Labo - wykonawstwo protez ruchomych Flashcards
Czym jest model?
kopia określonego terenu jamy ustnej, uzyskana po wypełnieniu wycisku
Jak nazywamy model odlany na podstawie wycisku anatomicznego?
diagnostyczny / wstępny / orientacyjny
Z jakich części składa się łyżka indywidualna?
z uchwytu i płyty podstawowej
Z jakiego materiału może być wykonana łyżka indywidualna?
- akryl
- materiał światłoutwardzalny
- szelak
- inne tworzywa termoplastyczne kształtowane ręcznie lub w specjalnych aparatach typu erkopress
jeśli wycisk będzie pobierany masą termoplastyczną → chemicznie wiążący akryl
jeśli wycisk będzie pobierany masą chemoplastyczną → dowolny materiał
Odlanie modelu roboczego z gipsu:
- na największej wypukłości obrzeża przykleja się okrężnie woskowy kołnierzyk o szerokości ok. 4 mm (ochrona pobrzeża)
- wycisk zalewa się gipsem utwardzonym typu III
- podstawa modelu może być wykonana z gipsu typu II
- opracowanie modelu
prawidłowo wykonany model ma gładką powierzchnię, bez pęcherzy, a jego zasięg obejmuje całą powierzchnię pola protetycznego
Ogólne zasady ustawiania zębów w protezach:
- Zęby sztuczne ustawione zgodnie z okluzją centralną.
- Zęby sztuczne ustawione są zgodnie z okluzją obustronnie wybalansowaną.
- Zęby sztuczne należy ustawić w linii międzywyrostkowej.
- Zęby sztuczne powinny być ustawione w przestrzeni neutralnej.
- Zęby sztuczne należy ustawić na środku wyrostka zębodołowego.
- W protezie całkowitej ustawia się maksymalnie 28 zębów, zmniejsza się nawet do 24.
- Górny łuk ma kształt elipsy a dolny paraboli
- Zęby górne powinny pokrywać od strony przedsionkowej część zębów dolnych
- Kontakt ząb do dwóch zębów. Wyjątek: przyśrodkowe siekacze dolne i drugie górne trzonowce
- Zęby powinny być ustawione symetrycznie do płaszczyzny strzałkowej.
- Każdy ząb powinien być ustawiony w stosunku do płaszczyzny zgryzowej, strzałkowej i czołowej w sposób charakterystyczny dla gatunku ludzkiego.
- Górne zęby sieczne i kły powinny wypełniać przestrzeń pomiędzy liniami kącików ust oraz linią uśmiechu i zgryzową.
Teorie odtwarzania okluzji wykorzystywane w protetyce:
- okluzja obustronnie zbalansowana
- okluzja ochronna
- okluzja prowadzona grupowo
Okluzja obustronnie wybalansowana:
- w maksymalnym zaguzkowaniu występuje kontakt zębów bocznych, a zęby przednie są w polu okluzyjnym
- w ruchach ekscentycznych jednocześnie kontaktują się ze sobą zęby po stronie pracującej i balansującej
Okluzja ochronna:
- charakterystyczna dla uzębienia naturalnego
- w maksymalnym zaguzkowaniu występuje silny kontakt zębów bocznych i nieznacznie słabszy zębów przednich
- w ruchu protruzyjnym prowadzą zęby sieczne
- w ruchu bocznym po stronie laterokluzji kontaktują się ze sobą kieł górny z kłem dolnym (plus pierwszy ząb przedtrzonowy dolny)
Okluzja prowadzona grupowo:
- w maksymalnym zaguzkowaniu występuje silny kontakt zębów bocznych i nieznacznie słabszy zębów przednich
- w ruchu protruzyjnym prowadzą zęby przednie
- w ruchu bocznym po stronie laterokluzji jest kontakt zębów bocznych, a po stronie mediotruzji występuje dyskluzja
Które zęby sztuczne nie muszą być ustawione na grzbiecie wyrostka zębodołowego?
zęby przednie, ze względów estetycznych mogą znajdować się poza grzbietem wyrostka
Czym odróżnia się postępowanie labo w wykonawstwie protez natychmiastowych?
konieczność odpowiedniego opracowania modelu gipsowego → usunięcie gipsowych odpowiedników zębów, których ekstrakcje są planowane i opracowanie wyrostka do takiego kształtu, jaki jest przewidywany
Protezy natychmiastowe - zasady opracowywania modelu roboczego:
- wielkość i kształt wyrostka na modelu powinny być identyczne z warunkami, jakie powstaną w j.u po usunięciu zz i uciśnięciu brzegów rany
- proteza musi przylegać dokładnie do powierzchni rany poekstrakcyjnej
- tylko lekarz na podstawie badania podatności błony śluzowej, analizy zdjęć rtg i znajomości kształtu wyrostka zębodołowego po zabiegu chiru jest w stanie możliwie dokładnie odtworzyć te wartości na modelu gipsowym
- sposób opracowania modelu zależy od rodzaju planowanego zabiegu chiru i od jego rozległości
Od czego zależy zakres redukcji wyrostka zębodołowego na modelu gipsowym przy wykonywaniu protez natychmiastowych?
od stanu przyzębia usuwanych zębów
→ jeśli przyczyną ekstrakcji nie są problemy perio, zaleca się zachowawcze wycinanie modelu, uwzględniające wymiary szerokości biologicznej
→ jeśli przyczyną ekstrakcji są zmiany perio, zaleca się usunięcie zębów i opracowanie modelu na grzbiecie i od str przedsionkowej, aby nadać mu kształt półokrągłego wału
Ustawienie zębów sztucznych w wykonawstwie protez natychmiastowych:
- naprzemienne usuwanie i dostawianie zębów sztucznych według wzoru zębów naturalnych (wg Swensona)
- usuwanie wszystkich zębów do tego wcześniej zakwalifikowanych i ustawienie zębów według ogólnie przyjętych reguł
- w sytuacji wysokich wymagań estetycznych u pacjentów pragnących wiernie przenieść cechy usuwanego uzębienia na protezę ruchomą zaleca się wykonanie indywidualnych zębów akrylowych na podstawie przedlewu wykonanego na modelu gipsowym
Co ma na celu modelowanie płyty protezy?
ma na celu odtworzenie, w pewnych granicach, anatomicznych warunków jamy ustnej i poprawy utrzymania protezy na podłożu
Etapy modelowania:
- Pogrubienie obrzeża
- Uwolnienie modeli z artykulatora i przystąpienie do ostatecznego modelowania pyty
- Modelowanie płyty protezy górnej
- Modelowanie protezy woskowej dolnej
- Ponowne umieszczenie modeli w artykulatorze oraz kontrola kontaktów zwarciowych
W których miejscach pogrubiamy obrzeże płyty?
- górnej płyty podstawnej w okolicy zachyłka policzkowego
* dolnej płyty okrężnie, zarówno w przedsionku, jak i od strony dna jamy ustnej
W jaki sposób dokonujemy pogrubienia obrzeży płyty?
na protezie umieszczonej na gipsowym modelu i nie zdejmujemy jej, aby nie doszło do przemieszczenia ustawionych zębów sztucznych
Modelowanie płyty protezy górnej - na czym polega?
- obrzeże płyty woskowej powinno wiernie odpowiadać granicy wyznaczonej na modelu
- brzeg protezy powinien być wałowato pogrubiony
- wymodelowanie wygórowań zębodołowych - tzw. łęki, (tylko powierzchnia przedsionkowa) oraz odsłonięcie zębów z nadmiaru wosku
- od strony jamy ustnej właściwej płyta protezy powinna łagodnie przechodzić na powierzchnię zębów sztucznych, nie tworząc żadnych zachyłków.
- wyrównanie i wygładzenie całej płyty podniebiennej protezy tak była jednakowej grubości na całej powierzchni i wynosiła 1,5-2mm
- odtworzenie naturalnych kształtów podniebienia na płycie podstawowej
Pogrubienie brzegu protezy górnej - w jaki sposób powinno być wykonane?
- w przedsionku - w okolicy zachyłka policzkowego i wyznaczonych przez lekarza miejscach pogrubienie powinno wynosić 2mm
- tylna granica protezy, przejściie podniebienia twardego w miekkie- 1mm
• nalewamy małe porcje płynnego wosku na obrzeża z wyjątkiem miejsc, gdzie znajdują się ruchome fałdy błony śluzowej oraz wędzidełka
W jaki sposób powinny być wymodelowane łęki?
wygórowania zębodołowe powinny być najlepiej widoczne w okolicy szyjek zębów i stopniowo zmniejszać się, aby zrównać się z powierzchnią protezy w okolicy wierzchołkowej
W jaki sposób powinny zostać odsłonięte zęby w protezie próbnej?
zęby powinny być odsłonięte z wosku do wysokości szyjek, następnie wygładza się ostre krawędzie wosku powstałe po odsłonięciu zębów i przesuwa cała protezę nad małym płomieniem palnika
W jaki sposób możemy modelować fałdy podniebienne?
Modelowanie fałdów podniebiennych sposób 1
Dokładne dociśnięcie zmiękczonego wosku do modelu i na powstałe wałowate wyniosłości nałożenie porcji wosku, a następnie modelowanie odręczne
Modelowanie fałdów podniebiennych sposób 2- metoda Brennejsena
Wykonanie gipsowego negatywu modelu podniebienia, następnie dociśnięcie go do uplastycznionego wosku w odległości od modelu odpowiadającej grubości płyty protezy
Modelowanie płyty protezy dolnej - na czym polega?
- w okolicy zębów 5 i 6 pogrubić wałowato płytę w celu wypełnienia zapadających się policzków
- modelowanie powierzchni przedsionkowej (wg Hromatka)
- kształtowanie powierzchni językowej protezy
- wygładzenie powierzchni płyty protez
Modelowanie powierzchni przedsionkowej (wg Hromatka) - na czym polega?
- okolica za zębami - wklęsła powierzchnia przedsionkowa
- okolica zębów trzonowych - wypukła powierzchnia przedsionkowa
- okolica zębów przedtrzonowych - powierzchnia wypukła z wcięciem w połowie wysokości
- okolica zębów siecznych - wklęsła z zaznaczoną największa wypukłością w okolicy szyjki zęba, zmniejszająca się stopniowo przechodząc w powierzchnie protezy
Kształtowanie powierzchni językowej protezy - na czym polega?
W bocznych odcinkach powierzchnia językowa powinna mieć przebieg wklęsły, tworząc w ten sposób zagłębienia dla języka. Wklęsłość powinna przechodzić płynnie, bez miejsc podchodzących, które powodowałyby wyważanie protezy przez język oraz kończyć się 2-3mm od brzegu protezy. Zagłebienia dla języka powinny również znajdować się w odcinku przednim. Znacznie polepsza to stabilizację protezy, ponieważ jest ona dociskana do podłoża siłą języka, zamiast wyważana, które miałoby miejsce, gdyby przebieg płyty był prosty.
Co powinno być wymodelowane na płycie protezy górnej?
- łęki zębodołowe
- pogrubione brodawki zębowe
- wentyl zewnętrzny
- pogrubione pobrzeże
- płyta podniebienna 1,0 - 1,5mm
- ukształtowanie w płycie fałdów podniebiennych
Co powinno być wymodelowane na płycie protezy dolnej?
- łęki zębodołowe
- pogrubione brodawki zębowe
- pogrubione pobrzeże protezy
- wklęsła powierzchnia językowa (loża dla języka)
Jaki kształt ma pobrzeże płyty protezy w przekroju?
spadającej kropli szerszą powierzchnią skierowanej ku sklepieniu przedsionka
Do czego może prowadzić wymodelowanie zbyt cienkiej płyty protezy?
do złamania protezy podczas żucia
Do czego może prowadzić wymodelowanie zbyt grubej płyty protezy?
- zmniejszenie pojemności jamy ustnej → utrudnienie mowy i przeróbki pokarmu
- złe przewodnictwo tworzyw akrylowych → upośledzone odczuwanie bodźców termicznych
Dlaczego zależy nam na odpowiednim wymodelowaniu płyty protezy na etapie protezy próbnej przez zamianą wosku na tworzywo akrylowe?
starannie wymodelowana płyta protezy bez nadmiarów i niedoborów ułatwia znacznie późniejszą obróbkę mechaniczną ograniczając ja do usunięcia nadmiarów tworzywa powstałych w czasie zamiany wosku na akryl oraz wygładzenia zewnętrznych powierzchni całej płyty
Dlaczego takie ważne jest odwzorowanie na płycie protezy jak najwierniej warunków anatomicznych jamy ustnej?
aby złagodzić dolegliwości, związane z zetknięciem się delikatnych tkanek jamy ustnej z aparatem mechanicznym (ciałem obcym) jakim są protezy
Czy należy modelować fałdy podniebienne na protezie?
zdanie są podzielone, bo z jednej strony mają znaczenie przy rozcieraniu pokarmów ale ich twarda powierzchnia (w porównaniu z fałdami naturalnymi) może stać się przyczyną stanów zapalnych języka
Metody ustawiania zębów w protezach całkowitych:
• artykulacyjne:
a. artykulacji guzkowej - Gysiego i Hanau
b. artykulacji sferycznej - Fehra, Włocha, Bieske i Płonki
• statyczne - Bielskiego, Hiltebrandta, Hallera, Searsa
• artykulacyjno-statyczne - krakowska, Kroholza, Hysiego-Fischera, Akerman i Potera
Metoda artykulacji guzkowej - założenia:
- okluzja obustronnie wybalansowana i wyeliminowanie fenomenu Christensena
- zęby sztuczne ustawiane do krzywych Spee i Monsona
- założenie, że zasadniczym elementem wpływającym na kierunek ruchów żuchwy jest staw skroniowo-żuchwowy
- konieczność stosowania artykulatorów symulujących tor ruchu żuchwy w płaszczyźnie strzałkowej
- nachylenie guzków zębów bocznych i nachylenie osi zębów przednich powinno być dostosowane do toru ruchu głowy stawowej artykulatora
- wykorzystywane zęby guzkowe (anatomiczne)
Kolejność ustawiania dolnych zębów w metodzie Gysiego:
6, 1, 3, 2, 4, 5, 7
Metoda artykulacji sferycznej - założenia:
- okluzja obustronnie wybalansowana i wyeliminowanie fenomenu Christensena uzyskuje się poprzez naśladowanie w uzębieniu sztucznym abrazyjnego uzębienia naturalego
- do kształtowania łuków zębowych zgodnie z krzywymi Spee i Monsona wykorzystywane są kaloty
- używa się zwykłych zwieraków
- stosowane są zęby płaskoguzkowe
- zęby przednie ustawione są w zgryzie prostym
Metoda statyczna - założenia:
- największe siły działają na protezę, gdy pokarm tkwi między zębami, a nie przy zwieraniu łuków
- zęby ustawia się statycznie tak, by jednostronnie działające siły dociskały protezy do podłoża i nie powodowały ich wyważania lub przemieszczenia
- podczas żucia przeważają ruchy pionowe
- wg Hiltebrandta oprócz SSŻ na ruchy żuchwy mają również wpływ: powierzchnia okluzyjna zębów, rodzaj zgryzu, mięśnie
- fenomen Christensena jest zachowany
- brak podparcia protez po stronie balansującej
- zęby przednie ustawia się z zachowaniem szpary okluzyjnej
- zęby boczne ustawia się do linii międzywyrostkowej
- stosuje się zęby płaskoguzkowe
Metoda artykulacyjno-statyczna - założenia:
- uwzględniają elementy statyki w trakcie ustawiania zębów bocznych
- w zależności od metody mają zastosowanie zęby płasko lub wysokoguzkowe
- dążą do eliminacji fenomenu Christensena i uzyskania artykulacji obustronnie wybalansowanej
Ustawianie zębów zgodnie z metodą krakowską - założenia:
• jej teoretyczną podstawę stanowi teria Hiltebrandta – o kierunkach żuchwy podczas żucia decydują zarówno elementy stawów skroniowo-żuchwowych, jak i rodzaj zgryzu oraz ukształtowanie powierzchni artykulacyjnej zębów przeciwstawnych
- cechy metod artykulacyjnych:
• artykulacja wybalansowana
• zniesiony fenomem Christensena
• zasada ustawiania zębów bocznych na powierzchni sferycznej kaloty o promieniu 10,1 cm
2.cechy metody statycznej:
• zęby płasko guzkowe lub bezguzkowe
• odniesienie osi długich i powierzchni żujących zębów bocznych do linii międzywyrostkowej
• ustawienie zębów przednich w zgryzie prostym lub nożycowym, z uwzględnieniem pola okluzyjnego
Etapy ustawiania zębów w metodzie krakowskiej:
- Zaznacza się linie pomocnicze
• w przednim odcinku linię równoległą do płaszczyzny zgryzowej,
• linię środkową w płaszczyźnie środkowej,
• linie kątów ust,
• środki grzbietu wyrostków zębodołowych,
• linię środkową modelu górnego wychodzącą poza strefę AH - Następnie należy zamienić płaszczyznę zgryzową wyznaczoną na wałach wzorników zwarciowych na powierzchnie sferyczną o promieniu 10,1 cm w następujący sposób:
• przyłożenie krążka o średnicy 52 mm do płaszczyzny wału wzornika górnego, tak aby linia dzieląca krążek na dwie połowy przebiegała w linii środkowej modelu górnego, a jej krawędź zrównała się z powierzchnią wargową;
• części wału niepokryte przez krążek powinny zostać odcięte;
• położenie kaloty powierzchnią wklęsłą do wału wzornika górnego w ten sposób, aby jej przednia krawędź pokrywała się z przednim brzegiem wału;
• szczeliny między kalotą i wałem wzornika wypełnia się woskiem;
• do sferycznie ukształtowanej powierzchni wału wzornika górnego dopasowuje się wał wzornika dolnego poprzez jego ścięcie zgodne z kształtem wypukłej części kaloty;
• usunięcie kaloty z wału wzornika górnego;
• zamocowanie za pomocą bolców kaloty z przezroczystego tworzywa na wale dolnego wzornika zwarciowego - W następnej kolejności ustawia się zęby przednie górne według następujących zasad;
• zgodnie z wymogami estetyki
• tak aby ich brzeg sieczny znalazł się w linii międzywyrostkowej
• w zgryzie prostym lub nożycowym z uwzględnieniem pola okluzyjnego
• należy zeszlifować guzki sieczne kłów - Po ustawieniu zębów przednich górnych wyznacz się linię środków powierzchni żujących zębów bocznych w następujący sposób:
• zaznaczenie na podstawie modelu górnego miejsca położenia pierwszego przedtrzonowca i drugiego trzonowca;
• po usunięciu obydwu wzorników w zaznaczonych miejscach przykleja się pałeczki woskowe przebiegające od środka grzbietu wyrostka górnego do środka grzbietu wyrostka dolnego;
• odcięcie części dolnej pałeczek na taką długość, aby po zamknięciu zwieraka wolny koniec pałeczek kontaktował się z powierzchnią wału wzornika dolnego pozbawionego kaloty;
• zaznaczenie za pomocą nacięć miejsc kontaktu pałeczek woskowych z powierzchnią wzornika dolnego;
• połączenie nacięć w linie ciągłą;
• wyżłobienie rowka wzdłuż zaznaczonej linii ciągłej;
• wypełnienie rowka dla kontrastu woskiem granatowym;
• ponowne umieszczenie przezroczystej kaloty na powierzchni wału dolnego wzornika zwarciowego - Kolejną czynnością po ponownym umocowaniu kaloty na powierzchni wału wzornika dolnego jest ustawienie zębów bocznych górnych zgodnie z następującymi zasadami;
• oś długa zęba przebiega w linii międzywyrostkowej
• linia międzywyrostkowa przechodzi przez środek powierzchni żującej zęba;
• wykorzystuje się zęby płasko guzkowe;
• powierzchnia żująca zębów przylega płaszczyznowo do kaloty;
• w zębach guzkowych odpowiednio zeszlifowuje się powierzchnię żującą. - Po usunięciu przezroczystej kaloty z wzornika dolnego ustawia się zęby przednie dolne zgodnie z zasadami statyki.
- Następnie ustawia się zęby boczne dolne w następujący sposób:
• zgodnie z zasadami obowiązującymi przy ustawianiu zębów bocznych górnych;
• powierzchnie policzkowe zębów bocznych górnych nie powinny wystawać przed powierzchnie policzkowe zębów bocznych dolnych
