Sirkulasie en respiratoriese stelsels

Question 1

Elke individuele sel in jou liggaan het ‘n konstante voorraad van 2 goed nodig vir selrespirasie. Wat is die 2 goed?

Answer 1

1. Suurstof
2. Glukose

Question 2

Hoe word die suurstof en glukose na die selle gebring?

Answer 2

Deur die bloedstelsel

Question 3

Wat produseer die sel as ‘n afvalproduk en hoe word dit weggeneem?

Answer 3

Koolstofdioksied, word deur die bloed weggeneem

Question 4

Kan mense suurstof in hulle liggame stoor?

Answer 4

Nee, daarom het ons ‘n konstante voorraad nodig.

Question 5

Hoekom moet koolstofdioksied gedurig uit die liggaam verwyder word?

Answer 5

Omdat dit giftig raak as dit ophoop.

Question 6

Wat is die respiratoriese stelsel verantwoordelik voor?

Answer 6

Om suurstof uit die omgewing op te neem en van koolstofdioksied ontslae te raak.

Question 7

Hoe asem ons lug in?

Answer 7

Wanneer ons lug inasem, word lug deur die lugweë tot in ons longe gesuig.

Question 8

Drie stelle spiere veroorsaak die normale asemhalingsbewegings. Noem en verduidelik.

Answer 8

1. Die spiere tussen die ribbe, die tussenribspiere of interkostale spiere - inwendige tussenribspiere en uitwendige tussenribspiere
2. Die diafragma - ‘n groot vel spiere en elastiese weefsel wat onder die longe en hart, dwars oor die liggaam strek en die borsholte en buikholte skei.
3. Die buikspiere

Question 9

Die binnekant van die longe is oop na die atmosfeer d.m.v watter 2 goed?

Answer 9

1. Brongi
2. Tragea

Question 10

Die lugdruk in die longe is gelyk aan wat?

Answer 10

Atmosferiese druk.

Question 11

In watter 3 fases kan die asemhalingsproses verdeel word?

Answer 11

1. Inhalasie of inaseming
2. Ekshalasie of uitaseming
3. ‘n Kort rusperiode

Question 12

Hoekom sê ons dat inaseming ‘n aktiewe proses is?

Answer 12

Want dit behels die sametrekking van verskillende spiere.

Question 13

Verduidelik die proses van inaseming.

Answer 13

Die spiere van die diafragma trek saam. Dit trek die diafragma afwaarts en plat. Die toraksholte word nou van bo na onder vergroot. Die buikspiere verslap terselftertyd om die ingewande te akkommodeer. Terselftertyd trek die uitwendige tussenribspiere saam. Dit veroorsaak dat die ribbekas boontoe en buitentoe trek en die borsholte word verder vergroot. Gevolglik verminder die druk tussen die longvliese en die longe en dit veroorsaak dat die sponsagtige, elastiese longe saam met die toraks uitsit.

Namate die volume van die toraks toeneem, daal die druk aan die binnekant van die longe tot minder as atmosferiese druk. Dit skep ‘n suigkrag binne-in die toraks, in die rigting van die uitgerekte longe. Suurstofbelaaide lug beweeg van die hoër druk buite die liggaam, deur die neusholtes, tragea en brongi tot in die elastiese longe, waar die lugdruk laer is. Hierdie invloei van lug gaan voort totdat die druk binne die longe gelyk is aan atmosferiese druk en dit uiteindelik ook die alveoli diep in elke long bereik het.

Question 14

Verduidelik die proses van uitaseming.

Answer 14

‘n Paar sekondes na inaseming ontspan die diafragma en uitwendige tussenribspiere. Die diafragma beweeg terug na sy oorspronklike posisie en die ribbekas sak af. Die buikspiere trek nou saam en druk die ingewande opwaarts tot teen die diafragma. Albei hierdie bewegings laat die volume van die toraks afneem.

Die druk tussen die longvliese en die longe vermeerder nou en die longe word weer platgedruk. Dit veroorsaak dat die druk in die longe nou meer as atmosferiese druk is. Lug in die longe word nou na buite uitgepers, deur die brongi, die tragea en die neusholtes of mond totdat die druk binne die longe en die atmosferiese druk weer gelyk is.

Question 15

Waarom sê ons dat uitaseming nie ‘n aktiewe proses is nie?

Answer 15

Dit behels slegs die ontspanning van die diafragma en die uitwendige tussenribspiere.

Soms asem jy kragtiger uit - wanneer jy hoes of ‘n kers doodblaas. Dan trek die inwendige tussenribspiere sterk saam, wat die ribbekas nog verder laat sak. Die buikspiere trek nog sterker saam en druk die ingewande meer teen die diafragma. Dit help om die ekstra lug uit die longe te pers.

Question 16

Kyk na die volgende skets van hoe die toraks tydens asemhaling van vorm verander. Leer die byskrifte.

Answer 16

Question 17

Wat is die funksie van die longe?

Answer 17

Om lug so vinnig as moontlik na die bloed te bring. Suurstof kan dan oorgedra word van die lug tot in die bloed en die bloed kan die suurstof by al die selle in die liggaam uitbring.

Question 18

Verduidelik die proses van gaswisseling.

Answer 18

Koolstofdioksied kan vanaf die selle na die bloed oorgaan en die bloed neem dit na die longe waar dit weer in die longe en dan na buite die liggaam beweeg. Dié proses word gaswisseling genoem.

Question 19

Waar vind gaswisseling plaas?

Answer 19

Gaswisseling vind in die alveoli van die longe plaas en ook op verskillende weefseloppervlakke.

Question 20

Wat is die respiratoriese oppervlak van die longe?

Answer 20

Die wande van die alveoli is die respiratoriese oppervlak van die longe.

Question 21

Hoe lyk die alveoli?

Answer 21

Baie klein bloedvate, haarvate of kapillêre vate, is styf om die buitekant van die alveoli gedraai. Die binnekant van die alveoli is met ‘n dun slymvlies uitgevoer.

Question 22

Wat moet eers gebeur met suurstof en koolstofdioksied voor dit deur die selmembrane van selle kan diffundee?

Answer 22

Suurstof en koolstofdioksied moet eers in die klammigheid oplos voordat dit deur die selmembrane van selle kan diffundeer.

Question 23

Kyk na die volgende skets oor die proses van gaswisseling in die alveoli en leer die byskrifte.

Answer 23

Question 24

Hoe dik is die wande van die alveoli?

Answer 24

Slegs een sellaag dik.

Question 25

Hoe dik is die wande van die haarvate?

Answer 25

Slegs een sellaag dik.

Question 26

Hoekom kan ons sê dat die lug in die longe en die bloed in noue kontak met mekaar is?

Answer 26

Omdat beide die alveoli en haarvate se wande net een sellaag dik is.

Question 27

Verduidelik die proses van diffusie.

Answer 27

Die suurstof in die lug na inaseming los eers op in die klam slymlaag. Die konsentrasie van suurstof in die longe is veel hoër as die konsentrasie van suurstof in die bloed. Die suurstof beweeg van die gebied van hoë konsentrasie in die alveoli, deur die wande van die alveoli en duer die wande van die haarvate tot in die bloed, waar die suurstofkonsentrasie laer is. Dié proses word diffusie genoem.

Question 28

Nadat diffusie van suurstof na die bloed plaasgevind het, gebeur wat?

Answer 28

Suurstof diffundeer verder tot in die rooibloedliggampies waar dit verbind met ‘n stof genaamd hemoglobien, om oksihemoglobien te vorm.

Question 29

Verduidelik hoe jou liggaamselle hul voorraad suurstof vir respirasie kry.

Answer 29

Nadat die suurstof gediffundeer het na die rooibloedselle en oksihemoglobien gevorm het, word die rooibloedliggaampies deur die bloed na elke deel van die liggaam vervoer. Wanneer rooibloedliggaampies by ‘n streek kom waar die suurstofvlak laag is, stel die oksihemoglobien sy suurstof vry.

Question 30

Verduidelik hoe koolstofdioksied diffundeer in die alveoli.

Answer 30

Koolstofdioksied word ook in die bloed vervoer. Dit word gebring van die liggaamselle na die longe. Die konsentrasie koolstofdioksied is hoër in die bloedhaarvate rondom die alveoli as in die lug binne-in die alveoli. Dus diffundeer koolstofdioksied van n hoë konsentrasie in die haarvate na ‘n lae konsentrasie binne-in die alveoli. Die koolstofdioksied word dan tydens ekshalasie uitgeasem.

Question 31

Hoekom haal ons vinniger asem wanneer ons oefen?

Answer 31

Question 32

Kyk na die volgende voorstelling van gaswisseling op weefselvlak en leer die byskrifte.

Answer 32

Question 33

Verduidelik die proses van gaswisseling by die weefsels.

Answer 33

Question 34

Groot organismes, soos mense, het ‘n vervoerstelsel om al hul selle van voedsel, suurstof en ander materiale te voorsien. Wat is die hoofvervoerstelsel in die menslike liggaam?

Answer 34

Die bloedstelsel of bloedsomloop

Question 35

Figuur 1.4.4 toon hoe die menslike bloedsomloop werk. Die pyle toon die rigting van bloedvloei aan. Leer die byskrifte.

Answer 35

Question 36

Hoekom word die vervoerstelsel by die mens ‘n dubbele bloedsomloopstelsel genoem?

Answer 36

Omdat die bloed op een volledige reis deur die liggaam, 2 keer deur die hart vloei.

Question 37

Verduidelik hoe werk die dubbele bloedsomloopstelsel van ‘n mens.

Answer 37

Question 38

Hoekom sê ons dat elke sel in jou liggaam het energie nodig?

Answer 38

Energie is nodig om chemiese reaksies in die sel te bewerkstellig, vir die sel om te groei, om verweerde strukture te vervang en vir talle ander funksies. As ‘n sel nie genoeg energie kan maak nie, sterf dit af.

Question 39

Van waar af kry selle hulle energie?

Answer 39

Selle kry hul energie van organiese molekule, soos glukose. Organiese molekule is afkomstig uit ons voedsel. Hierdie organiese molekule word deur die bloedvate na die selle geneem.

Question 40

Wat is selrespirasie?

Answer 40

Selrespirasie is die chemiese proses waardeur enerhie uit glukose en ander organiese molekule in die selle van organismes vrygestel word.

Question 41

Hoekom sê ons dat selrespirasie kan vergelyk word met verbranding van brandstof bv hout en petrol?

Answer 41

Wanneer jy brandstof aan die brand steek, word die energie wat in die brandstof gestoor is, vrygestel. Dit word verbranding genoem. Die verbrandingsproses het suurstof nodig. ‘n Vuur sal nie brand sonder suurstof nie.

Question 42

Verduidelik hoe werk selrespirasie.

Answer 42