Korony + licówki Flashcards
Licówki - wskazania:
• zmiana barwy zębów opornych na wybielanie:
➢ przebarwienia po leczeniu tetracykliną
➢ niepowodzenia w wybielaniu zewnątrz- i wewnątrzkomorowym
• zmiana kształtu zębów
➢ zamknięcie diastem i otwartych przestrzeni miedzyzebowych
➢ wydłużenie koron, odbudowa brzegów siecznych po urazach
➢ odbudowa zębów z rozległym ubytkami klasy IV i V
➢ odbudowa zębów z erozją szkliwa
➢ odbudowa okluzji startych zębów przednich
➢ poprawa kształtu zębów z anomalii morfologicznymi wrodzonymi lub nabytych
• niewielkie zmiany położenia zębów:
➢ korekta nieznacznych rotacji zębów i przechyleń,
➢ przesunięcie linii pośrodkowej siekaczy
• kombinacje wskazań
Licówki - przeciwwskazania:
- obecność silnych parafunkcji, bruksizm → zbyt duże siły zwarcia
- zęby niewystarczająco pokryte szkliwem → brak retencji (duże starcia, zęby krótkie, z licznymi wypełnieniami, z zaawansowaną hipoplazją szkliwa)
- nieustabilizowane periodontopatie przyzębia brzeżnego
Jakie są zalety kompozytowych licówek w porównaniu z ceramicznymi?
- tańsze
- wymagają mniejszej preparacji zębów
- jedna wizyta
Jakie są wady kompozytowych licówek w porównaniu z ceramicznymi?
- gorsza estetyka
- niestabilna integracja brzeżna
- mogą pojawić się przebarwienia
- mniejsza trwałość (2-5 lat)
- wysoka ekspansja termiczna i duża elastyczność → nie przywraca biomechanicznych właściwości zęba
Licówki - wizyty:
Wizyta I: badanie przedmiotowe i podmiotowe; wyciski orientacyjne, dokumentacja foto; planowanie leczenia
ewentualne zabiegi przedprotetyczne
Wizyta II: znieczulenie zęba; preparacja; dobór koloru, retrakcja; wycisk roboczy masami elastomerowymi; rejestracja zwarcia; uzupełnienie tymczasowe
Wizyta III: kontrola dopasowania, cementowanie
Licówki - jakie przygotowanie przedprotetyczne można wprowadzić przed ich wykonaniem?
- chirurgia śluzówkowo-dziąsłowa
- wybielanie
- ortodoncja i chirurgia ortognatyczna
- kompozytowy mock-up
Licówki - o co należy uzupełnić badanie podmiotowe i przedmiotowe?
- modele sytuacyjne → umożliwiają analizę okluzji i podniebiennych stosunków przestrzennych
- dokumentacja foto → dostarcza potrzebnych info o kształcie łuków zębowych w stosunku do twarzy
- diagnostyczne nawoskowanie: wax-up
- uzupełnienia tymczasowe: mock-up
Licówki - czym jest wax-up?
modelowanie licówek z wosku w kolorze zębów naturalnych na gipsowych modelach diagnostycznych
Licówki - czym jest mock-up?
za pomocą klucza silikonowego wykonanego na modelu z wax-upu, bez wytrwawiania szkliwa, nakłada się na zęby kompozyt dla uwidocznienia kształtu przyszłych licówek; po polimeryzacji materiału można dokonać analizy długości zębów względem wargi górnej i dolnej, a także zwrócić uwagę na funkcję, wygodę pacjenta i fonetykę
Zasady preparacji zębów pod licówki ceramiczne:
• w granicach szkliwa (unikać obnażenia zębiny bo osłabia to połączenie zęba z licówką), ale wypreparowanie wystarczającej ilości miejsca, by nie dopuścić do przekonturowania licówki
• wyraźny zaokrąglony stopień typu chamfer
• brak podcieni, ostrych brzegów i kątów
gładkie obrzeża
• zmiany próchnicowe i wypełnienia położone poddziąsłowo powodują, że zasięg i głębokość przebiega na granicy szkliwno-cementowej - działanie kwasu w tym obszarze jest mniej efektywne
• położenie brzegu licówki naddziąsłowo, dodziąsłowo lub poddziąsłowo zależy od układu warg i koloru zęba
• w przypadku zębów przebarwionych, zamykania diastem oraz obecności wypełnień klasy III należy włączyć do preparacji ściany styczne
• preparacja obejmująca brzeg sieczny zapewnia licówkom większą odporność na złamania i lepszą stabilność podczas cementowania
• granica preparacji nie może znajdować się w miejscu startym, w punkcie kontaktu z zębem przeciwstawnym, ani w obrębie powierzchni wklęsłej
Licówki - głębokość preparacji:
- przyszyjkowo 0,1 - 0,2 mm
- środkowo 0,3 - 0,7 mm
- w okolicy brzegu siecznego 1,0 - 1,5 mm
- podniebiennie 0,5 - 0,7 mm
Od czego zależy położenie brzegu licówki?
- naddziąsłowo lub dodziąsłowo: gdy podczas ruchów mimicznych pacjent nie odsłania szyjek zębów
- poddziąsłowo: gdy w czasie uśmiechu dziąsło jest mocno odsłaniane
Licówki - jakie wyróżniamy typy preparacji?
TYP I, L, U
Licówki - preparacja typu I:
preparacja pod licówkę obejmuje pow. przedsionkową i kończy się na brzegu siecznym, zaś str. językowa może pozostać nienaruszona; taki rodzaj preparacji wykonuje się przypadku małych ubytków tk. twardych i przebarwień
Licówki - preparacja typu L:
preparacja polega na zniesieniu brzegu siecznego o 1mm, następnie przejściu i zakończeniu st. typu chamfer o szer. 1mm; przy wydłużaniu koron
Licówki - preparacja typu U:
przypomina od str. wargowej preparację pod koronę ¾ ; jest stosowana w przypadku większego uszkodzenia tk. i istotnych przebarwień
Licówki - co gdy przy preparacji obnażymy zębinę?
należy miejscowo aplikować system wiążący do zębiny (DBA - dentin bonding agent; IDS - immediate dentin sealing) po uprzednim wytrawieniu i nałożeniu primera; DBA powinno być stosowane na świeżo ciętą zębinę (po zakończeniu preparacji i przed pobraniem wycisków) → natychmiastowe zabezpieczenie kompleksu miazgowo-zębinowego, zapobiegające pozabiegowej nadwrażliwości i infekcji bakteryjnej w fazie uzupełnień tymczasowych
Kiedy usuwa się nitkę retrakcyjną w procesie preparacji pod licówki?
tuż przed pobraniem wycisku
W jaki sposób utrzymują się kompozytowe uzupełnienia tymczasowe w procesie wykonywania licówek?
na zasadzie skurczu polimeryzacyjnego albo wytrawiania punktowego i systemu łączącego
Licówki - kontrola dopasowania przed cementowaniem:
- usunięcie licówek tymczasowych - jeśli mocowanie jest zbyt silne za pomocą diamentowego stożka można wykonać pionowe nacięcia na pow. wargowej, następnie umieścić w wykonanym rowku ekskawator i przekręcić tak, by uzupełnienie tymczasowe przełamało się na dwie części; nie należy używać strumienia wody, aby móc dobrze ocenić głębokość nacięcia i nie uszkodzić tkanek zęba
- najpierw kontrola każdej licówki oddzielnie, aby ocenić jej integrację brzeżną z tkankami zęba i dziąsłem; położenie licówki musi być jednoznaczne i bardzo stabilne (nie należy używać siły, ponieważ ceramika bez podparcia jest bardzo krucha!) - idealna szczelność warunkuje powodzenie leczenia
- kontrola wszystkich licówek razem - jeżeli są ustawione zbyt ciasno, należy to skorygować
- sprawdzenie koloru - zwilżenie powierzchni zęba i licówki wodą + kontrola w różnym świetle (lampa unitu / światło dzienne), na ostateczny wygląd uzupełnienia wpływają grubość i kolor kompozytu oraz ceramiki licówki → skorygowanie koloru za pomocą kompozytu mocującego jest trudne, ponieważ jego warstwa jest bardzo cienka (zbyt gruba warstwa powoduje większy skurcz polimeryzacyjny, co zwiększa ryzyko powstania nieszczelności brzeżnych)
- w trakcie kontroli nie można ocenić warunków zwarciowych (kruchość i delikatność porcelany) → ewentualne korekty w zwarciu są możliwe dopiero po ostatecznym zacementowaniu
Licówki - cementowanie:
- cementowanie adhezyjne za pomocą cementów kompozytowych
- licówki można mocować pojedynczo lub parami
- cement należy rozprowadzić równomiernie za pomocą pędzelka
- ostrożnie i powoli nakładać od brzegu siecznego w kierunku wierzchołkowo-dziąsłowym (zapobieganie powstawaniu pęcherzy powietrza na powierzchni łączenia
- nadmiar cementu wypływający wokół szyjki należy usunąć zgłębnikiem ruchem odcinania / do usuwania nadmiaru cementu służą pędzelki zwilżone systemem łączącym / przestrzenie międzyzębowe należy oczyścić za pomocą nitki dentystycznej za pomocą ruchów w kierunku podniebienia (by nie doprowadzić do przemieszczenia licówki)
- etapy polimeryzacji warto rozłożyć, naświetlać punktowo ok. 2 s, aby materiał częściowo spolimeryzował → można ustabilizować ostateczną pozycję licówki i łatwo usunąć nadmiary kompozytu nie uszkadzając tk. miękkich
- ostateczne utwardzenie materiału przy maksymalnej energii lampy (licówki absorbują 40-50% emitowanego światła) - zaleca się podwojenie czasu polimeryzacji oraz stosowanie cementów podwójnie wiążących (światłoutwardzalne żywice nie zostają całkowicie spolimeryzowane, jeśli licówka jest grubsza niż 0,7 mm lub zbyt nieprzezierna)
- zaleca się stosowanie materiałów zapobiegających wytwarzaniu warstwy inhibicyjnej
Licówki porcelanowe - zalety:
- oszczędność tkanek twardych
- dobry efekt estetyczny
- trwałość
- biozgodność z tk. przyzębia
- szczelność brzeżna
- możliwość ponownej interwencji
Licówki porcelanowe - wady:
- trudne cementowanie adhezyjne
- kłopot z dobraniem koloru
- mała wytrzymałość
- skomplikowane wykonanie labo
- trudna naprawa
Jaki wpływ na zdrowie przyzębia mają licówki porcelanowe?
adhezja płytki bakteryjnej do gładkiej porcelany jest mniejsza niż do szkliwa → większa szansa utrzymania zdrowego przyzębia
W jaki sposób można ocenić czy prawidłowo usunięto kompozyt z powierzchni zęba przed cementowaniem licówek?
zaleca się stosowanie lup lub mikroskopu; można wytrawić cały obszar przez 10 s, dzięki czemu resztki kompozytu staną się widoczne (w przeciwieństwie do wytrawionego szkliwa nie będą wyglądały jak zamrożone)
Jakie parametry wpływają na przepuszczalność światła przez licówkę?
jej grubość i nieprzezierność
Jakie wyróżniamy korony ze względu na rodzaj materiału?
- jednolite - metalowe, z materiałów złożonych, akrylowe i ceramiczne
- złożone - licowane (ceramiką / akrylem / kompozytem)
Jakie wyróżniamy korony ze względu na zasięg?
- całkowite - obejmujące całą powierzchnię kikuta koronowego
- częściowe - pokrywające tylko wargową lub policzkową powierzchnię zębów naturalnych (np. półkorony, korony trzyćwierciowe i licówki)
Jakie wyróżniamy korony ze względu na stosunek do dziąsła?
naddziąsłowe, dodziąsłowe, poddziąsłowe
Jakie wyróżniamy korony ze względu na sposób preparowania zęba filarowego?
- bezschodkowe (kikut przygotowany bez schodka)
* schodkowe (kikut z wypreparowanym schodkiem)
Jakie wyróżniamy korony ze względu na pełnione funkcje i wskazania szczegółowe?
- lecznicze
- profilaktyczne
- uzupełniające / dobudowujące
- korygujące
- ochronne (czasowe)
- kosmetyczne
- zakotwiczające
- zespalające
- teleskopowe
- z zasuwami
- z zaczepami podporowymi
- z powierzchnią retencyjną dla utrzymania klamry
Korony całkowite metalowe - wskazania:
- odbudowa zniszczonej korony (w odcinku bocznym), jeśli nie mogą być zastosowane inne, mniej inwazyjne metody rekonstrukcji
- element łączący przęsło mostu z filarem
- odbudowa części klinicznej korony istotnie zniszczonej przez próchnicę
- poprawa kształtu korony klinicznej zęba celem uzyskania retencji dla klamry protezy ruchomej
- odbudowa pow. okluzyjnych przy podnoszeniu wysokości zwarciowej
- ochrona tkanek zęba przed patologicznym starciem (także w schorzeniach takich jak amelogenesis imperfecta etc.)
- odbudowa punktów stycznych
- z przyczyn finansowych, gdy kogoś nie stać na koronę pełnoceramiczną
Korony metalowe - p-wskazania:
❌ Odcinek estetyczny
❌ Rozchwianie III-ego stopnia wg Kantorowicza
❌ “Trwałe zmiany okołowierzchołkowe” - utrzymują się pomimo endodontycznego leczenia.
❌ Można zastosować mniej inwazyjne metody rekonstrukcji
❌ Skłonność do próchnicy
❌ Młody wiek pacjenta
❌ Alergia na dany metal
Jakie metale mogą być wykorzystane do wykonania korony metalowej?
- stopy złota
- stopy srebrowo-palladowe
- stopy chromowo-niklowe
- stopy kobaltowo-chromowe
- tytan
Korona pełnoceramiczna - wskazania:
- alergia na metale
- odbudowa zniszczonej lub uszkodzonej korony (rozległą próchnicą/urazem) szczególnie w odcinku przednim
- poprawa estetyki zębów przednich (korekta kształtu, koloru i położenia zębów znacznie przebarwionych, z licznymi defektami szkliwa, w złej pozycji w łuku)
- odtworzenie koron zębów leczonych endo odbudowanych WKK z włókna szklanego
- rekonstrukcja okluzji
- jako element łączący przęsło mostu z filarem
Korona pełnoceramiczna - p-wskazania:
❌ Niskie korony zębów (brak retencji)
❌ Mały wymiar przedsionkowo- językowy (brak miejsca na materiał korony)
❌ Zgryz głęboki (brak miejsca na materiał korony)
❌ Pacjenci z parafunkcjami (bruksizmem) → ceramika jest twarda, ale krucha → pęknie
❌ Rozchwianie III-ego stopnia wg Kantorowicza, zaawansowana choroba przyzębia
❌ “Trwałe zmiany okołowierzchołkowe” - utrzymują się pomimo endodontycznego leczenia
❌ Można zastosować mniej inwazyjne metody rekonstrukcji
❌ Zęby zniszczone poddziąsłowo → założenie koron doprowadziłoby do naruszenia szerokości biologicznej
❌ Skłonność do próchnicy
❌Młody wiek pacjenta - ryzyko uszkodzenia miazgi podczas szlifowania
Materiały do wykonania koron pełnoceramicznych:
- ceramika skaleniowa
- ceramika wzmocniona kryształami leucytu
- ceramika wzmocniona dwukrzemianem litu
Korony złożone na podbudowie z tlenku cyrkonu - wskazania:
- alergia na metale
- odbudowa zniszczonej lub uszkodzonej korony (rozległą próchnicą/urazem) szczególnie w odcinku przednim
- element łączący filary z przęsłami w mostach na bazie tlenku cyrkonu
- poprawa estetyki zębów przednich (korekta kształtu, koloru i położenia zębów znacznie przebarwionych, z licznymi defektami szkliwa, w złej pozycji w łuku)
- odtworzenie koron zębów leczonych endo odbudowanych WKK
- rekonstrukcja okluzji
- odbudowa koron zębów u pacjentów poddawanych okresowym kontrolom radiologicznym z zastosowaniem MRI
- odbudowa zębów na implantach
Korony złożone na podbudowie z tlenku cyrkonu - p-wskazania:
❌ Niskie korony zębów (brak retencji)
❌ Mały wymiar przedsionkowo- językowy (brak miejsca na materiał korony)
❌ Zgryz głęboki (brak miejsca na materiał korony)
❌ Rozchwianie III-ego stopnia wg Kantorowicza, zaawansowana choroba przyzębia
❌ “Trwałe zmiany okołowierzchołkowe” - utrzymują się pomimo endodontycznego leczenia
❌ Można zastosować mniej inwazyjne metody rekonstrukcji
❌ Zęby zniszczone poddziąsłowo → założenie koron doprowadziłoby do naruszenia szerokości biologicznej
❌ Skłonność do próchnicy
❌Młody wiek pacjenta - ryzyko uszkodzenia miazgi podczas szlifowania
Korona metalowo-ceramiczna - wskazania:
- odbudowa zniszczonej korony w odcinku przednim i bocznym
- poprawa kształtu korony klinicznej
- element łączący przęsło mostu z filarem.
- poprawa kształtu korony klinicznej zęba celem uzyskania retencji dla klamry protezy ruchomej
- zęby leczone endodontycznie z odpowiednią konstrukcją podpierającą (WKK)
- rekonstrukcja płaszczyzny zwarciowej
- ochrona tkanek przed patologicznym starciem (także w schorzeniach takich jak amelogenesis imperfecta etc.)
- odbudowa punktów stycznych
Korona metalowo-ceramiczna - p-wskazania:
❌ Niskie korony zębów
❌ Mały wymiar przedsionkowo- językowy
❌ Rozchwianie III- ego stopnia wg Kantorowicza
❌ “Trwałe zmiany okołowierzchołkowe” - utrzymują się pomimo endodontycznego leczenia
❌ Nieprawidłowo przeprowadzone endodontyczne leczenie.
❌ Można zastosować mniej inwazyjne metody rekonstrukcji
❌ Skłonność do próchnicy
❌Młody wiek pacjenta
❌ Alergia na metal, obecny inny metal w jamie ustnej, z którym planowana korona nie jest “kompatybilna” → korozja
Korony metalowo-kompozytowe - wskazania:
tylko jako uzupełnienia tymczasowe!
Ponieważ:
• (tak jak akryl) sprzyjają bardziej odkładaniu płytki nazębnej
• są bardziej ścierne, mniej wytrzymałe
• bardziej sprzyjają stanom zapalnym dziąsła brzeżnego niż korony olicowane porcelaną
• po czasie ulegają przebarwieniom
Wiertła nr 1,2,3 do szlifowania koron - kolor, kształt, zastosowanie:
do preparacji wszystkich zębów z każdym typem stopnia;
1 -zielony talerzyk
2 - zielony płomyk
3 - zielony szczelinowiec
Nr 1 i 2 służą do opracowywania powierzchni okluzyjnej, a dodatkowo wiertło nr 2 do powierzchni podniebiennej (językowej) zębów przednich
Nr 3 przeznaczone jest do separacji od zębów sąsiadujących
Wiertła nr 4,5,6 do szlifowania koron - kolor, kształt, zastosowanie:
do preparacji powierzchni obwodowych i stopnia rozwartego
4 - zielona torpeda
5 - niebieska torpeda
6 - czerwona torpeda
Wiertła nr 7,8,9 do szlifowania koron - kolor, kształt, zastosowanie:
do preparacji powierzchni obwodowych i stopnia prostego zaokrąglonego;
Nr 9 służy również do końcowej fazy wygładzania wcześniej oszlifowanej powierzchni okluzyjnej
7 - zielony zaokrąglony walec
8 - niebieski zaokrąglony walec
9 - czerwony zaokrąglony walec
Wiertła nr 10, 11 do szlifowania koron - kolor, kształt, zastosowanie:
do formowania schodka prostego w klasycznej koronie schodkowej
10 - niebieski ścięty stożek
11 - czerwony ścięty stożek
Wiertło nr 12 do szlifowania koron - kolor, kształt, zastosowanie:
do preparacji „ścięcia” schodka prostego ze skośną krawędzią
12 - czerwony szczelinowiec
Jakie wyróżniamy rodzaje schodków?
- Schodek prosty (shoulder)
A. Schodek klasyczny
B. Schodek prosty ze skośną krawędzią (beveled shoulder)
C. Schodek prosty pełny zaokrąglony - Schodek rozwarty ( chamfer)
Schodek prosty klasyczny - kiedy stosujemy?
- korony lane licowane ceramiką na zębach filarowych z żywą miazgą
- korony teleskopowe
Schodek prosty ze skośną krawędzią (beveled shoulder) - kiedy stosujemy?
• koron lanych licowanych w taki sposób, że przydziąsłowo pozostawiony jest nielicowany rant spoczywający na ściętej krawędzi schodka, korony takie mogą być stosowane w rejonach znajdujących się poza „strefą widocznego łuku zębowego”, polecane przy koronach złożonych lanych licowowanych ceramiką, akrylem
Schodek prosty pełny zaokrąglony - kiedy stosujemy?
schodki tego typu preparowane są pod korony jednolite ceramiczne odlewane tradycyjnie lub przy użyciu technologii CAD.
Schodek rozwarty - kiedy stosujemy?
głównie dla koron jednolitych metalowych lub koron lanych licowanych ceramiką
Czym jest ząb ćwiekowy?
ząb odbudowany za pomocą WKK i korony całkowitej
Korona - postępowanie kliniczne:
WIZYTA I
1. Badanie podmiotowe: alergie na metale, bruksizm czy obecny, stan SSŻ (zapytaj o dolegliwości),
2. Badanie przedmiotowe - ważne określenie stanu uzębienia, higieny jamy ustnej, stanu korony, jaki poziom zniszczenia tk. twardych, stanu przyzębia, w tym ruchomości zębów, błony śluzowej, w tym wykluczenie obecności przetok, na RTG oceniamy:
- ocena stanu tkanek okołowierzchołkowych
- ocena przyzębia brzeżnego
- ewentualnie ocena możliwości przeprowadzenia leczenia endodontycznego lub jakości
wypełnienia, jeśli takie leczenie zostało przeprowadzone
- wykluczenie dodatkowych patologii, np. resorpcji, obliteracji, ankylozy, złamanie korzenia, próchnica korzenia
3. Ewentualnie pobranie wycisków pod modele diagnostyczne
4. Przedstawienie planu leczenia:
a. przedprotetycznego (ewentualnie)
b. wstępne postępowanie protetyczne: wykonanie wkładu, odbudowa zrębu zęba, korekcyjne szlifowanie celem wyrównania płaszczyzny okluzyjnej
c. leczenie protetyczne → przedstaw pacjentowi ile będzie kosztować, ile potrwa, możliwe powikłania
WIZYTA II
- Przed szlifowaniem pobranie wycisku → indeks silikonowy, celem sporządzenia natychmiastowej korony ochronnej
- Znieczulenie, jeśli ząb żywy
- Szlifowanie zęba
- Pobranie wycisków oszlifowanego zęba, pozostałych zębów w łuku oraz wycisk zębów przeciwstawnych
- Rejestracja zwarcia → jeśli szlifowanie prowadzi do utraty zwarcia, to należy je zarejestrować wcześniej (przed szlifowaniem)
- Zabezpieczenie zębiny oszlifowanego/-ych zęba/ - ów odpowiednim preparatem
- Osadzenie korony tymczasowej
- Dobór koloru olicowania za pomocą kolornika razem z pacjentem
WIZYTA III
- Kontrola gotowej korony w jamie ustnej
- Jeśli konieczne korekty → odeślij do laboratorium na polerowanie, szlifowanie
- Osadzenie na stałe korony protetycznej
WIZYTA IV
Kontrola: reakcji przyzębia brzeżnego, okołowierzchołkowego (w powiązaniu z okluzją!) zęba z osadzoną koroną, ale też zębów sąsiednich i przeciwstawnych, kontrola HIGIENY jamy ustnej
Jakie warunki budowy powinna spełniać korona protetyczna?
- Mieć kształt anatomiczny → odpowiednia wypukłość powierzchni bocznych, zarys guzków i bruzd
- Odtwarzać punkty styczne → w przeciwnym razie dochodzi do zapalenia dziąseł i brodawek, a w konsekwencji powstanie przewlekłych schorzeń przyzębia
- Zapewnić utrzymanie higieny
- Odtwarzać prawidłowy przebieg powierzchni zwarciowo-artykulacyjnej
- Ściśle przylegać do szyjki zęba, mieć gładkie bezstopniowe przejście na powierzchnię obwodową
Czego dotyczy kontrola wykonania korony protetycznej?
- zasięgu korony
- szczelności brzeżnej (50-100 um)
- kontaktu z zębami sąsiadującymi (obecność punktów stycznych)
- wypukłości korony - kształtu anatomicznego
- powierzchni zgryzowej oraz zwarcia
- koloru
“Przymiarka” i cementowanie korony protetycznej - etapy:
- usunięcie uzupełnienia tymczasowego
- oczyszczenie pow. zęba (przemycie fizjologicznym rr-em soli, zabezpieczenie prep ochronnymi)
- kontrola korony protetycznej
- cementowanie
Korony metalowe - jaki rodzaj cementu?
dowolny rodzaj cementu wiążącego chemicznie
Korona metalowa - cementowanie:
- dezynfekcja korony
- zarobienie cementu
- cement powinien wypełniać od 1/3 do 1/2 wysokości korony
- konieczne jest utrzymywanie uzupełnienia w prawidłowej pozycji
- usunięcie nadmiaru cementu
- ponowne sprawdzenie w zwarciu
Korona metalowa - szlifowanie zęba:
Preparacja pod koronę metalową może być nad- lub dodziąsłowa
1. powierzchnia zwarciowa:
• zaznaczamy rowki orientacyjne 1-1,5 mm
• edukujemy tkanki zęba pomiędzy rowkami z zachowaniem kształtu anatomicznego pow okluzyjnej
• guzek czynnościowy szlifujemy pod kątem 45 stopni
2. ściany osiowe powinny być równoległe, lekko zbieżne (optymalnie pod kątem 3-6 stopni)
3. stopień typu light chamfer na całej długości musi mieć gładki, nieprzerwany przebieg (głębokość stopnia to 0,5-0,8 mm)
4. wygładzenie preparacji i zaokrąglenie krawędzi.
5. na pow policzkowej dolnych lub podniebiennej górnych można wykonać rowki retencyjne, które poprawiają stabilizację korony, zwiększają retencję na zębach z niskimi ścianami osiowymi, ułatwiają odpływ nadmiarów cementu i prawidłowe osadzenie korony; wadą tych rowków jest to, że utrudniają szlifowanie i wykonanie techniczne koron (nie wiem czy ktokolwiek te rowki robi)
Jakie metale wykorzystuje się do wykonawstwa koron złożonych na podbudowie metalowej?
- stopy chromowo-niklowe
- stopy chromowo-kobaltowe
- stopy srebrowo-palladowe
- stopy złota
- stopy tytanu
Jakie warunki powinny spełniać metale wykorzystywane do wykonawstwa koron złożonych?
- o 150-200°C wyższa temperatura topnienia metalu niż napalania ceramiki
- współczynnik ekspansji termicznej metalu musi być wyższy niż porcelany (jednak różnica nie powinna być większa niż 0,5 x 10^-6 / °C)
Grubość podbudowy metalowej w koronach złożonych wynosi:
- 0,3-0,4 mm w przypadku stopów szlachetnych
* 0,2 mm w przypadku stopów nieszlachetnych
Ceramiką o jakiej topliwości pokrywa się korony złożone na podbudowie metalowej?
porcelana niskotopliwa (850-1050°C, a w przypadku tytanu poniżej 850°C)
Metal-ceramika - w jaki sposób się łączą?
- połączenie chemiczne przez warstwę tlenków
- zagłębienia mikroretencyjne
- różnica w kurczliwości metalu i ceramiki (naprężenia ściskające)
Ceramika-tytan - w jaki sposób się łączą?
ze względu na fizykochemiczne właściwości tytanu, wymaga specjalnego przygotowania podbudowy oraz mas ceramicznych (temp. topnienia 700-850°C)
przygotowanie powierzchni tytanu wymaga:
• obróbka strumieniowo-ścierna
• trawienie (10-30% HNO3 + 1-3% HCl)
• nanoszenie warstwy pośredniej SiO2-TiO2
Korony złożone metalowo-ceramiczne - szlifowanie:
- zaznaczamy rowki orientacyjne
• na pow wargowej - 1,2 mm
• na brzegu siecznym - 2mm - pow wargowa szlifowana jest w dwóch płaszczyznach: przyszyjkowej i przysiecznej
• część przyszyjkowa szlifowana jest pod kątem 3-6 stopni
• część przysieczna redukowana jest pod kątem uzależnionym od wypukłości anatomicznej korony - brzeg sieczny opracowywuje się zgodnie z jego naturalnym nachyleniem z redukcją o 2 mm
- pow podniebienną opracowywuje się na grubość ok. 1 mm, pod kątem 3-6 stopni do pow przedsionkowej.
5.należy stworzyć przestrzeń ok. 1,5 mm pomiędzy zębem szlifowanym a p/wstawnymi na grubość przyszłej korony
6.preparację ścian stycznych zaczynamy separatorami - od strony wargowej - stopień typu heavy chamfer lub radial shoulder o głębokości 1,2mm
- od strony językowej i powierzchni stycznych = light chamfer - 0,7mm (mniej rozległe szlifowanie pozwala na większą ochronę twardych tkanek zęba, ale tylko wtedy gdy od podniebiennej strony korona NIE będzie licowana ceramiką)
- wygładzamy, ostre brzegi zaokrąglamy
Jakie warstwy porcelany wykorzystywane są w wykonawstwie koron złożonych?
- opakerowa (maskująca) - maskuje kolor stopu oraz jest odpowiedzialna za połączenie metal-ceramika
- zębinowa (dentyna) - stanowi główną część licowanego uzupełnienia, nadaje kształt i kolor zęba, jest mało przezierna
- szkliwna - duża przezierność, zapewnia korzystny efekt estetyczny
- glazura szkliwopodobna - odpowiedzialna za wytrzymałość, zapobiega gromadzeniu się płytki nazębnej, wpływa na korzystny efekt estetyczny
Korony ceramiczno-metalowe - jaki rodzaj cementu?
każdy rodzaj cementu wiążącego chemicznie lub podwójnie
Korona ceramiczno-metalowa - cementowanie:
- dezynfekcja korony
- zarobienie cementu
- cement powinien wypełniać do 1/2 wysokości korony
- konieczne jest utrzymywanie uzupełnienia w prawidłowej pozycji
- usunięcie nadmiaru cementu
- ponowne sprawdzenie w zwarciu
Korona metalowo-ceramiczna - zalety:
- uniwersalne (można je wykorzystać zarówno w przednim, jak i tylnym odcinku łuku zębowego)
- łączą w sobie zalety uzupełnień metalowych i pełnoceramicznych
- bardziej wytrzymałe i odporne na zniszczenie niż uzupełnienia pełnoceramiczne
- zadowalająca estetyka
- niskie koszty (w stosunku do koron pełnoceramicznych)
- trwałość 95% w okresie 10 lat
Korona metolowo-ceramiczna - wady:
- wymagają większej redukcji twardych w porównaniu z koronami jednolicie metalowymi i pełnoceramicznymi
- niedoskonałości estetyczne (wyeksponowanie brzegu uzupełnienia w postaci szarego odcienia w okolicy odcienia w okolicy przydziąsłowej - alternatywą jest korona złożona z pełnoceramicznym brzegiem)
- mniejsza przezierność niż tk zębów (są opakerowe)
- mogą ulec korozji i powodować alergie
Z czego wykonana jest podbudowa korony powstałej dzięki technologii galwanoformingu? Jaki to ma wpływ na jej właściwości?
z 24-karatowego złota (jest monomerem) - lepsze właściwości biologiczne i fizykochemiczne niż uzupełnienia wykonane metodą klasyczną wykorzystującą stopy złota
Korona złożona w technologii galwanoformingu - grubość podbudowy i warstwy licującej?
podbudowa: 0,2-0,3 mm
warstwa licująca: 1,0 mm
Korona złożona w technologii galwanoformingu - szlifowanie:
- chamfer o głębokości 1-1,2 mm
- zbieżność ścian osiowych w granicach 6 stopni
- brak ostrych krawędzi i podcieni
Korona złożona w technologii galwanoformingu - zalety:
- szczelność do 20μm (dokładność przylegania niż w przypadku techniki odlewania)
- dokładność przylegania - najwyższa precyzja i dopasowanie
- biozgodność, mniejsze odkładanie płytki nazębnej
- dobra estetyka (cienka podbudowa)
- brak zanieczyszczeń metalu (99,8% Au) = brak alergizacji
- homogenna struktura, brak porowatości
- równomierna warstwa podbudowy
- mało inwazyjna preparacja
- cztery razy większa twardość niż konstrukcji lanej
- drobnoziarnista struktura
- brak skurczu odlewniczego (ważne przy elementach precyzyjnych)
- oszczędność materiału (do 40% mniejsze zużycie)
Korona złożona w technologii galwanoformingu - wady:
- wysoki koszt
- wymagana specjalistyczna aparatura
- brak warstwy tlenków zapewniających połączenie z ceramiką licującą
- niższa wytrzymałość na złamania w porównaniu z koronami wykonywanymi metodą traconego wosku
Korona złożona metalowo-kompozytowa - szlifowanie:
- postępowanie jak w przypadku koron metalowo-ceramicznych
- od strony przedsionkowej: 1,3-1,7 mm
- od językowej: 0,3-0,5 mm
Korony złożone metalowo-kompozytowe - wady:
- z czasem mogą ulegać przebarwieniom (nasiąkliwość materiału)
- sprzyjają odkładaniu płytki nazębnej (szorstkość kompozytu) → mogą rozwinąć się stany zapalne przyzębia brzeżnego
- pokrycie materiałem kompozytowym powierzchni zgryzowej może doprowadzić do obniżenia wysokości zwarcia (ścieralność materiału)
- mechaniczne połączenie metalu z tworzywem sztucznym nie zapewnia trwałości (przebarwienia / odłamania części licującej)
- wytworzenie odpowiedniej ilości miejsca dla mechanicznych zakotwiczeń materiału licującego wymaga zeszlifowania większej ilości twardych tkanek
- kompozyt ma mniejszą trwałość i wytrzymałość niż ceramika (ulega starciu)
Jakie materiały wykorzystujemy do wykonania koron pełnoceramicznych?
- ceramika skaleniowa
- ceramika wzmocniona kryształami leucytu
- ceramika wzmocniona dwukrzemianem litu
Korony pełnoceramiczne - szlifowanie:
- pow przedsionkową szlifujemy w dwóch płaszczyznach na grubość 0,8-1,5 mm
- brzeg sieczny ścinamy o 2 mm równolegle do naturalnego nachylenia brzegu (kikut ma stanowić ⅔ długości przyszłej korony)
- pow podniebienną redukujemy o 1,0-1,5 mm, w części przydziąsłowej opracowujemy na grubość 1 mm pod kątem 6-15 stopni do pow wargowej
- preparujemy dodziąsłowy stopień rounded shoulder pod kątem 90 stopni, z zaokrągloną krawędzią wewnętrzną o równomiernej szerokości 0,8-1,0 mm zgodnego z przebiegiem girlandy dziąsłowej
- wygładzenie powierzchni osiowych
- zaokrąglenie wszystkich kątów i krawędzi
Jakie postępowanie należy podjąć w przypadku niezgodności koloru korony pełnoceramicznej z pozostałymi zębami pacjenta (oczywiście na wizycie na której zamierzamy ją zacementować)?
- w przypadku bardzo subtelnych różnic można zmienić kolor poprzez wybór cementu o odpowiednim odcieniu
- w przypadku konieczności dużej korekty koronę należy odesłać do pracowni
Jakie postępowanie należy podjąć w przypadku nieprawidłowości kształtu korony pełnoceramicznej (oczywiście na wizycie na której zamierzamy ją zacementować)?
- niewielka zmiana (zeszlifowanie ceramiki w wybranych miejscach) → użycie gumek do porcelany i pasty polerskiej
- znaczne zmiany (np. wydłużenie lub poszerzenie korony) → odesłać koronę do pracowni
Jakich cementów używamy do umocowania korony pełnoceramicznej?
cementy kompozytowe o podwójnym systemie wiązania (cementowanie adhezyjne)
Korony pełnoceramiczne - zalety:
- doskonała estetyka
- biozgodność
- brak przebarwień
- adhezyjne połączenie z zębem
Korony pełnoceramiczne - wady:
- niska wytrzymałość
- duża kruchość
- istotna utrata tk zęba podczas szlifowania
- skomplikowana i stosunkowo droga technologia wykonania
Korony na podbudowie z tlenku cyrkonu - szlifowanie:
- szlifowanie brzegu siecznego lub pow okluzyjnej na grubość 2 mm (długość kikuta ma stanowić ⅔ długości korony)
- każda ze ścian ma być opracowana zbieżnie do pow okluzyjnej pod kątem 3-6 stopni
- pow przedsionkowa szlifowana jest w dwóch płaszczyznach na grubość ok. 1,5 mm
- pow podniebienna szlifowana jest na grubość 1,5 mm
- dodziąsłowo szlifowany jest stopień rounded shoulder pod kątem 90 stopni, z zaokrągloną krawędzią wewnętrzną o równomiernej szerokości 0,9-1,0 mm, zgodny z girlandą dziąsłową, dopuszczalny jest również stopień heavy chamfer
- stopień, nieważne który ma być jednakowy na całym obwodzie szyjki (nie dopuszcza się wykonania stopnia tylko z jednej strony np. wargowej, bo spowodowałoby to różnice obrzeża w wykonanej koronie i trudności w estetycznym wyprowadzeniu szyjki zęba podczas licowania ceramiką zewnętrzną)
- wygładzenie pow osiowych
- zaokrąglenie wszystkich kątów i krawędzi
Wady i zalety rounded sholder w porównaniu z chamferem:
W: rounded shoulder wymaga większej preparacji, ma nieco gorszą szczelność brzeżną
Z: daje prostopadłe podparcie ceramiki na całej powierzchni stopnia
Jakie schodki i preparowane na jaką głębokość wykorzystujemy w szlifowaniu pod poszczególne korony?
- metalowa: light chamfer 0,5-0,8 mm
- metalowo-ceramiczna: wargowo - heavy chamfer / radial shoulder 1,2 mm; językowo i stycznie - light chamfer 0,7 mm
- złożone w technologii galwano: chamfer 1,0-1,2 mm
- pełnoceramiczna: rounded sholder 0,8-1,0 mm
- złożone na podbudowie z tlenku cyrkonu: rounded shoulder / (dopuszczalny) heavy chamfer 0,9-1,0 mm
Jakie cementy mogą być wykorzystane do umocowania korony na podbudowie tlenku cyrkonu?
tradycyjne ( preparacja poddziąsłowa lub trudności w utrzymaniu suchości) lub kompozytowe (trudności w uzyskaniu retencji mechanicznej lub cementowanie koron na WKK z włókna szklanego)
Korony na podbudowie z tlenku cyrkonu - cementowanie (cement tradycyjny):
- odtłuścić koronę, osuszyć
- przemyć ząb wodą destylowaną, osuszyć
- zarobienie cementu
- cement powinien wypełniać do 3/4 wysokości korony
- wprowadzić koronę na ząb
- konieczne jest utrzymywanie uzupełnienia w prawidłowej pozycji
- usunięcie nadmiaru cementu
- ponowne sprawdzenie w zwarciu
Korony na podbudowie z tlenku cyrkonu - zalety:
- doskonała estetyka
- biozgodność
- duża wytrzymałość mechaniczna
- brak przebarwień
Korony na podbudowie z tlenku cyrkonu - wady:
- istotna utrata tkanek korony zęba podczas szlifowania
- skomplikowana i stosunkowo droga technologia wykonania
- odpryski ceramiki licującej
Zasady ochrony zęba z żywą miazgą przed, podczas i po oszlifowaniu:
- maksymalne, w miarę możliwości, oszczędzanie tkanek zęba oraz niedopuszczenie do uszkodzenia miazgi
- chłodzenie strumieniem letniej wody i powietrza przerywanie zabiegu, używanie ostrych instrumentów o kształtach dostosowanych do opracowywanego obszaru
- pokrycie okaleczonej zębiny warstwa impregnacyjna (lakiery na bazie żywic kopalnych, wodorotlenek wapnia, 10% lub 20% azotan srebra + zwilżenie powierzchni zęba roztworem wywoływacza fotograficznego, co powoduje wytracanie srebra i wytworzenie ochronnej osłonki, preparaty ochronne, np tubulit)
- pokrycie zęba korona tymczasowa
Cele stosowania koron czasowych:
- Ochrona miazgi zęba przed niekorzystnymi wpływami zewnętrznymi, zwłaszcza termicznymi. Oszlifowany ząb, pozbawiony w sposób gwałtowny osłony szkliwa, stanowi ranę tkankową wymagającą pokrycia.
- Stabilizacja położenia zęba. Oszlifowany ząb, pozbawiony kontaktów bocznych i okludalnych, może się przemieszczać w różnych kierunkach, stwarzając przeszkodę zgryzową i utrudniając osadzenie uzupełnienia ostatecznego.
- Zachowanie czynności żucia. Oszlifowanie kilku zębów, zwłaszcza po jednej stronie, utrudnia pacjentowi prawidłowe żucie i może być przyczyną przemieszczania żuchwy. Tymczasowe odbudowanie powierzchni żujących stwarza pacjentowi większą wygodę, umożliwiając mu normalne odżywianie.
- Zachowanie wyglądu estetycznego i poprawa wymowy. Oszlifowanie jednego lub więcej zębów w odcinku przednim lub bocznym zniekształca wygląd twarzy pacjenta i utrudnia wymowę
Powikłania po szlifowaniu zęba pod uzupełnienie stałe:
- termiczne uszkodzenie miazgi
- nadmierne opiłowanie zęba
- uszkodzenie zębów sąsiednich
- uszkodzenie przyzębia
- uszkodzenie wargi, policzka lub języka
- aspiracja wiertła
Jaką minimalną grubość powinna mieć ściana zęba chroniąca miazgę?
0,6-0,7 mm
Jaki czynnik ma największy wpływ na retencję i długoczasowe utrzymanie korony w JU?
długość zęba filarowego i kąt, pod jakim są opracowane jego boczne ściany w stosunku do długości osi zęba
W jaki sposób mogą być wykonane korony tymczasowe?
- Indywidualne:
- metoda z wycisku: bezpośrednia i pośrednia
- indywidualne kształtki termoplastyczne
- korony akrylowe - Fabryczne kształtki:
- celuloidowe
- poliwęglanowe
- cynowe
- kompozytowe
Korony tymczasowe wykonane na wycisku metodą bezpośrednią - postępowanie:
- pobranie wycisku przed preparacją (masą alginatową lub elastomerem);
- oszlifowanie zęba
- przygotowanie wycisku poprzez likwidację podcieni i masy w przestrzeniach międzyzębowych
- wprowadzenie do wycisku masy samopolimeryzującej
- wprowadzenie wycisku z masą do ust pacjenta
- odczekanie 0,5-1,5 minuty (w zależności od materiału) do czasu związania masy samopolimeryzującej
- zdjęcie korony tymczasowej z filaru zęba
- opracowanie uzupełnienia tymczasowego
- zacementowanie uzupełnienia za pomocą cementu tymczasowego
Korony tymczasowe wykonane na wycisku metodą pośrednią - postępowanie:
- metoda z wykorzystaniem indeksu silikonowego
- pobranie wycisku zębów przed preparacją
- pobranie wycisku zębów przeciwstawnych oraz rejestratu zwarciowego (w przypadku zmiany wysokości zwarcia należy pobrać rejestrat zwarciowy w zgryzie konstrukcyjnym);
- odlanie modeli gipsowych; zamontowanie modeli w artykulatorze
- wymodelowanie z wosku uzupełnienia (tzw. wax-up) - w razie konieczności wykonania mostów tymczasowych uzupelniających istniejące braki międzyzębowe należy wymodelować z wosku na modelu gipsowym również brakujące zęby
- wykonanie indeksu silikonowego jako formy dla masy samopolimeryzującej
- oszlifowanie zęba lub zębów
- wprowadzenie do indeksu silikonowego masy samopolimeryzującej, związanie materialu
- opracowanie uzupełnienia tymczasowego
- zacementowanie uzupelnienia na cement tymczasowy
Korony tymczasowe - metoda wstępnego szlifowania zębów na modelu gipsowym - postępowanie:
- pobranie wycisku zębów przed preparacją
- pobranie wycisku zębów przeciwstawnych oraz rejestratu zwarciowego
- odlanie modeli gipsowych i zamontowanie modeli w artykulatorze
- wstępne oszlifowanie zęba na modelu gipsowym na minimalną grubość, tak aby możliwe było wykonanie korony tymczasowej o minimalnej grubości
- wykonanie korony tymczasowej z polimetakrylanu metylu na modelu gipsowym
- oszlifowanie zęba lub zębów w jamie ustnej pacjenta
- uszczelnienie uzupełnienia tymczasowego szybkopolimerem w ustach pacjenta
- zacementowanie uzupelnienia za pomocą cementu tymczasowego
Korony tymczasowe - indywidualne kształtki termoplastyczne - postępowanie:
na model gipsowy zębów przed oszlifowaniem lub powielony model z nawoskowanymi przez technika koronami (wax-up) kładzie się nagrzane płytki termoplastyczne, które potem stanowią formę, do której wprowadza się materiał samopolimeryzujący
Korony tymczasowe wykonane w pracowni z akrylu lub kompozytu - postępowanie:
- zapewnia lepszą estetykę, trwałość i wytrzymałość uzupełnień
- są one wykonywane w laboratorium (na modelu roboczym) z wycisku przygotowanego po opracowaniu zębów w gabinecie
Tymczasowe uzupełnienia protetyczne na zębach leczonych endodontycznie - postępowanie:
Zęby leczone endodontycznie przygotowane pod wkłady koronowo-korzeniowe są często pozbawione tkanek naddziąsłowych, co powoduje, że wykonanie na nich uzupełnień tymczasowych przysparza wielu problemów klinicznych.
W takich przypadkach należy:
- wykonać tymczasowy element zakotwiczający w kanale, wykorzystując do tego celu standardowy wkład koronowo-korzeniowy lub fragment drutu, np. klamrowego
- należy go połączyć za pomocą samopolimeru z częścią koronową, wprowadzając material np. do ksztaltki z acetylocelulozy
- po opracowaniu uzupelnienia należy je zacementować za pomocą cementu tymczasowego
Fabryczne korony tymczasowe - postępowanie:
- dobrać koronę pod względem kształtu i wielkości do otaczających zębów
- brzeg dodziąsłowy korony dostosować do opracowanego stopnia za pomocą nożyczek, krążków ściernych lub wiertła, ostre krawędzie należy wypolerować
- do wnętrza korony nałożyć samopolimer, po czym koronę z nim wprowadzić na oszlifowany ząb; odczekać 0,5-1,5 minuty (w zależności od materialu samopolimeryzującego)
- zdjąć koronę z zęba, usunąć nadmiary i opracować koronę za pomocą frezów, gumek, krążków ściernych, filców
- zacementować koronę za pomocą cementu tymczasowego
Dlaczego korony poddziąsłowe są najcześciej wykonywane?
- lepsza estetyka
- obecność wypełnień / ubytków próchnicowych w okolicy szyjki, które trzeba będzie pokryć korona
- krótkie korony kliniczne i trzeba zwiększyć retencje korony, wydłużając powierzchnie przylegania
Dlaczego (raczej) nie wykonujemy koron bezschodkowych?
- korona bezschodkowa - w miejscu polaczenia brzegu korony z zębem filarowym powstaje wygórowanie zależne od grubości zakończenia ścian korony
- korona schodkowa - posiada stworzone miejsce równe grubości ściany korony i wtedy brzeg korony przechodzi gładko w filar
Kiedy brzeg korony protetycznej jest wykonany prawidłowo (i nie powoduje zmian w przyzębiu)?
- gładko przechodzi w powierzchnię zęba
- nie uciska dziąsła (widać anemizację od zbyt grubego pobrzeża)
- nie jest zbyt głęboko w kieszonce dziąsłowej
Opracowanie pod koronę - ile stopni maksymalnie może wynosić zbieżność ścian?
zbieżność ścian nie powinna być większa niż 5-7°
Ile maksymalnie poddziąsłowo można założyć koronę protetyczną?
zasięg korony nie powinien przekraczać głębokości kieszonki (0,5 - 1,5 mm)
Powikłania mogące wystąpić podczas szlifowania zęba:
- nieodwracalne zapalenie miazgi
- stany zapalne dziąsła i zanik kości
- nadwrażliwość
- złamanie korony
