W1HC5: Bloed: proliferate en differentiatie en verstoring bij kanker

Question 1

Eigenschappen voorlopercellen

Answer 1

• geen (beperkt) vermogen tot zelfvermeerdering
• beperkt in ontwikkeling tot 1 of enkele bloedceldifferentiatielijnen
• hoge delingsfrequentie, beperkte delingspotentie
• gevoelig voor genotoxische invloeden

Question 2

Eigenschappen bloedvormende stamcellen

Answer 2

• zelfvermeerdering
• pluripotentie (ontwikkelingen van meerdere bloedceldifferentiatielijnen)
• hoge delingspotentie, lage delingsfrequentie
• relatief ongevoelig voor genotoxische stoffen

Question 3

Klinische toepassing stamceltransplantatie

Answer 3

• na totale lichaamsbestraling en chemo bij ziekten van het hematopoïetisch systeem: allo-SCT
• bij patiënten met solide tumoren die zware chemo hebben ondergaan: auto-SCT
• experimenteel: behandeling auto-immuunziekten: auto-SCT
• experimenteel: gentherapie: auto-SCT

Question 4

Niches

Answer 4

• hematopoietische stamcellen liggen in regulerende niches
• regulatie stamceleigenschappen
• bescherming tegen toxische invloeden
• stamcel homing; stamcellen vinden hun weg naar de niches

Question 5

3 factoren die werken op voorlopercellen en aanzetten tot deling

Answer 5

• EPO
• thrombopoïetine (TPO)
• G-CSF (neutrofiele granulocyten)
• bij afwijkingen: myeloproliferatief syndroom

Question 6

Chronische leukemie

Answer 6

Chronische, aanvankelijk minder levensbedreigende symptomen, veroorzaakt door ophoping uitgerijpte en functionele leukemiecellen, die de bloedcelvorming minder erg remmen
- defect in groeiregulatie

Question 7

Acute leukemie

Answer 7

Acute symptomen, veroorzaakt door ophoping van niet functionele cellen die de normale bloedcelvorming ernstig onderdrukken
- defect in groeiregulatie en uitrijping (differentiatie)

Question 8

Kenmerken leukemie

Answer 8

• kwaadaardig ontsporing van de bloedcelvorming
• ongecontroleerde aanmaak/gereduceerde afbraak van niet of verminderd functionele bloedcellen
• normale bloedcelvorming wordt onderdrukt -> infecties, anemie en bloedingen

Question 9

Myeloïde leukemie

Answer 9

Leukemiecellen dragen kenmerken van granulocytaire, monocytaire, erythroïde of megakaryoblastaire cellen

Question 10

Lymfoïde of lymfatische leukemie

Answer 10

Leukemiecellen dragen kenmerken van lymfoide cellen

Question 11

Leukemie diagnostiek

Answer 11

• morfologie
• cytogenetica: afwijkingen in chromosomen
• immunofenotypering
• moleculair diagnostiek: detecteren van gendefecten en residuele ziekte na behandeling

Question 12

Stamcelhypothese

Answer 12

• leukemie ontstaat door genetische defecten in de bloedvormende stamcellen
• predispositie door radioactieve straling, mutagene stoffen of erfelijke factoren, waarmee een normale stamcel door een toename aan mutaties overgaan tot een leukemische stamcel