Masy wyciskowe Flashcards

1
Q

Jakie warunki powinna spełniać masa wyciskowa?

A
  • obojętność biologiczna (nieszkodliwość dla środowiska jamy ustnej)
  • dokładność odwzorowywania szczegółów pola protetycznego
  • łatwość przyrządzania
  • optymalny czas tężenia w jamie ustnej
  • odpowiednia sprężystość (= pamięć kształtu)
  • odporność mechaniczna umożliwiająca wykonanie modelu bez uszkodzeń
  • przyjemny smak i zapach
  • łatwość wprowadzania i usuwania z jamy ustnej
  • łatwość oddzielenia od modelu
  • możliwość dezynfekowania wycisków
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Na jakie główne grupy dzielimy masy wyciskowe?

A
  • sztywne (nieelastyczne) i elastyczne

* tężejące pod wpływem rekcji chemicznych i termoplastyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje sztywnych mas wyciskowych?

A
  • gips wyciskowy
  • gutaperka
  • masy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe
  • masy żywiczno-woskowe (stensowe)
  • woski wyciskowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jak dzielimy elastyczne masy wyciskowe?

A

A. hydrokoloidowe
• agarowe (odwracalne)
• alginatowe (nieodwracalne)

B. elastomery
• polisulfidowe
• polieterowe
• silikonowe

C. specjalnego przeznaczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Który rodzaj sztywnych mas wyciskowych znajduje jeszcze zastosowanie?

A

masa tlenkowo-cynkowo-eugenolowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jaki warunek musi spełniać powierzchnia pola protetycznego by można było zastosować sztywną masę wyciskową?

A

brak podcieni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Reakcja wiązania gipsu jest reakcją endo- czy egzotermiczną?

A

reakcja egzotermiczna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Według jakiego wzoru przebiega reakcja wiązania gipsu?

A

półwodny siarczan + woda → dwuwodny siarczan + energia

2CaSO4 • 1/2 H2O + 3H2O → 2(CaSO4 • 2H2O) +3000 kal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jakie wyróżniamy masy wyciskowe tężejące pod wpływem reakcji chemicznych?

A
  • gips wyciskowy
  • masy alginatowe
  • pasty wyciskowe
  • elastomery
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jakie wyróżniamy masy wyciskowe termoplastyczne?

A
  • gutaperka
  • masy Stentsa
  • masy agarowe
  • woski wyciskowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakie wyróżniamy substancje przyspieszające proces wiązania gipsu?

A

= katalizatory dodatnie

  • chlorek sodu (sól kuchenna)
  • chlorek potasu
  • siarczan (VI) potasu

do 3% objętości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jakie wyróżniamy substancje spowalniające proces wiązania gipsu?

A

= katalizatory ujemne

  • ałun glinowo-potasowy
  • boraks
  • cytrynian sodu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jak działa dodatek kredy lub talku do gipsu?

A

zwiększa jego łamliwość

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

W jakiej temperaturze gutaperka staje się plastyczna?

A

40-60°C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

W jakiej temperaturze masy stensowe stają się plastyczne?

A

45-60°C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie zastosowanie znajdują masy wyciskowe tlenkowo-cynkowo-eugenolowe?

A
  • do wycisków czynnościowych na łyżkach indywidualnych bezzębnej szczęki i żuchwy
  • do wycisków podścielających
  • wyciski złożone dla protez natychmiastowych
  • szczególnie zalecane do wycisków ekstensyjnych (rozprzestrzeniających)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jakie wady i zalety mają masy wyciskowe tlenkowo-cynkowo-eugenolowe?

A

ZALETY:
• wystarczająco wierni odtwarzają pole protetyczne
• nie wykazują tendencji do szybkiej zmiany objętości

WADY:
• brak elastyczności (pamięci kształtu)
• kruchość po związaniu
• eugenol może wywoływać podrażnienia błony śluzowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

W jakiej temperaturze woski wyciskowe stają się plastyczne?

A

36-37°C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Do czego służą agarowe masy wyciskowe?

A
  • do powielania modeli roboczych w procesie wykonawstwa protez szkieletowych i niektórych protez stałych
  • wykorzystywane wyłącznie w laboratorium
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Do czego służą alginatowe masy wyciskowe?

A
  • na modele diagnostyczne
  • w bezzębiu w celu wykonania łyżek indywidualnych
  • na modele robocze pod protezy częściowe akrylowe, szkieletowe i aparaty ortodontyczne
  • na modele zębów przeciwstawnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie wady i zalety posiadają alginatowe masy wyciskowe?

A
ZALETY:
• przyjemny smak i zapach
• nietoksyczne
• hydrofilne (możliwość pobierania wycisków w wilgotnym środowisku)
• wystarczająca dokładność

WADY:
• ulegają zmianom objętościowym zarówno w środowisku wodnym, jak i w powietrzu atmosferycznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jak dzielimy elastomery ze względu na rodzaj reakcji chemicznej zachodzącej podczas ich utwardzania?

A
  • kauczuki poli-WIN-ylosiloksanowe - utwardzane na drodze polimeryzacji ADDYCYJNEJ
  • kauczuki poli-ME-tylosiloksanowe - utwardzane na drodze polimeryzacji KONDENSACYJNEJ
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Jak dzielimy masy elastomerowe ze względu na ich gęstość?

A
  • masa o gęstej konsystencji i dużej prężności
  • pasta o średniej gęstości
  • pasta o rzadkiej, płynnej konsystencji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie zastosowanie pełnią gęste elastomery?

A

pierwsza warstwa wycisków dwuwarstwowych - dwuczasowych wykonywanych dla protez stałych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Jakie zastosowanie pełnią elastomery o średniej gęstości?
* jednowarstwowe - jednoczasowe * dwuwarstwowe - jednoczasowe (faza gęstsza aplikowana na łyżkę wyciskową) * wyciski czynnościowe bezzębia na łyżkach indywidualnych * druga warstwa wycisków dwuwarstwowych
26
Jakie zastosowanie pełnią elastomery o płynnej konsystencji?
* druga warstwa w wyciskach dwuwarstwowych * dwuwarstwowe - jednoczasowe (faza rzadsza aplikowana do kieszonki dziąsłowej) * wyciski czynnościowe bezzębia
27
Jakie wady i zalety posiadają polisulfidowe masy wyciskowe?
ZALETY: • elastyczne WADY: • zmiana objętości (pogłębiająca się z upływem czasu) • skurcz polimeryzacyjny • ograniczona odporność na rozerwanie • wymagają akrylowej łyżki indywidualnej oraz cienkiej warstwy masy (do 3 mm) • procesowi ich wiązania towarzyszy wzrost temperatury o 3-4°C (mogą drażnić miazgę oszlifowanych zębów filarowych = powodować ból) • nie tolerują wilgoci w obrębie kieszonki dziąsłowej
28
Jak dzielimy polieterowe masy wyciskowe?
* światłoutwardzalne (konsystencja rzadka w strzykawkach i gęsta w tubach) * chemoutwardzalne (konsystencja rzadka, średnia i gęsta)
29
Jakie są wady i zalety chemoutwardzalnych mas wyciskowych polieterowych?
ZALETY: • minimalne zmiany wymiarów podczas wykonywania wycisków (najmniejsza kurczliwość pośród elastomerów <0,1%) • wysoki stopień dokładności • łatwo wpływa do kieszonki dziąsłowej • możliwość wielokrotnego odlewania modelu z jednego wycisku • krótki czas tężenia WADY: • procesowi ich wiązania towarzyszy wzrost temperatury o 4,2°C (mogą drażnić miazgę oszlifowanych zębów filarowych = powodować ból) • należy przechowywać na sucho (wiąże wodę) • duża sztywność (trudność podczas usuwania z jamy ustnej i przyczyna odłamywania zębów podczas uwalniania modelu gipsowego) • środki obkurczające zawierające siarczan żelaza (którym mogą być nasączone nici retrakcyjne) mogą zakłócać proces wiązania masy • nie należy ich stosować u pacjentów, u których rozpoznano jakiekolwiek alergie • należy unikać bezpośredniego kontaktu materiału ze skórą
30
Przy jakiej długości fali masy polieterowe światłoutwardzalne ulegają polimeryzacji?
480nm
31
Jakie są wady i zalety światłoutwardzalnych mas wyciskowych polieterowych?
ZALETY: • dobra plastyczność • niski skurcz • wycisk może być odlewany nawet po dwóch tygodniach WADY: • konieczność stosowania przezroczystych łyżek
32
Jakie są wady i zalety silikonowych mas wyciskowych o addycyjnym procesie tężenia?
ZALETY: • odporna na zmiany objętościowe przez dłuższy czas • występuje w formach o różnych konsystencjach: bardzo rzadkiej, rzadkiej, średniej, gęstej i bardzo gęstej • minimalny skurcz • nieznaczna podatność na odkształcenia • wysoka odporność na rozrywanie • łatwość powrotu do pierwotnego kształtu • możliwość odlania kilku modeli z jednego wycisku • dodatkowe konsystencje: ekstragęsta i ekstrarzadka • brak smaku i zapachu → nie nasilają wydzielania śliny WADY: • mogą powstawać niedokładności w postaci drobnych pęcherzyków • nie wolno używać lateksowych rękawiczek (siarka na ich powierzchni - niszczy katalizator) • unikać stosowania nici retrakcyjnych nasączonych chlorkiem glinu lub żelaza (zaburzają proces wiązania)
33
Jakie są wady i zalety silikonowych mas wyciskowych o kondensacyjnym procesie tężenia?
ZALETY: • wysoka odporność na zrywanie • wysoki stopień elastyczności • możliwość odlania kilku modeli z jednego wycisku WADY: • na skurcz polimeryzacyjny nakłada się skurcz związany z odparowaniem alkoholu (powstającego jako produkt uboczny reakcji kondensacji) • wysoki współczynnik rozszerzalności termicznej może doprowadzić do zniekształcenia wycisku po jego wyjęciu z jamy ustnej • występują w konsystencji rzadkiej lub bardzo gęstej
34
Połączeniem jakich mas są masy winylosiloksanowoeterowe?
silikon typu A + polieter
35
Jakie zalety posiadają masy winylosiloksanowoeterowe?
* dobre parametry płynięcia nawet w wilgotnym środowisku * hydrofilne * wysoka twardość końcowa * brak smaku i zapachu * łatwość usuwania z ju i z modelu * powrót do pierwotnego kształtu po deformacji * długi czas pracy (długi czas w fazie płynnej) * szybki proces wiązania
36
Jakie wyróżniamy rodzaje mas wyciskowych specjalnego przeznaczenia?
* do odbudowy biologicznej tkanek | * do rejestracji zwarcia (elastomerowe)
37
Jakie zastosowanie mają masy do biologicznej odnowy tkanek?
* materiały tymczasowo podścielające protezy ruchome (po zabiegach chirurgicznych i implantologicznych) * wyciski czynnościowe w przypadku całkowitego bezzębia * eliminacja zaburzeń fonetycznych u pacjentów po resekcji języka lub szczęki
38
O ile może zmienić swój rozmiar wycisk alginatowy pozostawiony bez zabezpieczenia?
nawet o 10% w ciągu godziny, 1% w 5 minut
39
Czym jest zjawisko synerezy?
"pocenie" się powierzchni masy
40
Jaki materiał wyciskowy może ulec zjawisku synerezy?
masa alginatowa pozostawiona w środowisku 100% wilgotności
41
Jakich rodzajów mas używamy do wycisków anatomicznych?
alginatowe
42
Jakich rodzajów mas używamy do wycisków czynnościowych?
* silikonowych (raczej C, bo A są drogie) | * tlenkowo-cynkowo-eugenolowe (ale tych nie wolno przy kolbowatych wyrostkach i wydatnych guzach szczęki)
43
Który rodzaj masy wyciskowej jest na tyle trwały, że nie ma konieczności odlewania modelu jak najszybciej?
masy polieterowe światłoutwardzalne (można nawet po 2 tygodniach)
44
Przy pracy z którym rodzajem materiału wyciskowego nie wolno używać rękawiczek lateksowych?
przy silikonach typu A
45
Co należy zrobić z wyciskiem po jego pobraniu?
ZAWSZE przepłukać pod bieżącą wodą i zdezynfekować
46
Czym jest pamięć kształtu materiału wyciskowego?
odpowiednia sprężystość tego materiału
47
Czym jest pamięć kształtu?
zdolność zachowania nadanego w ju kształtu uwarunkowanego odpowiednią elastycznością i wytrzymałością związanej masy
48
W jakich metodach gips wyciskowy jest nadal niezastąpiony (według Spiecha)?
wyciski sytuacyjne do protez stałych w metodzie pierścieniowej
49
Jakie są wady i zalety gipsu wyciskowego?
ZALETY: • dokładność odbitki (niewielka ekspansja w czasie wiązania) • niezmienność kształtu i objętości przez stosunkowo długi czas • tani i dostępny WADY: • konieczność dodatkowych czynności przy przygotowaniu łyżki indywidualnej dla wycisków czynnościowych • konieczność posiadania dużego doświadczenia klinicznego przy pobieraniu wycisków • nieprzyjemny smak • trudność w oddzielaniu wycisku od modeli
50
W jaki sposób otrzymuje się gutaperkę?
sok z drzew podzwrotnikowych, koagulowany parą wodną (izomer kauczuku)
51
Jakie są wady i zalety TCE?
ZALETY: • dokładna odbitka pola protetycznego • nieznaczna zmiana objętości (modele nie muszą być odlewane natychmiast) • łatwe oddzielenie od modelu (po podgrzaniu w ciepłej wodzie lub nad płomieniem palnika) WADY: • kruche po związaniu → nie zalecane przy kolbowatych wyrostkach i zębach własnych pacjenta
52
Ile powinien wynosić czas mieszania masy alginatowej?
0,5 - 1,5 minuty
53
Ile powinien wynosić czas przebywania masy alginatowej w ju (czas do zestalenia = żelatynizacji)?
1,5 - 2 minut
54
Co wchodzi w skład masy alginatowej i jaką pełni funkcję?
* 70% ziemia okrzemkowa - wypełniacz, zwiększa wytrzymałość mechaniczną i gładkość wycisku * 12-15% alginian sodu lub potasu - podstawowy składnik (rozpuszczalna sól kwasu alginowego) * 8-12% siarczan wapnia - umożliwia przejście zol → nierozpuszczalny żel * 2% ortofosforan lub węglan sodu - opóźnia czas wiązania * środki smakowe, zapachowe i barwiące
55
Co wchodzi w skład masy agarowej i jaką pełni funkcję?
* 80-85% woda * 14% agar-agar (wyciąg z morskich wodorostów) * 2% siarczan potasu - ułatwia wiązanie gipsu w miejscach kontaktu z wyciskiem podczas odlewania * 0,2% boraks - zwiększa wytrzymałość żelu * 0,1% benzoesany - konserwanty
56
Jakie są wady i zalety mas agarowych?
ZALETY: • wystarczająca wytrzymałość • płynność umożliwiająca dokładne odwzorowanie modelu • odwracalne WADY: • zmiana wymiarów (woda odparowuje)
57
Jak temperatura wpływa na formę masy agarowej?
60°C idealnie płynny 40°C zaczyna żelatynizować 37°C stały żel
58
Kiedy elastomery znajdują zastosowanie?
* wyciski pod protezy stałe (wkłady, korony, mosty) | * wyciski czynnościowe do protez całkowitych
59
Jakie są wady i zalety elastomerów:
``` ZALETY: • dokładność odwzorowania • elastyczność • wytrzymałość mechaniczna • niezmienność kształtu ```
60
Jakie właściwości wykazują masy polisulfidowe w porównaniu z innymi elastomerami?
wykazują większą kurczliwość i ulegają większemu odkształceniu podczas wykonywania modelu w porównaniu z innymi elastomerami
61
Który rodzaj elastomerów wykazuje najmniejszą kurczliwość?
masy polieterowe chemoutwardzalne
62
Czym jest zjawisko pseudoelastyczności?
przejście masy o konsystencji gęstej w płynną pod wpływem nacisku
63
Po jakim czasie powinno odlewać się model na wycisku z masy silikonowej A?
po min. 1 h (do 7 dni), ze względu na wodór uwalniany jako produkt reakcji ubocznej - niektórzy producenci dodają pallad (adsorbent wodoru), ale nie każdy producent podaje te info w sposób jednoznaczny
64
Od czego zależy zmiana objętościowa wycisków masami silikonowymi typu C?
na skurcz polimeryzacyjny nakłada się skurcz związany z odparowaniem alkoholu (powstającego jako produkt uboczny reakcji kondensacji) wielkość zmiany zależy od procentowej zawartości wypełniacza → (zazwyczaj) większy skurcz w masach o rzadkiej konsystencji (0,6%), a mniejszy w gęstych (0,38%) polimeryzacja zachodzi do 2 tygodni od pobrania wycisku → również może wpływać na zmiany objętościowe
65
Jak długo po pobraniu wycisku masą silikonową C zachodzi polimeryzacja?
do 2 tygodni
66
Silikony C - zastosowanie:
* wyciski czynnościowe w bezzębiu | * wyciski dwuwarstwowe dwuczasowe pod protezy stałe
67
Masy wyciskowe powinny być hydrofilne czy hydrofobowe?
hydrofilne → wysoka hydrofilność zapewnia dobrą zwilżalność (której miarą jest kąt kontaktu - masy hydrofilne mają niski kąt kontaktu)
68
Czym jest double-snap effect?
długi czas pracy masy (długo utrzymuje się w fazie płynnej), po czym następuje szybki proces wiązania
69
Jakie konsekwencje niesie wysoki kąt zwilżania masy wyciskowej?
* trudności w uzyskaniu modeli wolnych od pęcherzyków powietrza * niedostateczne przyleganie masy to tkanek * niezadowalające odtwarzanie szczegółów, zwłaszcza w warunkach wilgotnych
70
W jaki sposób masy do biologicznej odnowy tkanek działają ochronnie na podłoże protetyczne?
żel na powierzchni dośluzówkowej protezy pod wpływem sił zgryzowych dopasowuje się do podłoża, a następnie stanowi amortyzator łagodzący urazowe działanie twardej płyty
71
Jak zmienia się konsystencja masy do biologicznej odnowy tkanek po podścieleniu?
na początku żel → po kilku dniach w ju masa sztywnieje i zmniejsza objętość (nawet o 9,3% - ma to związek z odparowaniem etanolu i plastyfikatorów) → powinno się ją wymieniać co 3-5 dni
72
Od czego jest zależy czas żelowania masy do biologicznej odnowy tkanek?
od ciężaru właściwego i wielkości cząsteczek polimeru, zawartości etanolu oraz zastosowanych plastyfikatorów
73
Co może służyć do rejestracji zwarcia i co wpływa na wybór materiału?
w zależności od rozległości braków zębowych (obecności zębów w strefach podparcia) → wzrorniki zwarciowe, woskowe płytki zwarciowe lub masy elastomerowe
74
Woskowe rejestratory zwarcia - wady:
* możliwość odkształcenia rejestratora podczas usuwania z JU * możliwość zniekształceń na skutek uwalnianych naprężeń podczas przechowywania * zmiany objętościowe przy przejściu z temperatury JU do temperatury pokojowej
75
Elastomerowe rejestratory zwarcia - charakterystyka:
* zwarta konsystencja * sztywność * stabilność wymiarów * dokładność odwzorowania szczegółów * krótki czas wiązania (30-90 s) * łatwość obróbki po stwardnieniu * niektóre materiały mogą być skanowane w technice CAD/CAM