Implanty Flashcards
Czym jest implantacja?
wszczepienie martwego materiału do żywego organizmu
Wszczepy/implanty - czym są?
sztuczne elementy filarowe wprowadzane do tkanek szczęki lub żuchwy w celu odbudowy protetycznej utraconych zębów
Implantoprotezy zębowe - czym są?
korony lub innego typu konstrukcje protetyczne powstałe na bazie implantu
Jakie typy materiałów mogą być wszczepiane do organizmu?
- mat homologiczny = martwa tkanka (np. lizofilowana kość, kolagen)
- mat sztuczny (alloplastyczny) (np. metale, minerały, tworzywa sztuczne)
Wymagania stawiane materiałom stosowanym do produkcji wszczepów:
- biokompatybilne
- nietoksyczne
- niealergizujące
- niekarncerogenne
- odporne na korozję
- dające kontrast na RTG
- odpowiednia wytrzymałość
- łatwość sterylizacji
- łatwe w obróbce mechanicznej
Jakie materiały wykorzystujemy w implantologii?
- Tytan
- Stopy tytanu
- Stopy złoto-platyny z porcelaną
Cechy tytanu:
- szarosrebrny
- duża wytrzymałość mechaniczna
- niski ciężar właściwy
- odporność korozyjna w JU → tworzy warstwę tlenków na powierzchni w reakcji z wodą i powietrzem
- tolerowany biologicznie, ALE! pojawiają się doniesienia o reakcjach alergicznych → alternatywą mogą być implanty z tlenku cyrkonu
Cechy tlenku cyrkonu (jako wszczepu):
- materiał ceramiczny
- biały → znaczenie przy cienkim fenotypie dziąsła
- mniejsza kumulacja płytki nazębnej niż na metalu → mniejsze ryzyko periimplantitis
- najmniej kruchy spośród ceramik, jednak parametry wytrzymałościowe są niższe niż tytanu → ograniczone zastosowanie
- konieczność zabezpieczenia ich przed obciążeniem w czasie gojenia szyną ochronną lub uzupełnieniem tymczasowym
Jakie zjawisko odpowiada za utrzymanie wszczepu w tkance kostnej?
osseointegracja / osteointergacja = zjawisko bezpośredniego strukturalnego i funkcjonalnego połączenia struktur powierzchniowych obciążonego wszczepu z żywą tkanką kostną bez pośrednictwa tkanki łącznej
Czynniki wpływające na zjawisko osseointegracji:
• rodzaj materiału
czynniki fizyczne:
• kształt wszczepu
• mikrotopografia pow implantu
• obciążenie implantu
czynniki biologiczne:
• biozgodność materiału
• reakcje nadwrażliwości
• rodzaj i jakość otaczającej kości, stopień mineralizacji i ukrwienia
• regeneracyjnych zdolności organizmu
• stopnia odporności na uraz operacyjny i powikłania infekcyjne
czynniki chemiczne:
• proc chem zachodzące na granicy implant - tkanka
postępowanie chiru:
• atraumatyczne postępowanie z tk podczas zabiegu
• dokładne dopasowanie łoża kostnego do kształtu wszczepu
Osseointegracja nie jest uwarunkowana konkretnym rodzajem wszczepu ale techniką jego wprowadzenia i materiału, z jakiego jest wykonany.
Uważa się, że wysoki stopień stabilizacji pierwotnej oraz ograniczenie mikroruchów są kluczowe dla prawidłowej osteointegracji. W ten sposób zapobiega się powstawaniu warstwy tkanki łącznej pomiędzy implantem a kością, co zapewnia jej prawidłowe gojenie się.
Ogólny podział i charakterystyka wszczepów ze względu na ich umiejscowienie względem kości:
- podokostnowe (nakostne):
• Rzadkie
• Kształt siatki
• Pod okostną, pokrywają kość
• Filary dla uzupełnień protetycznych
• Obciążenia rozkładane na powierzchnię kości
• W bezzębiu przy zanikach kości wyrostka - śródkostne:
• Najczęściej używane
• Wewnątrz kości
• Lokalizacja zbliżona do umiejscowienia korzeni naturalnych
• Ze względu na kształt wyróżniamy: formy cylindryczne i ostrza śródkostne (coraz rzadziej stosowane)
Który rodzaj wszczepów daje najlepsze wyniki kliniczne?
implanty śródkostne o kształcie śruby dwu- lub jednoczęściowej
Z jakich części składa się implant śródkostny w kształcie śruby?
- fixture - część odtwarzająca kość
- mezostruktura - filar protetyczny
- suprastruktura - uzupełnienie protetyczne
Od czego zależy wybór implantu?
- Lokalizacji
- Anatomii wyrostka zębodołowego
- Rodzaju planowanej konstrukcji docelowej
Cechy które różnią poszczególne wszczepy:
- skok śruby
- agresywność gwintu
- stopień zbieżności ścian
- polerowany lub niepolerowany kołnierz
- rodzaj połączenia z łącznikiem (zwen- lub wewnętrzny)
- kształt (stożkowy, trójkątny, sześciokątny, ośmiokątny)
- rodzaj powierzchni
- długość i średnica
Jaką długość i średnicę zazwyczaj mają wszczepy śródkostne?
długość części wprowadzonej do kości: 5-20 mm
średnica w najszerszym miejscu: 3-8 mm
Mikrotopografa powierzchni implantu:
• nie stosuje się implantów o gładkiej, maszynowo opracowanej pow (MA)
by skrócić okres gojenia i zminimalizować ryzyko braku osteointegracji:
• piaskowanie i trawienie kwasem (SLA)
• utlenianie anodowe (TiUnite)
• nanoszenie powłoki z rozpylonej plazmy tytanowej (TPS)
• nanoszenie powłoki hydroksyapatytowej (HA)
• próby pokrycia pow proteinami stymulującymi wzrost kości
Implanty - wskazania:
• wszystkie rodzaje braków zębowych
- pacjenci zdrowi, w dobrej kondycji psychicznej, gotowi do współpracy
- odpowiednie miejscowe warunki anatomiczne
- gdy zawodzą tradycyjne metody protezowania
- gdy wszczepy stworzą korzystniejsze warunki do rekonstrukcji uzębienia
szczególnie polecane gdy:
• u pacjentów z rozległymi brakami, u których niemożliwe jest wykonanie uzupełnień stałych
• u pacjentów, którzy mają trudności z adaptacją do protez ruchomych
• w przypadku braku pojedynczego zęba, gdy zęby sąsiadujące z luką nie mają ubytków próchnicowych, wypełnień, uzupełnień prot
• u pacjentów, u których uzupełnienia ruchome utrudniają wykonywanie zawodu
Implanty - p/wskazania:
a. bezwzględne ogólne: • Psychozy • Nierealne oczekiwania pacjenta • Nadużywanie narkotyków i alkoholu • Zły stan zdrowia (choroby kości - osteomalacja, osteogenesis imperfecta, choroba Pageta; choroby ukł krwiotwórczego, przeszczepy narządów, choroby autoimmunologiczne tk łącznej, cukrzyca typu I) i terapie z zastosowaniem cytostatyków, leków immunosupr, sterydów
b. bezwzględne miejscowe:
• bruksizm
c. względne ogólne:
• choroby ogólne o ostrym przebiegu
• nałogowe palenie
d. względne miejscowe: • Anomalie morfologii szczęk i nieodpowiednia jakość kości • Wady zgryzu • Znaczne zaniki kostne • Czynne ostre procesy zapalne • Zły stan higieny jamy ustnej • zaawansowana choroba przyzębia • bóle nieznanego pochodzenia w JU • nowotwory JU • stan po napromienianiu kości (do 12 msc po )
Czynniki ryzyka u kandydatów do leczenia implantami:
a. ogólnomedyczne: • ostre choroby kości powodujące zaburzenia ich gojenia • choroby immunologiczne • leczenie z zastosowaniem sterydów • napromieniowana kość • niekontrolowana cukrzyca • inne ciężkie schorzenia
b. związane z przyzębiem
• aktywna choroba przyzębia
• oporne na leczenie choroby przyzębia
• predyspozycje genetyczne
c. związane z JU
• zła higiena
• aspekty osobiste i intelektualne
d. okluzyjne:
• bruksizm
• intensywne palenie papierosów (>10 / dziennie)
Czynniki wysokiego ryzyka u kandydatów do leczenia implantami:
- schorzenia układowe o ciężkim przebiegu
- obniżona odporność organizmu
- nadużywanie narkotyków
- negatywne nastawienie i niechęć do współpracy
Etapy leczenia implantoprotetycznego:
- Kwalifikacja
- Planowanie leczenia
- Zabieg wszczepienia implantu
- Leczenie prot
- Wizyty kontrolne
Ile miejsca w łuku jest wymagane dla wszczepienia implantu?
- minimum 5 mm do przeciwstawnego łuku zębowego dla przyszłego uzupełnienia protetycznego
- minimum 1,5 mm od implantu do zęba sąsiedniego / minimum 3 mm od implantu do drugiego implantu
Analiza RTG pod implant:
- wymiary i jakość kości
* położenie struktur anato (zatoka szczękowa, nerw zębodołowy), które mogą uniemożliwiać wprowadzenie wszczepu
Schemat postępowania przedzabiegowego:
- Wywiad i badanie stanu miejscowego
- Analiza radiologiczna
- Analiza jakościowa i ilościowa kości
- Przygotowanie ogólnomedyczne pacjenta
- Przygotowanie stomatologiczno-protetyczne
- Stworzenie planu zaopatrzenia protetycznego wczesnego i docelowego
- Sporządzenie dokumentacji modelowej i fotograficznej
- Stworzenie protez czasowych
Optymalne warunki do leczenia implantoprotetycznego :
- Dobry stan ogólny zdrowia pacjenta oraz brak miejscowych zmian patologicznych w jamie ustnej
- Zakończony okres wzrostowy szczęk
- Odpowiednia ilość i dobra jakość struktur kostnych
- Dobra higiena jamy ustnej
- Gotowość pacjenta do zaakceptowania ryzyka zabiegowego i współpracy w całym procesie rehabilitacyjnym
Brak spełnienia choćby jednego z powyższych parametrów stanowi czynnik ryzyka, ograniczający szanse na pozytywne wyniki leczenia
Zasady kwalifikacji - wiek:
- Wiek pacjentów nie stanowi elementu ryzyka ograniczającego wskazania do implantacji
- Dolna granica wieku to 16 lat (nie dotyczy implantów tzw. Ortodontycznych),
- W indywidualnych przypadkach wzrost może przebiegać powyżej 16 roku życia (chłopcy)
Elementy opieki pozabiegowej:
- Analiza co do zagrożenia wystąpienia powikłań pozabiegowych
- Ciągłe monitorowanie stanu tkanek okołowszczepowych, przyzębia i twardych tkanek pozostałego uzębienia naturalnego, oraz stanu uzupełnień protetycznych
- Profesjonalne i domowe zabiegi higieniczne
- Profilaktyczne korekty okluzji
- Leczenie występujących powikłań późnych
Parametry decydujące o powodzeniu leczenia implantoprotetycznego sprawdzane na wizytach kontrolnych:
- tk okołowszczeopwe nie powinny wykazywać cech zapalenia
- wszczep nie może wykazywać ruchomości
- uzupełnienie protetyczne nie może mieć uszkodzeń mechanicznych
- dopuszczalny pionowy zanik tk kostnej wynosi maksymalnie 0,5 mm w pierwszym roku, następnie 0,1 mm rocznie
Wizyty kontrolne - jak często?
W okresie od 1 do 4 tygodnia po obciążeniu wszczepów nadbudową protetyczną przeprowadza się systematyczne badania kontrolne w trakcie których na podstawie klinicznych parametrów stanu tkanek okołoimplantacyjnych sporządza się dalszy plan opieki
Po tym okresie przeprowadza się wizyty kontrolne
Co 6-12 miesięcy w przypadku pacjenta ogólnie zdrowego
Trzymiesięczny okres wizyt kontrolnych w przypadku pacjenta z większym ryzykiem
• U osób palących tytoń wskazana jest większa ilość wizyt kontrolnych → nikotyna upośledza ukrwienie tkanek, przez co procesy reparacyjne i zaburza gojenie tkanek i procesy osteointegracyjne
Kiedy mogą wzrastać obciążenia okluzyjne zaburzające stabilność wczepów filarowych?
- Niekorzystna relacja między śródkostną redługością implantu a wysokością nadbudowy
- Niekorzystna relacja między średnica implantu a powierzchnią zgryzu
- Elementy konstrukcji protetycznej poza strefą filarów
- Konstrukcje łączone z zębami naturalnymi
- Przechylenie osi wszczepów filarowych wzglądem osi antagonistów
- Urazowe kontakty okluzyjne
Czynniki decydujące o powodzeniu leczenia implantoportetycznego:
- odpowiednia kwalifikacja pacjenta
- dokładny przedchirurgiczny i protetyczny plan leczenia
- leczenie implantologiczne zdeterminowane planowaną odbudową prot
- prawidłowo przeprowadzone zabiegi chiru
- prawidłowo wykonane uzupełnienie prot
- dobra higiena
Przyczyny niepowodzeń odległych → periimplantitis:
- Błędy postępowania protetycznego
- Zaniedbania higieny jamy ustnej ze strony pacjenta
- Nieprzestrzeganie harmonogramu wizyt kontrolnych
- Zaniechanie wykonania koniecznych zabiegów korekcyjnych
Brak reakcji na nadmierne siły obciążenia zgryzowego na implant - czym jest spowodowany i do czego prowadzi?
w okołowszczepowej tkance kostnej nie ma tak rozwiniętego systemu nerwowych receptorów jak w przyzębiu naturalnym → upośledza to sprawność mechanizmu odruchowej obrony przed działaniem nadmiernych sił obciążenia zgryzowego + w związku ze sztywnym połączeniem implant-kość brak jest czynnika amortyzacji urazów zgryzowych → oba te czynniki mogą być przyczyną mechanicznych uszkodzeń konstrukcji
Powikłania śródoperacyjne:
- Krwotok
- Zranienie nerwu
- Połączenie ustno – zatokowe lub ustno – nosowe
- Złamanie
- Konsekwencje nieprawidłowej techniki wprowadzenia implantu → dehiscencja, perforacja, uszkodzenie zęba sąsiedniego, niewystarczająca stabilność pierwotna
Powikłania pooperacyjne wczesne:
- Krwotok
- Krwiak
- Obrzęk
- Zakażenie wczesne
- Rozejście się brzegów rany
- Perforacje śluzówki
- Odma tkankowa
- Ruchomość implantu
Powikłania pooperacyjne późne:
- Patologie okołowszczepowe (periimplantitis)
- Złamanie implantu
- Przewlekłe zapalenie zatok
- Ból przewlekły
- Podrażnienia śluzówki
Obciążenie natychmiastowe - kiedy?
- do 72h po implantacji
* gdy używamy wszczepów o powierzchniach modyfikowanych w nanotechnologii
Obciążenie natychmiastowe - warunki kwalifikacji:
a. Aparat Ostell – urządzenie oceniające stabilizację wszczepu w otaczających strukturach kostnych:
◦ Implant można obciążyć natychmiastowo gdy ISQ>60
Inne metody śródzabiegowej oceny jakości i gęstości tkanki kostnej – mniej wiarygodne:
b. Analiza biologiczna:
▪ ocena stopnia krwawienia z łoża kostnego i wyglądu wiórów kostnych
▪ Pomiar siły oporu – w trakcie nawiercania i wkręcania implantu (↑ oporu → ↑twardości)
▪ Jest to ocena wyłącznie subiektywna!
c. Pomiar kluczem dynamometrycznym
Ocena krwawienia kości i wiórów kostnych a jakość i gęstość tk kostnej:
- Miąższowe krwawienie, wióry nasączone krwią – kość dobrze ukrwiona, rzadka, obecność istoty gąbczastej → trudniej uzyskać stabilizację
- Brak krwawienia, suche, białe wióry – twarda, zbita warstwa kości
Pomiar kluczem dynamometrycznym jakości i gęstości kości:
▪ opiera się na końcowej wartości mierzonej w momencie osadzania wszczepu w kości (w końcowym momencie obrotowym)
▪ Daje informacje o pierwotnej, mechanicznej stabilizacji implantu bezpośrednio po zabiegu
▪ Pomiar mało dokładny, gdyż odzwierciedla stabilizację tylko orientacyjnie, w sposób przybliżony w części przyszyjkowej (Bo tkanka kostna ma różną
gęstość na całej powierzchni wszczepu)
ISQ - co to?
implant stability quotient – współczynnik stabilizacji wszczepu
Implant można obciążyć natychmiastowo gdy ISQ>60
Aparat Ostell - zasady działania i oceny pomiaru:
◦ Magnetyczny pomiar zakresu drgań implantu w kości: wkręcamy do wszczepu odpowiedni filar magnetyczny → aparat wysyła fale elektromagnetyczne, które powodują wzbudzenie drgań filaru i wszczepu → częstotliwość drgań jest przetwarzana i zeskalowana do wartości 0-100 ISQ (implant stability quotient – współczynnik stabilizacji wszczepu)
◦ Zakres mikrodrgań jest wyrazem sztywności połączenia implantu z kością
◦ Pomiar nieinwazyjny, może być wykonywany w odstępach czasowych (pomiar wtórnej stabilizacji wszczepu)
◦ Implant można obciążyć natychmiastowo gdy ISQ>60
Implanty jedno- i dwuczęściowe - sposoby osadzania konstrukcji prot do implantów:
• jednoczęściowe - cementowanie na jego części nadkostnej
• dwuczęściowe (część śródkostna i przykręcana część nadkostna)
a. bezpośrednie przykręcenie do implantu
b. cementowanie na wcześniej przykręconym filarze (łączniku)
Wady i zalety bezpośredniego przykręcenia konstrukcji prot do implantu:
ZALETY:
• możliwość okresowej kontroli i naprawy po odkręceniu
WADY:
• częstsze pękanie ceramiki koron perforowanych (otwór dostępu do śruby)
• mikroszczelina na połączeniu implant-filar (siedlisko bakterii wywołujących periimplantitis)
Bezpośrednie przykręcenie konstrukcji prot do implantu - jakie konstrukcje?
konstrukcje rozległe (też obejmujące cały łuk zębowy) – w razie konieczności naprawy
czy leczenia st zapalnych można zdjąć i ponownie
zamontować
Cementowanie na wcześniej przykręconym filarze - jakie konstrukcje?
korony pojedyncze, krótkie mosty
Cementowanie na wcześniej przykręconym filarze - wady i zalety:
ZALETY: • uproszczona technika wykonawstwa laboratoryjnego • estetyka • brak powikłań wynikających z możliwości uszkodzenia gwintów i śrub mocujących
WADY:
• trudność usunięcia nadmiaru cementu → stan zapalny tk okołowszczepowych
• zdjęcie = zniszczenie