K4 - Eenheid 2: Die litosfeer

Question 1

Wat is ‘n ander naam vir die algemene studie van rotse?

Answer 1

Litologie

Question 2

Wat beteken die woord “lith”

Answer 2

Rotse of gesteentes

Question 3

Answer 3

Question 4

Kyk na die volgende eenvoudige voorstelling van die dwarssnit deur die verskillende lae van die aarde. Leer die byskrifte.

Answer 4

Question 5

Die aarde bestaan uit ‘n kern omring deur 2 lae. Wat is die name van die 2 lae?

Answer 5

Die mantel en die kors.

Question 6

Die kern bestaan uit:

Answer 6

‘n Binneste en ‘n buitenste kern.

Question 7

Die litosfeer bestaan uit 3 dele. Noem hulle.

Answer 7

1. die soliede buitenste deel van die mantel
2. die kors
3. die grond

Question 8

Wat is die skeidingsvlak of kontak tussen die kors en die atmosfeer?

Answer 8

Die grond - baie van die geologiese aktiwitieit wat aardbewings, vulkane en selfs tsoenami’s veroorsaak , vind in hierdie sone plaas.

Question 9

Kyk na die volgende voorstelling van die litosfeer en leer die byskrifte.

Answer 9

Question 10

Verskillende kombinasies van elemente en verbindings vorm minerale in die kors. Noem 3 van hierdie minerale.

Answer 10

1. Koper
2. Goud
3. Hematiet (Ysteroksied)

Koper (Cu) en gous (Au) is elemente sowel as minerale.

Question 11

Wat is by verre die volopste elemente in die aardkors?

Answer 11

Silika (Si) en suurstof (O)

Question 12

Watter ander elemente is ook volop in die aardkors?

Answer 12

Metaalelemente soos yster (Fe) en aluminium (AI)

Question 13

Kyk na die volgende table wat wys hoe elemente kombineer om minerale te vorm, en hoe minerale kombineer om gesteentes te vorm. Leer die byskrifte.

Answer 13

Question 14

Wat noem ons die natuurlike, deurlopende proses waar rotse oor lang tydperke, tipies miljoene jare, gevorm, afgebreek en opnuut gevorm word?

Answer 14

Die rotssiklus.

Question 15

Kyk na die volgende diagram van die rotssiklus en leer die byskrifte.

Answer 15

Question 16

Noem die 3 soorte rotse of gesteentes.

Answer 16

1. Stollingsgesteentes
2. Sedimentêre gesteentes
3. Metamorfiese gesteentes

Question 17

Verduidelik wat stollingsgesteentes is en hoe dit vorm.

Answer 17

Question 18

Verduidelik wat sedimentêre gesteentes is en hoe dit vorm.

Answer 18

Question 19

Verduidelik wat metamorfiese gesteentes is en hoe dit vorm.

Answer 19

Question 20

Kyk na die volgende voorstelling van die rotssiklus en leer die byskrifte.

Answer 20

Question 21

Watter tipe stollingsgesteente kan op water dryf en hoekom?

Answer 21

Puimsteen, want dit het soveel holtes wat met lug gevul is.

Question 22

Wat is magma?

Answer 22

Magma is gesmelte (warm en vloeibare) materiaal afkomstig uit die mantel.

Question 23

Hoe vorm magma gesteentes?

Answer 23

Question 24

Hoe vorm vulkane?

Answer 24

Question 25

Wat is sediment?

Answer 25

As rots eers afgebreek is in kleiner deeltjies deur verwering, noem ons dit sediment. Sediment word gewoonlik opgetel of rondbeweeg deur die erosieproses. Die sediment word deur die wind en water vervoer van sy plek van oorsprong. Die sedimentdeeltjies word neergelaat op die vloedvlaktes van riviere of al die pad see toe geneem, waar dit op strande of in die oseaan afgeset word.

Question 26

Wanneer praat ons van sedimente (meervoud)?

Answer 26

As sedimentdeeltjies opbou in lae, praat ons van sedimente. Hierdie sedimente word dan bedek met vars lae sediment. Dit kan in bepaalde seisoene gebeur of na 'n riviervloed. Soos die lae opbou, is daar enorme druk op elke laag. Water word van tussen die lae uitgepers en die onderste lae verander in sedimentêre gesteentes soos sandsteen of moddersteen (skalie)

Question 27

Wat is die Oranjerivier-modderstrook?

Answer 27

Daar is 'n groot ophoping van sediment op die seebodem by die mond van die Oraanjerivier. Hierdie sediment het opgehoop weens die erosie in Suid-Afrika en lesotho oor miljoene jare.

Question 28

Wat beteken die woord Subduksie?

Answer 28

Dit is die belangrike tegniese term vir rotse wat teruggedruk word tot in die mantel, waar dit sal smelt agv intense hitte en druk.

Question 29

Verduidelik wat die proses van metamorfose is.

Answer 29

Vuurwarm magma wat in die kors opstoot, kan die omringende rots verhit en sy chemiese struktuur verander om metamorfiese gesteentes soos leiklip (uit moddersteen of skalie) of marmer (uit kalksteen) te vorm. Dit word 'n metamorfose genoem.