precyzyjny wycisk sytuacyjny masami elastomerowymi ● wycisk zębów przeciwstawnych ● rejestracja zwarcia ● dobór koloru ● wykonanie uzupełnienia tymczasowego
II wizyta:
● kontrola wkładu do powierzchni zęba (kalka w sprayu, mikrowycisk silikonem - nie kontrolujemy w zwarciu) i kontrola punktów stycznych (nitką)
● cementowanie adhezyjne
● powierzchnie styczne opracować paskami z tlenkiem glinu
● dopasować do zwarcia kalką z drobnoziarnistymi diamentami
● wypolerować gumkami
Wkłady kompozytowe w porównaniu z bezpośrednią odbudową kompozytem:
● eliminacja skurczu polimeryzacyjnego kompozytu i naprężeń na granicy ząb-wkład
● redukcja mikroprzecieku
● większa wytrzymałość na zginanie i odporność na ścieranie
● mniejsza sorpcja wody i przebarwienia
● dokładniejsze odbudowanie punktów stycznych i ukształtowanie powierzchni żującej
● lepszy efekt estetyczny
● przewidywalność wyniku odbudowy
❌ konieczność dwóch wizyt i zastosowania uzupełnienia tymczasowego
❌ znacznie wyższe koszty
Zalety wkładów kompozytowych w porównaniu ze złotymi:
● estetyczne, w kolorze zęba ● dobra adhezja i retencja ● odbudowują i scalają tkanki zęba ● można nimi odbudować większe ubytki MOD w zębach ● łatwość naprawy
Wady wkładów kompozytowych w porównaniu ze złotymi:
● ulegają większemu starciu ● mniejsza wytrzymałość ● brak biozgodności ● mniejsza trwałość ● osadza się na nich płytka nazębna
Nakłady ceramiczne - wskazania:
● estetyczne wypełnienie rozległego ubytku klasy II: MO/ OD/ MOD
• o szerokości ⅔ odległości międzyguzkowej
• szerokie, ale nie głębokie ubytki na pow. stycznej, trudne do odtworzenia metoda bezpośrednią
● odbudowa guzków zęba
● odtworzenie optymalnej okluzji
● odbudowa zniszczonych zębów po leczeniu endo, które mają zachowane tkanki naddziąsłowe
Nakłady ceramiczne - przeciwwskazania:
❌ niskie korony zęba
❌ ubytek na pow. stycznej schodzący poddziąsłowo, który nie jest otoczony szkliwem
❌ trudny dostęp i brak suchości w polu
❌ duża aktywność próchnicowa, złą higiena
❌ duże przebarwienia zębów
❌ małe ubytki
❌ rozchwianie III stopnia wg Entina
❌ zmiany okołowierzchołkowe
❌ przeciążenia okluzyjne (bruksizm, parafunkcje) → ceramika ściera zęby przeciwstawne naturalne, bo jest twardsza niż szkliwo
❌ młodociani pacjenci
Opracowanie zęba pod nakład złoty:
- Usunięcie próchnicy
- Opracowanie powierzchni żującej:
· Ścięcie pow. żującej guzków funkcjonalnych o 1,5mm a niefunkcjonalnych o 1 mm
· Zewnętrzne ścięcie guzków funkcjonalnych o 1,5 mm pod kątem 45 stopni
· Opracowanie schodka okluzyjnego w guzku pracującym o szerokości 1 mm typu shoulder with bevel lub chamfer - Opracowanie ubytku centralnego na powierzchni żującej do głębokości 1,5-1,8 mm i przy nachyleniu ścian osiowych pod kątem 6 stopni
- Opracowanie zagłębienia prostopadłościennego na powierzchni stycznej o głębokości 1 mm, rozbieżnie pod kątem 8-12 stopni
- Zukośnienie i wygładzenie krawędzi:
· Ścięcie krawędzi styczno-językowej i styczno-policzkowej
· Zukośnienie krawędzi dodziąsłowej o szerokości 0,5-0,7 mm pod kątem 30-45 stopni
· Zukośnienie okluzyjnego stopnia na guzku funkcjonalnym 0,5 mm (bevel)
· Wykonanie skosu okluzyjnego na guzku niefunkcjonalnym 0,5 mm
Opracowanie zęba pod nakład ceramiczny:
· Szerokość isthmusa może stanowić ½ szerokości międzyguzkowej,
· Ściany osiowe rozbieżne 10-15 stopni bez podcieni
· Na pow. stycznych wypreparowanie zgłębienia w kształcie litery U, ściany rozbieżne, wychodzące na pow. językową i policzkową, ściana dodziąsłowa płaska pod kątem 90 stopni
· Zaokrąglone , wygładzone brzegi i przejścia ścian ubytku
· Powierzchnie dokomorowe płaskie, zabezpieczone podkładem kompozytowym, należy zablokować podcienie,
· Guzki funkcjonalne obniżone o 1,5-2 mm na płasko lub na zewnętrznych ścianach opracowanie stopnia radial shoulder o szerokości 1mm lub wyżłobienie bez zukośnień
Nakład ceramiczny - etapy kliniczne:
I wizyta:
· opracowanie zęba
· precyzyjny wycisk masami poliwinyloksanowymi lub polieterowymi, wycisk zębów przeciwstawnych
· ustalenie położenia żuchwy w stosunku do szczęki
· dobór koloru
· zabezpieczenie zęba
II wizyta:
· dopasowanie nakładu (dokłandość dopasowania do zęba i pow. stycznych, ale nie w zgryzie)
· powierzchnię wewn. wkładu odtłuszcza się i wytrawia 9,5% kw. fluorowodorowym przez 2-5 min, silanizuje i nanosi żywicę
· cementowanie adhezyjne
Jakimi technikami można wykonać nakład ceramiczny w laboratorium?
· technika spiekania
· technika prasowania
· technika CAD/CAM
Zalety nakładów ceramicznych:
· bardzo estetyczne
· trwałe pod względem kształtu i koloru
· odporne na ścieranie i erozję
· biozgodne
· łączą się adhezyjnie z tkankami
· przewodność cieplna podobna do tkanek (izolacja termiczna)
· na RTG podobne do tkanek
Wady nakładów ceramicznych:
· mało odporne na złamania (szczególnie przed zacementowaniem) i mało wytrzymałe na zginanie
· twardsze niż szkliwo, ścierają zęby przeciwstawne
· kruche
· dokładność zależy od techniki wykonania
· skomplikowane wykonanie techniczne, drogi sprzęt, wysokie koszty labo
· potrzebny doświadczony technik (trudno odtworzyć anatomiczne szczegóły i punkty kontaktów okluzyjnych)
· trudne w naprawie
Jakie warunki muszą zostać spełnione by wkłady mogły stanowić elementy retencyjne dla przęseł mostów?
- KRÓTKIE PRZĘSŁO MOSTU – odbudowujące MAX. 2 ZĘBY (długie cienkie przęsła ulegają odkształceniom pod wpływem sił żucia → po krótkim czasie wkład może się odcementować)
- przęsło mostu ma NIESTAŁE POŁĄCZENIE z wkładem (wkład we wkładzie) - ruchy fizjol. drugiego zęba filarowego wywierają mniejsze dział. destrukcyjne na wkład niż przy połączenie sztywnym
- ząb ŻYWY → większa wytrzymałość mechaniczna
- ząb filarowy: dobrze ukształtowany anatomicznie, bez nadmiernej ruchomości w zębodole, bez próchnicy i wypełnień
- rozbieżne opracowanie ścian bocznych ubytku (ważne m.in. przy kle, gdzie ubytek nie może być zbyt duży i głęboki)
- JEDYNA RÓŻNICA W OPRACOWANIU W STOS DO WKŁADU STANDARDOWEGO:
- wkład pod przęsło mostu: oś główna ubytku || do osi drugiego zęba filarowego/ do osi głównej ubytku opracowanego na drugim zębie filarowym
- wkład samodzielny: oś główna ubytku || do osi zęba, na którym się go wykonuje
inne zasady opracowywania identyczne jak dla pozostałych wkładów
Czym są WKK?
uzupełnienia stałe służące do odbudowy zniszczonej w dużym stopniu korony zęba w oparciu o jego zachowany korzeń
Z jakich części składa się WKK?
● rdzeń - substytut zniszczonych naddziąsłowych tk. zęba i stanowi podbudowę pod ostateczne uzupełnienie protetyczne
● trzon - część korzeniowa, która stanowi element retencyjny uzupełnienia
WKK - wskazania:
znaczne (> 50%) lub całkowite zniszczenie korony zębów (liczne wypełnienia, próchnica, uległy złamaniu) po uprzednim leczeniu endodontycznym, bez powikłań periodontologicznych, w szczególności, gdy na skutek znacznego zniszczenia odbudowa bez wkładu nie zapewni dobrej retencji dla korony, mostu lub gdy planowana jest odbudowa protezami ruchomymi
WKK - przeciwwskazania:
❌ zła higiena jamy ustnej
❌ ilość tkanek zęba wystarczająca do odbudowy korony materiałem kompozytowym → nie ma potrzeby robienia wkk
❌ zmiany patologiczne w przyzębiu brzeżnym: znaczny stopień rozchwiania zęba (II lub III stopień) zanik wyrostka zębodołowego > 50% długości korzenia
❌ zmiany patologiczne w przyzębiu okołowierzchołkowym: nie kwalifikujące się do leczenia endodontycznego oraz chirurgicznego (np.resorpcja korzenia w ⅓ środkowej i stale utrzymujący się stan zapalny w TOW)
❌ korzenie pęknięte lub złamane
❌ zęby z zakrzywionymi (do 1/2 długości) i/lub wąskimi korzeniami (np. siekacze żuchwy przyśrodkowe, korzenie przedsionkowe przedtrzonowców pierwszych szczęki) → opracowanie pod wkład wymaga uzyskania toru wprowadzania wkładu (zarówno dla wkk indywidualnego, jak i standardowego)
❌ korzenie z całkowicie zobliterowanymi kanałami
❌ korzenie krótkie - gdy stosunek długości korzenia do (przyszłej) korony jest mniejszy niż 1:1
❌ zęby niepoprawnie przeleczone endodontycznie (np. zła szczelność wypełnienia)
❌ pow. nośna korzenia uszkodzona poniżej brzegu kości wyr. zębodołowego
Wkład złoty - etapy kliniczne:
I WIZYTA:
- usuniecie prochnicy
- opracowanie centralnego ubytku
- głębokość ubytku 1,5-1,8mm
- szerokość ubytku ½ odległości miedzyguzkowej
- granica preparacji w odległości minimum 1mm od kontaktu okluzyjnego
- nachylenie ścian osiowych ubytku 6stopni bez podcieni
- opracowanie jaskółczego ogona - opracowanie zagłębienia prostopadlosciennego na powierzchni stycznej
- krawędzie ubytku znajdują się poza powierzchnia styczna
- nachylenie ścian dojezykowej i doprzedsionkowej zagłębienia7-12 stopni
- wycięcie rowka w kształcie litery V 0,2mm w ścianie dodziaslowej w celu polepszenia stabilizacji wkladu - sciecie piórkowe wokół scian ubytku
- zukosnienie brzegow na powierzchniach okluzyjnych 0,5mm do 1/3 wysokosci scian ubytku pod katem 15-20 stopni , <15 przy waskich guzkach i <40 przy plaskich
- ścięcie ściany przydziąsłowej pod kątem30-45stopni
- ścięci krawędzi styczno-językowej i styczno-policzkowej (plomyki, dluto, krazki scierne) tak aby granica preparacji była dostepna do zabiegow higienicznych
II WIZYTA – oddanie wkładu
- usunąć z zęba tymczasowe wypełnienie
- oczyścić zebine
- przymierzyć wkład w JU - gładko przechodzic w sciany zeba, dobra retencja i stabilizacja, zgryz, punkty styczne- nitka
Wkład kompozytowy - opracowanie zęba:
● minimalny przekrój wkładu 1,5-2mm
● ściany osiowe rozbiezne 10-18 stopni, bez podcieni
● ubytki na powierzchniach stycznych w kształcie litery U
● brzegi ubytku na stycznej powinny wychodzić poza powierzchnie styczne
● zaokraglone brzegi i przejscia scian ubytku
● na brzegach powierzchni zujacej nie nalezy scinac piorkowo
● rabek szkliwa wokół całego ubytku
● powierzchnie dokomorowe należy zabezpieczyć cementem kompozytowym
Instrumentarium i sprzęt do opracowania zębów pod wkłady koronowe:
● zestaw stomatologiczny
● wiertła jak do opracowania pod korony
● mikrosilnik - końcówka spowalniająca do lepszej kontroli
● znieczulenie przed założeniem nitki retrakcyjnej.
● nić retrakcyjna
● po zakończeniu szlifowania → zabezpieczenie zęba przed pobraniem wycisku: przemycie sterylnym gazikiem nasączonym fizjologicznym r-rem soli i delikatnie osuszyć, następnie pokryć warstwą leków na bazie wodorotlenku wapnia(Contrasil, Calcidor Liquid), lakierem w celu zablokowania kanalików zębinowych (np. Cervin firmy Vivadent. System desensitizer - Vivadent)
● masę silikonową typu A
● łyżkę do wycisku
● dezynfekcja wycisków
● wosk/ masę np. Futar do rejestracji zwarcia
● zabezpieczenie korony zęba ochronną koroną tymczasową
Czym może grozić umieszczenie WKK w korzeniu, którego stosunek do korony jest mniejszy niż 1:1?
dłuższe ramię dźwigni będzie utworzone przez koronę zęba, co może doprowadzić do:
● złamanie korzenia
● wypadnie wkładu
Jakie warunki powinien spełniać ząb przeznaczony do odbudowy za pomocą WKK?
● prawidłowe endo
● brak zmian zapalnych tk. okw. (brak wrażliwości na opukiwanie, brak wysięku, przetoki) i zmian w okolicy okw. na RTG
● prosty korzeń w 2/3 jego długości
● nieuszkodzona pow. korzenia poniżej brzegu wyrostka zębodołowego
● długość korzenia większa niż długość przyszłej korony i stanowiąca przynajmniej 10 mm
Jakie wyróżniamy WKK ze względu na sposób wykonania?
● indywidualne - lane (metalowe)
● prefabrykowane - standardowe (metalowe, kompozytowe wzmacniane włóknem szklanym, z ceramiki tlenku cyrkonu)
Jakie wyróżniamy WKK ze względu na rodzaj rekonstrukcji?
● podbudowa pod koronę lub most
● podbudowa pod element retencyjny w protezach overdentures
Jakie wyróżniamy WKK ze względu na liczbę kanałów w odbudowywanych zębach?
● jednoczęściowe
● składane
Czym jest “ferrule effect”?
= efekt obejmy - pasmo zdrowej zębiny o wysokości co najmniej 2 mm i szerokości 1 mm na całym obwodzie korony, które po objęciu koroną protetyczną scala ściany zęba
Jakie znaczenie ma “ferrule effect” w przygotowaniu pod WKK?
● zwiększa to odporność korzenia na złamanie, zmniejsza napięcie w tkankach zęba oraz poprawia retencję przyszłej konstrukcji protetycznej (im wyższy pierścień obejmujący tym większa odporność) - czynnikiem decydującym o powodzeniu leczenia jest zachowanie możliwie jak największej ilości twardych tkanek zęba
● zapobiega wypłukaniu cementu i wpływa na poprawę szczelności WKK
Jakich uszczelniaczy nie wolno stosować przy wypełnianiu kanałów jeśli będziemy stosować WKK?
jeśli WKK będzie mocowany za pomocą cementu kompozytowego, nie powinno się stosować uszczelniaczy, które zawierają eugenol ponieważ zakłóca on proces ich polimeryzacji
Który parametr WKK decyduje o jego retencji?
długość (a nie średnica) - gdy nie można zastosować odpowiednio długiego wkładu, należy wybrać inny sposób postępowania protetycznego
Ile wypełnienia od wierzchołka zęba należy pozostawić stosując WKK?
5 mm (min. 2-3 mm)
Jaką część średnicy korzenia może stanowić średnica WKK?
● nie powinna przekraczać ⅓ średnicy korzenia (przekroczenie tej szerokości zwiększa 6x ryzyko pęknięcia korzenia)
● minimalna grubość pozostałej wokół wkładu zdrowej zębiny powinna wynosić co najmniej 1 mm
Który rodzaj WKK stwarza największe ryzyko pęknięcia korzenia?
wszystkie rodzaje standardowych WKK gwintowanych
Który rodzaj WKK jest najbezpieczniejszy?
gładkie WKK indywidualne o kształcie cylindryczno-stożkowym
Jakim cementem należy ufiksować WKK wykonane ze stopów metali?
cementem karboksylowym
Jakim cementem należy ufiksować WKK ceramicze?
cementem kompozytowym
Jakim cementem należy ufiksować WKK wzmacniane włóknami szklanymi?
cementem karboksylowym
W jaki sposób należy nakładać cement karboksylowy by ufiksować WKK?
do światła kanału przy pomocy igły Lentulo
W jaki sposób należy nakładać cement kompozytowy by ufiksować WKK?
bezpośrednio na część korzeniową wkładu
WKK lane metalowe (indywidualne) - wskazania:
ze względu na dobre właściwości wytrzymałościowe wkładów metalowych, można je użyć (choć nie jest to wskazane) do odbudowy zębów, które:
● mają zniszczoną powierzchnię nośną na poziomie dziąsła
● mają stanowić filary do rozległych, protez ruchomych
● są narażone na duże obciążenia
Jakie materiały stosuje się do odlewania wkładów indywidualnych?
● stopy chromowo-niklowe
● stopy złota typu III i IV
● stopy chromowo-kobaltowe
● stopy srebrowo-palladowe
Zasady opracowania zęba pod WKK:
● kanał powinien mieć kształt walca z tępo zakończonym stożkiem lub stożka o stopniu zbieżności ścian nie większej niż 10°
● długość przyszłego trzonu wkładu powinna stanowić 2/3 długości korzenia, z pozostawieniem 3-4 mm materiału zamykającego wierzchołek korzenia i mieć co najmniej długość przyszłej korony
● szerokość kanału opracowanego pod wkład powinna stanowić maksymalnie 1/3 grubości korzenia i konieczne jest pozostawienie zębny o szerokości co najmniej 1 mm
● powierzchnia nośna powinna być ukształtowana prostopadle do osi długiej zęba
● należy pozostawić ściany naddziąsłowe zęba, których wysokość nie powinna przekraczać dwukrotnej ich szerokości
● kąty w pozostawionych strukturach naddziąsłowych należy wyrównać i złagodzić
Lany WKK - metoda bezpośrednia:
- izolacja kanału woda lub wazeliną
- dopasowanie do kanału elementu wzmacniającego w formie drutu lub użycie gotowych plastikowych sztyftów
- schropowacenie elementu wzmacniającego i pokrycie klejem
- modelowanie trzonu wkładu w ustach pacjenta za pomocą wosku lub samopolimeryzującego akrylu z elementem wzmacniającym
- modelowanie części koronowej (jak pod koronę)
- oddanie wzorca do pracowni technicznej
- ujście kanału korzenia należy zamknąć
Lany WKK - metoda pośrednia:
- po opracowanie pobranie wycisku masą silikonową (A lub C) po uprzedniej retrakcji dziąsła
- wycisk zębów przeciwstawnych masą alginatową
- rejestracja zwarcia
- precyzyjny wycisk dwuwarstwowy
A. jednoczasowy - po osuszeniu pola protetycznego, przygotować drut (musi wystawać do 2/3 koron sąsiednich zębów, być zagięty na końcu, luźno mieścić się w kanale, być schropowacony i posmarowany klejem), należy przygotować odpowiednią łyżkę wyciskową pokrytą klejem do silikonów, drugą warstwę masy wprowadzić za pomocą igły Lentulo do kanału, docisnąć przygotowanym ćwiekiem, następnie pierwszą i drugą warstwę masy nałożyć na łyżkę wyciskową i wprowadzić do ust pacjenta
B. należy podobnie przygotować kawałek drutu i łyżkę wyciskową, pierwszą warstwą masy wykonać wycisk sytuacyjny, po związaniu wyciąć wszystkie podcienie w wycisku i miejsce opracowanego zęba, drugą warstwę masy wprowadzić strzykawką i igłą Lentulo do kanału, po czym docisnąć za pomocą przygotowanego ćwieka, łyżkę z pierwszą i drugą warstwą masy włożyć do ust pacjenta - opracowany ząb zabezpieczyć
WKK lane - zalety:
● można je zastosować w wielu przypadkach klinicznych, w zębach, w których brak jest zrębu korony, korzenie lub ich kanały mają nietypowe rozmiary lub kształty oraz w sytuacji, gdy korona nachylona jest do korzenia
● wysoka wytrzymałość na zginanie → wzmacniają tk. zęba (o ile są z nim dobrze zespolone)
● można za ich pomocą odbudować całką koronę
● widoczne na RTG
● długoletnia trwałość
WKK lane - wady:
● mechanicznie zespolone z tkankami zęba
● nieestetyczny kolor
● muszą być pokryte koroną protetyczną
● preparacja pod WKK lany wymaga usunięcia podcieni w części koronowej → duża utrata tkanek
● metal może ulec korozji
● wymagają dwóch wizyt
● trudno je usunąć z korzenia w razie ewentualnych powikłań zapalnych w tk. okw.
WKK - potrzebne instrumentarium:
● podstawowy zestaw stomatologiczny
● nici retrakcyjne
● ssak + turbina z chłodzeniem wodno-powietrznym + wiertła do szlifowania zębów (z nasypem diamentowym → do szkliwa;
z węglików spiekanych → do zębiny)
● mikrosilnik – najlepiej końcówka spowalniająca w celu kontroli podczas usuwania gutaperki
● po opracowaniu i usunięciu części gutaperki potrzebujemu plastikowy sztyft (np. Burn Out) spalające się bez reszty
● masa silikonowa do wycisków dwuwarstwowych + łyżka do wycisku
● dezynfekcja wycisków( preparatem Silosept)
● wosk albo np. masę Futar do rejestracji zwarcia
● korony ochronne i ewentualnie preparat do zabezpieczenia zebiny + material do czasowego osadzania koron
WKK składane - wskazania:
zęby wielokorzeniowe, w których układ korzeni jest nierówoległy (zwykle rozbieżny)
- nie ma więcej wskazań, bo jak tylko jest możliwość zacementowania wkładu klasycznego to zlecamy jego wykonanie
WKK składane - postępowanie:
- staramy się jak najbardziej równolegle opracować kanały korzeniowe (zwykle udaje się to w językowych z. trzonowych dolnych i policzkowe w górnych), kanały korzeni rozbieżne (policzkowy dolnych trzonowców i podniebienne górnych) zostają opracowane 2-5 mm głębiej.
- wycisk pobieramy met. jednoczasową
- na uzyskanym modelu segemntowym wybiera się kanał, w którym będzie tkwił element stabilizujący, przechodzący przez monolityczną część koronową wkładu(element ten stanowi oddzielną cz. wkładu)
- na modelu najpierw modeluje się z szybkopolimeru cz. stabilizacyjną wkładu, nieco wyższą od jego cz. pozostałych, później z wosku modelowego kształtuje się równoległe do siebie kanały oraz cz. koronową
- części składowe odlewane są osobno
- odlany wkład należy najpierw sprawdzić na modelu, później w ustach i na końcu cementować, po zacementowaniu odcinamy uchwyt do trzymania (jeśli taki jest)
Z jakich metali mogą wyć wykonane wkłady standardowe (metalowe ofc)?
● stal nierdzewna
● stopy tytanu
● tytan
● stopy platyny, złota, palladu
W jakim kształcie mają trzony metalowe WKK standardowe? Jaki wpływ ma kształt wkładu na jego właściwości?
● walec (zapewnia dobrą retencję, ale stwarza ryzyko perforacji wierzchołka korzenia)
● stożek (większa oszczędność tkanek, ale słabsza retencja)
● rozcięty trzon wkładu z wewnętrzną szczeliną (dobra retencja, małe naprężenia, czysta linia gwintu podczas wkręcania, zmniejszone do minimum ryzyko pęknięcia korzenia)
Jakie wyróżniamy rodzaje powierzchni części korzeniowych wkładów? Jaki wpływ ma powierzchnia wkładu na jego właściwości?
● gładka (nie zapewnia dostatecznej retencji)
● pobrużdżona (najkorzystniejsza)
● gwintowana (wywołuje największe naprężenie wstępne, które może być przyczyną pęknięć pionowych korzeni)
Co powinien zawierać każdy zestaw poza prefabrykowanycm WKK metalowym?
● wiertło pilotażowe
● wiertło o ostatecznej szerokości do zastosowanego wkładu
● wiertło do preparacji powierzchni nośnej (jeśli wkład ma oparcie na powierzchni nośnej)
● klucz do wkręcania wkładu
WKK standardowe - wady:
● Konieczność usunięcia znacznej ilości zębiny korzeniowej w celu dopasowania światła kanału do średnicy wkładu
● Możliwość stosowania w ściśle określonych sytuacjach klinicznych
● Niemożliwość długoterminowego stosowania w przypadku zniszczenia zrębu koronowego
● Nie zawsze zapewniają zadowalającą retencję dla korony protetycznej
WKK standardowe - zalety:
● Procedura jednowizytowa, co zmniejsza ryzyko zakażenia kanału korzeniowego
● Umożliwienie natychmiastowej czasowej lub trwałej odbudowy utraconej korony klinicznej zęba
● Są bardziej ekonomiczne gdyż stosowanie ich oszczędza czas lekarza i pacjenta a ponadto w niektórych sytuacjach umożliwia wykonanie uzupełnienia bez pomocy technika
WKK standardowy metalowy - postępowanie kliniczne:
- wybór odpowiedniego rozmiaru wkładu w oparciu o RTG zębowe
- opracowanie zęba
- jeśli korzystamy z cementu wiążącego chemicznie: wprowadzenie cementu do kanału za pomocą aplikatora lub igły Lentulo i pokrycie cementem powierzchni korzeniowej wkładu
- jeśli korzystamy z cementu kompozytowego: powierzchnię zębiny przygotowujemy adhezyjnie, pokrywamy czynnikami wiążącymi, wkład można silkatyzować Co-Jet, pokryć primerem do metali
- osadzenie wkładu w kanale
- po związaniu materiału rdzeń można opracować pod koronę protetyczną
Od czego zależy retencja WKK?
● długość trzonu
● kształt trzonu
● struktura powierzchni trzonu
● zastosowany cement (cementy kompozytowe dają lepszą wytrzymałość połączenia niż tradycyjne)
● dokładność dopasowania wkładu do kanału korzenia
WKK standardowe metalowe - zalety:
● są wykonywane fabrycznie z wytrzymałych metali, materiał nie zawiera artefaktów
● umożliwiają wykonanie odbudowy rdzenia korony podczas jednej wizyty (bez udziału technika)
● niskie koszty odbudowania zębów
● można je łatwiej usunąć z korzenia niż wkłady lane
WKK standardowe metalowe - wady:
● można je zastosować tylko w standardowych przypadkach klinicznych
● ząb dostosowany jest do wkładu, a nie wkład do zęba
● dodatkowe opracowanie powierzchni nośnej osłabia szyjkę zęba
● posiadają stały stosunek i nachylenie części koronowej do korzeniowej
● mają okrągły przekrój - wymagają zastosowania dodatkowych elementów antyrotacyjnych
● fabryczne gwintowane wkłady wywołują duże naprężenia w zębinie, a gładkie mają słabą retencję
● odbudowa rdzenia wymaga zastosowania dodatkowych materiałów odtwarzających część koronową
WKK standardowe kompozytowe wzmacniane włóknami szklanymi (FCR) - wskazania:
szczególnie polecane jako podbudowa pod estetyczne korony w zębach przednich (mają dwukrotnie mniejszą wytrzymałość na zginanie niż wkłady metalowe → mogą być wykorzystane w zębach, w których pozostały co najmniej dwie ściany o wysokości 2 mm, które można objąć koroną (ferrule efect)
FCR WKK - przeciwwskazania:
● zęby z brakiem struktury naddziąsłowej
● zęby z uszkodzonymi powierzchniami nośnymi korzenia poniżej brzegu wyrostka zębodołowego
● zęby z krótkimi korzeniami
● zęby rozchwiane II i III stopnia, z patologicznymi zmianami w tk. przyzębia
● zęby złamane wzdłuż korzenia
● zęby, które mają być filarami rozległych konstrukcji mostów
● zęby źle wyleczone endo (zła szczelność wypełnienia)
● zęby ze zmianami okw na RTG
FCR WKK - jaki mogą mieć kształt trzonu?
kształt walca lub walca zakończonego tępym stożkiem
FCR WKK - jaką mogą mieć powierzchnię części korzeniowych?
gładką lub z elementami retencyjnymi w postaci wypukłości i rowków
FCR WKK - postępowanie kliniczne:
- wybór odpowiedniego rozmiaru wkładu w oparciu o RTG zębowe
- opracowanie zęba (należy zachować jak najwięcej tk. naddziąsłowych)
- do cementowania wyłącznie cementy kompozytowe: piaskowanie powierzchni wkładu, silanizujemy i pokrywamy żywicą, powierzchnię zębiny przygotowujemy adhezyjnie, pokrywamy czynnikami wiążącymi
- cement wprowadzamy do kanału za pomocą aplikatora
- osadzenie wkładu w kanale + usunąć nadmiar cementu
- po związaniu materiału powtórnie nanieść system wiążący
- odbudować część koronową
FCR WKK - zalety:
● pozwalają na wykonanie estetycznej odbudowy
● adhezyjnie złączone z tkankami
● moduł elastyczności zbliżony do zębiny, ale cztery razy większą odporność na zginanie
● nie wymagają zniesienia tak dużej ilości struktury naddziąsłowej jak przy preparowaniu pod wkłady lane (można pozostawić podcienie, które wypełnia się kompozytem)
● mogą stanowić podbudowę pod odbudowę kompozytową lub pod koronę
● można je łatwo usunąć z korzenia
● wymagają jednej wizyty
FCR WKK - wady:
● mała wytrzymałość na zginanie
● musi być zachowany zrąb korony
● długa procedura cementowania adhezyjnego
● do odtworzenia części naddziąsłowej należy użyć dodatkowych materiałów
● częstą przyczyną niepowodzenia jest utrata adhezji pomiędzy cementem a tk. zęba lub złamanie wkładu
Ceramiczne WKK standardowe - jaki mogą mieć kształt trzonu?
kształt walca lub walca zakończonego tępym stożkiem
Ceramiczne WKK standardowe - jaką mogą mieć powierzchnię części korzeniowych?
gładką
Ceramiczny WKK z rdzeniem kompozytowym - postępowanie kliniczne:
- wybór odpowiedniego rozmiaru wkładu w oparciu o RTG zębowe
- opracowanie zęba (należy zachować jak najwięcej tk. naddziąsłowych)
- do cementowania wyłącznie cementy kompozytowe z dedykowanymi primerami: piaskowanie powierzchni wkładu i aktywujemy chemicznie za pomocą primerów, powierzchnię zębiny przygotowujemy adhezyjnie, pokrywamy czynnikami wiążącymi
- cement wprowadzamy do kanału za pomocą aplikatora
- osadzenie wkładu w kanale + usunąć nadmiar cementu
- odbudowa rdzenia kompozytem
- pokrycie koroną protetyczną
Półindywidualny ceramiczny WKK z prasowanym rdzeniem ceramicznym - metoda bezpośrednia - postępowanie kliniczne:
- wstępne opracowanie kanału za pomocą poszerzaczy Pesso, a następnie docelowo poszerzaczami CosmoPost
- wprowadzić ćwiek do kanału
- wymodelować część koronową wkładu z wosku
- przymierzyć wkład i zacementować
Półindywidualny ceramiczny WKK z prasowanym rdzeniem ceramicznym - metoda pośrednia - postępowanie kliniczne:
- wstępne opracowanie kanału za pomocą poszerzaczy Pesso, a następnie docelowo poszerzaczami CosmoPost
- wycisk opracowanego zęba z transferem wyciskowym umieszczonym w jego kanale (technik zamienia transfer na prefabrykowany ceramiczny wkład i modeluje część koronową wkładu z wosku)
- przymierzyć wkład i zacementować
WKK ceramiczne - zalety:
● dobra estetyka odbudowy, kolor i transparencja zbliżona do tkanek zęba
● biozgodność
● widoczne na RTG
WKK ceramiczne - wady:
● niska odporność na złamanie
● mikropęknięcia, kruchość
● wymagana duża szerokość preparacji kanału
● złe połączenie tlenku cyrokonu z cementami kompozytowymi
● cena trzy razy wyższa niż wkładów metalowych
● twardy materiał (trudny do cięcia i usunięcia z kanału)
Wkłady standardowe stożkowe - charakterystyka:
😊 kształtem zbliżone do fizjologicznego przekroju kanału, więc nie trzeba usuwać dużo zębiny przy preparacji
😊 kształt umożliwia odpływanie nadmiaru cementu podczas osadzania, więc nie wzrasta ciśnienie hydrostatyczne i nie powstają nadmierne naprężenia (=wkłady samoodpowietrzające)
☹ niedostateczna retencja więc wcześniej trzeba specjalnie przygotować powierzchnię i cementować adhezyjnie
Wkłady standardowe cylindryczne - charakterystyka:
😊 dobra retencja
☹ konieczne usunięcie znacznej ilości zębiny pod ich preparację (ryzyko perforacji, pęknięcia korzenia)
☹ cement sam nie odpłynie, więc należy wykonać na ich powierzchni rowek odpowietrzający
Wkłady standardowe cylindryczno-stożkowe - charakterystyka:
łączą zalety wkładów cylindrycznych i stożkowych
Wkłady standardowe pasywne (gładka powierzchnia) - charakterystyka:
😊 generują mało naprężeń
😊 równomiernie przenoszą obciążenia zgryzowe na otaczającą zębinę
☹ mała retencja
najlepiej stosować te właśnie, a powierzchnię zmodyfikować, np. piaskowaniem
Wkłady standardowe aktywne (gwintowane) - charakterystyka:
😊 dobra retencja
☹ dużo naprężeń (ryzyko pęknięcia)
☹ mogą być stosowane tylko jeśli wymagana jest super duża retencja, czyli przy krótkich korzeniach albo zakrzywionych korzeniach
