Week 2: HC.10 Farmacotherapie astma/COPD Flashcards
Farmaca voor bronchodilatatie?
- betha2 agonisten (salbutamol en terbutaline kortwerkend, salmeterol en formoterol langwerkend)
- theofylline (ouderwets, grijpt in op cAMP en cGMP)
- M-receptor antagonisten (ipratropium kortwerkend, tiotropium langwerkend)
Ontstekingsremmers?
- glucocorticoïden
- CYsteinyl leukotrieen receptor antagonist (montelukast)
- IgE antilichaam (omalizumab)
Hoe bronchodilatatie betha2 agonist?
via Gs-adenylyl cyclase cAMP pathway, voorkomt vorming cAMP
Kortwerkende en langwerkende betha2 agonisten?
- SABA en LABA
kortwerkend meerder malen per dag bij chronisch gebruik
Wat doen betha2 receptoren nog meer wellicht?
zorgen voor verminderde afgifte van ontstekingsmediatoren uit mestcellen
Wat is betha2-receptor downregulatie als gevolg van agonistgebruik?
Door overmatig medicijn gebruik neemt het aantal beta2 receptoren af
Bijwerken van beta2 agonisten?
vasodilatatie daardoor reflex tachycardie, aritmiën, tremor, transpiratei
M1 receptor functie?
faciliteert nicotinerge transmissie in ganglia (zorgt voor meer Ach afscheiding)
M2 functie?
remt Ach release bij afgifte van Ach in synapsspleet (presynaptisch negatieve feedback)
M3?
zorgt voor bronchoconstrictie en mucussecretie
Probleem bij M-antagonisten?
bij niet onderscheid kunnen maken tussen M1, M2 en M3,
want M3 wil je sowieso blokkeren, M1 opzich ook, maar M2 wil je niet remmen!
Langwerkend M-antagonist?
LAMA
Hoe werkt theofylline?
ouderwetse bronchodilatator;
remt fosfodiësterase, dat is een enzym dat cAMP en cGMP afbreekt > blijven sus langer bestaan > bronchodilatatie blijft langer in stand
Nadeel: heel erg nauw werkend doseringsgebied
Nut glucocorticosteroïden?
remmen ontsteking > hyperreactiviteit van luchtwegen word geremd > longfunctie beter
Verhogen ook de Beta2-receptordichtheid door verhoging van transcriptie beta2-receptor (werkt met nucleaire receptoren)
Belangrijke bijwerking glucocorticosteroïden?
kan per ongeluk binding aan mineralocorticoïdreceptor (aldesteronreceptor) zijn > verhoogde bloeddruk (meer water vasthouden nieren)
Oplossingen die zorgen voor zo min mogelijk bijwerkingen?
zo lokaal mogelijk toedienen
vormen van actieve metaboliet pas in long,
zo min mogelijk opname in maag-darm kanaal,
wel snel omzetten in lever zodat niet schadelijk blijven
Werking cysteïnyl leukotrieen? Hoe heet remmer?
oiv lipoxygenase uit arachidonzuur, zorgt voor bronchoconstrictie, hyperreactiviteit, slijmsecretie en verhoogde vaatwandpermeabiliteit
remmer: montelukast
Wat is omalizumab?
antobody die IgE kan binden en inactieveren
Mepolizumab?
remt activiteit IL5, dus remt activiteit/functie van eosinofielen
Dupilumab?
Vangt IL4 en B-cellen weg, reguleert dus inflammatie
Verschil in farmaca gebruik COPD en astma?
identiek, alleen minder steroïdengebruik bij COPD
bij COPD eerst korte SABA en SAMA, daarna LABA en LAMA en dan pas steroïden
Waarom wil je goede astmacontrole?
verminderd risico op exacerbaties. minimaliseert luchtwegobstructie en bijwerkingen
Toedieningsvormen astma-medicatie?
- spuitbusje: dosisaërosol, dosisafgifte dmv drijfgas
- poederinhalator: krachtige inademing nodig
- vernevelaar: verneveloplossing, langzame toediening, in ziekenhuis gebruikt
Hulpmiddelen toediening?
voorzetkamers, verzorgen lager depositie in oropharync, minder bijwerkingen en dus beter depositie in longen
Astmacontrolevragen volgens GINA?
- hoe vaak heb je last? (meer dan 2 x per week)
- hoe vaak wordt je wakker van astma
- neem je wel eens blauwe puf, hoe vaak
- dingen die je niet kan doen vanwege astma
Behandel stappenplan?
twee opties begin:
- controller + prefered reliever : ICS/LABA (toedienen bij klachten)
- controller + alternatief reliever: SABA en ICS (ICS alleen als nodig)
daarna zelfde: onderhoudt ICS/LABA -> hogere dosis -> alles hogere dosis of middele dosis + LAMA
Wat is er ander bij stappenplan bij kinderen van 6-12?
montelukast meer aanwezig, veroorzaakt namelijk minder bijwerkingen
Waar kan het aan liggen als farmacotherapie niet werkt?
slechte therapietrouwheid,
onvoldoende inhalatietechniek,
aanhoudende prikkeling vanuit de omgeving,
andere/verkeerde diagnose
