Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

GR 9 BIOLOGIE > Die Spysverteringstelsel deel 2 > Flashcards

Die Spysverteringstelsel deel 2 Flashcards

1
Q

Noem 4 funksies van voedsel in die liggaam.

A
  1. Verskaf* brandstof* aan die liggaam vir selrespirasie
  2. Verskaf boumateriale aan die liggaam vir groei en herstel
  3. Verskaf regulerende stowwe aan die liggaam wat al die metaboliese reaksies wat in selle plaasvind reguleer
  4. Word deur die liggaam gebruik om ‘n sterk immuunstelsel op te bou waardeur ons siektes beveg en gesond bly.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Mense het 7 soorte voedsels nodig in hul dieet, wat is dit?

A
  1. Koolhidrate
  2. Proteïne
  3. Vette
  4. Vitamiene
  5. Minerale
  6. Water
  7. Vesel
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat noem ons mense wat nie vleis nie eet nie?

A

Vegatariers

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Party mense eet geen kos wat van diere afkomstig is nie (melk,eiers,kaas,vleis ens) Wat noem ons hulle?

A

Veganiste

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hoe behoort ‘n aktiewe tiener se dieet te lyk?

A

60% koolhidrate
25% proteïne
15% vette

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kyk na figuur 1.5.1. oor die voedselpiramiede.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat is die 2 groepe waarin al die voedsel verdeel kan word?

A
  1. Organiese voedsel
  2. Anorganiese voedsel
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat is organiese voedsel?

A

Organiese stowwe bestaan uit lang kettings wat onoplosbaar in water is. Hierdie kettings word opgebnou uit koolstofelemente waaraan waterstof en suurstof bind.

  1. Proteïne
  2. Koolhidrate
  3. Vette
  4. Vitamiene
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Verduidelik waaruit proteïne bestaan.

A

Die individuele boublokkies van proteïne word aminosure genoem. Proteïne bevat die elemente koolstof, waterstof, suurstof en stikstof, en dikwels ook swavel en fosfor.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kyk na figuur 1.5.3 oor Proteïne wat bestaan uit aminosure wat kettings vorm.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Noem 6 funksies van proteïne.

A
  1. Proteïne is nodig vir die groei van ‘n organisme, die herstel van beskadigde weefsels en om dooie selle te vervang.
  2. Ensieme en party hormone bestaan uit proteïne
  3. Proteïne vorm ‘n belangrike deel van die hemoglobien-molekuul wat in rooibloedliggaampies aangetref word.
  4. Teenliggaampies, wat help om jou te beskerm teen aanvalle van bakterieë en virusse, is proteïne.
  5. Proteïne is ook ‘n bron van energie in die liggaam
  6. Jou hare en naels bestaan uit ‘n proteïn genaamd keratien
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Noem 5 bronne van proteïne.

A
  1. Vleis
  2. Vis
  3. Eiers
  4. Melk
  5. Ertjies en boontjies
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat word alles ingesluit onder koolhidrate?

A

Koolhidrate sluit in stysels, suikers en sellulose.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Waaruit bestaan koolhidrate?

A

Alle koolhidrate word opgebou uit klein molekule soos glukose. Glukose bestaan gewoonlik uit die elemente koolstof, suurstof en waterstof.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kyk na die struktuur van ‘n molekuul glukose - ‘n soort koolhidraat - wat die bindings tussen koolstof, waterstof en suurstof toon in figuur 1.5.4.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Noem die 3 funksies van koolhidrate.

A
  1. Suikers, soos glukose en fruktose, is ‘n belangrike bron van energie.
  2. Koolhidrate word in die menslike liggaam geberg as glikogeen in die spierselle en in die lewer. In plante word dit as stysel geberg, bv in die wortels van ‘n plant.
  3. Plantselwande bevat sellulose. Ons kan nie sellulose verteer nie, maar dit is ‘n bron van vesel. Vesel is belangrik in ons dieet omdat dit:
  • water absorbeer en massa aan die inhoud van die kolon gee
  • peristalse bevorder en help om kos in die dermkanaal aan te stoot
  • ## help om hardlywigheid en aambeie te voorkom
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Noem 3 bronne van koolhidrate.

A
  1. Suikers
  2. Vrugte
  3. Groente
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Waaruit bestaan vette?

A

Vette bestaan uit 2 dele: gliserol en vetsure.

Albei hierdie dele bevat die elemente koolstof, waterstof en suurstof. Verskillende soorte vetsure maak verskillende soorte vette. Diervette is gewoonlik vaste stowwe en plantvette (olies) is gewoonlik vloeibaar by kamertemperatuur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Kyk na die struktuur van ‘n vet in die volgende diagram.

A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Noem die 6 funksies van vette.

A
  1. Dit is ‘n belangrike reserwebron van energie.
  2. Lae vet beskerm sekere organe, bv die niere.
  3. Daar is ‘n laag isolerende vet onder ons vel.
  4. Vet is ‘n belangrike deel van die selmembraan van ‘n sel.
  5. Vet is nodig vir die absorpsie van bepaalde vitamiene, bv vitamien K.
  6. Vet is ook ‘n belangrike komponent van die kutikula van plantselwande.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Noem die bronne van vette en ‘n paar voorbeelde van elk.

A
  1. Diervette: rooivleis, botter, volroommelk en kaas
  2. Plantvette: olyfolie, neute, sonneblomolie, mielie-olie en soja.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q
A
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wat is vitamiene?

A

Vitamiene is organiese verbindings wat noodsaaklik is vir die werking van die liggaam. Party vitamiene los op in water en ander los op in vet.

24
Q

Noem 2 wateroplosbare vitamienes.

A
  1. Vitamien B
  2. Vitamien C
25
Q

Noem 4 vetoplosbare vitamiene.

A
  1. Vitamien A
  2. Vitamien D
  3. Vitamien E
  4. Vitamien K
26
Q

Watter tipe vitamiene kan nie in die liggaam gestoor word nie en moet gereeld by die dieet ingesluit word?

A

Wateroplosbare vitamiene - B en C

27
Q

Leer die volgende tabel.

A
28
Q

Wat is anorganiese voedsel?

A

Anorganiese stowwe bevat nie die element koolstof nie en is afkomstig van die fisiese omgewing. Dit is onoplosbaar in water. Minerale en water is belangrike anorganiese stowwe in ons dieet.

29
Q

Wat is ‘n belangrike funksie van minerale?

A

Minerale is belangrik vir die regulering van liggaamsaktiwiteite. Party is nodig in groot hoeveelhede soos bv kalsium. Van ander het ons net klein hoeveelhede nodig, soos bv jodium en yster.

30
Q

Leer die volgende tabel oor minerale wat belangrik is vir ons gesondheid.

A
31
Q

Hoeveel water behoort ons daagliks in te neem?

A

Ons het baie meer water nodig as minerale. Ons behoort tussen 2 en 3 liter water per dag in te neem deur middel van voedsel en drinkgoed.

32
Q

Noem 4 belangrike funksies van water.

A
  1. Selle van die menslike liggaam bestaan uit 70% water
  2. Water word gebruik vir die vervoer van stowwe in die liggaam.
  3. Al die chemiese reaksies in die liggaam vind in ‘n waterige medium plaas.
  4. Water (as sweet) verdamp van die vel wanneer jy warm kry, wat laat jou afkoel.
33
Q

Het jy geweet?

A
34
Q

Verduidelik wat wanvoeding is.

A

As iemand nie ‘n gebalanseerde dieet volg nie, kan hy of sy aan wanvoeding ly. Wanvoeding kan ondervoeding òf oorvoeding wees.

35
Q

Verduidelik wat kan lei tot ondervoeding?

A
  1. ‘n Groeiende kind wat nie genoeg proteïne inkry nie, ontwikkel ‘n siekte genaamd kwasjiorkor. Die aangetaste kind groei nie behoorlik nie en is altyd moeg en lusteloos. Kwasjiorkor is ‘n siekte van armoede, omdat voedselsoorte hoog in proteïne duur is.
  2. Marasmus is ‘n ander soort wanvoeding. Dit gebeur wanneer ‘n kind nie genoeg voedsel van alle soorte inkry nie - dus ‘n energietekort. Die aangetaste kind het min of geen vet onder die vel nie en ly aan swak spierontwikkeling.
  3. Gebrek aan vesel in die dieet kan lei tot toestande van die kolon, soos hardlywigheid. Daar kan ook ‘n verband wees tussen ‘n tekort aan vesel in die dieet en kolonkanker.
  4. Ander gebreksiektes kan ontstaan selfs as die energie-inname voldoende is, maar een of meer van die noodsaaklike voedingstowwe soos bv vitamiene, tekort kom.
  5. ‘n Uiterste geval van ondervoeding is anorexia nervosa (anoreksie)
36
Q

Verduidelik wat kan lei tot oorvoeding?

A

Oorvoeding kom voor as die energie-inhoud van die voedsel te hoog is. Mense wat ‘n oormaat eenvoudige koolhidrate soos suikers inkry, loop gevaar om vetsugtig te raak. Vetsug is die hoofoorsaak van tipe 2 diabetes in die moderne wereld.

37
Q

Kyk na die volgende foto’s van wanvoeding.

A
38
Q

Verduidelik hoe lyk die menslike spysverteringskanaal en waar dit voorkom.

A

‘n Mens se spysverteringskanaal is ‘n lang buis (meer as 7 meter lank) wat van die een punt van jou lyf (mond) loop tot by die ander punt. (anus) Dit lê opgerol binne in die liggaam.

39
Q

Verduidelik hoe werk die spysverteringskanaal.

A

Die wande van die buis bevat spiere wat help om voedsel aan te stoot. Elke deel van die spysverteringskanaal het sy eie rol om te speel in die proses van ingestie, vertering, absorpsie en egestie van voedsel. Elke deel van die SVK is aangepas vir sy funksie.

40
Q

Wat word bedoel by: vertering kan meganies of chemies wees?

A

Vertering is die afbreek van voedsel tot ‘n opgeloste vorm wat deur die liggaam geabsorbeer kan word. Daar is 2 soorte vertering - meganiese vertering en chemiese vertering.

41
Q

Verduidelik hoe werk meganiese vertering?

A
42
Q

Verduidelik hoe werk chemiese vertering?

A
43
Q

Verduidelik hoe die mond aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Voedsel word met behulp van die lippe, tande en tong by die mond ingeneem.

44
Q

Verduidelik hoe die speekselkliere aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Voedsel word gemeng met speeksel wat deur die speekselkliere afgeskei word.

45
Q

Verduidelik hoe die tong aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

‘n Gespierde orgaan wat help om voedsel in die mond rond te stoot en ook help met die slukproses.

46
Q

Verduidelik hoe die tande aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Kou en maal voedsel tot kleiner stukkies wat sluk en vertering makliker maak.

47
Q

Verduidelik hoe die epiglottis aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Die flap wat die tragea sluit wanneer voedsel gesluk word.

48
Q

Verduidelik hoe die esofagus (slukderm) aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Vervoer voedsel van die mond na die maag.

49
Q

Verduidelik hoe die maag aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Die spiere in die wand van die maag meng die voedsel deeglik met maagsappe wat ensieme en slym bevat - hierdie voedselmassa word chym genoem.

50
Q

Verduidelik hoe die lewer aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A
  1. Vervaardig gal, wat met die vertering van vette help
  2. Vorm en berg koolhidrate en vette
  3. Stel skadelike stowwe onskadelik
51
Q

Verduidelik hoe die galblaas aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Stoor gal

52
Q

Verduidelik hoe die pankreas aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Skei ensieme af wat help met die vertering van voedsel in die dunderm.

53
Q

Verduidelik hoe die dunderm aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Naie lank met dun wande sodat die voedsel lank genoeg daar bly vir absorpsie om plaas te vind.

Bestaan uit 3 dele nl. duodenum, jejunum en ileum.

Pankreassap, gal en dundermsap wat deur die wand van die dunderm vervaardig word, word in dié streek by die voedsel gevoeg. Dit bevat ensieme en ander stowwe wat met chemiese vertering help.

Die binnewand van die dunderm is bedek met miljoene uitsteeksels, sogenaamde villi, om die absorpsie-oppervlakte van die dunderm te vergroot.

54
Q

Verduidelik hoe die dikderm aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Bestaan uit 3 dele: sekum , kolon, rektum.

Absorbeer water uit die verteerde voedsel tot in die bloed. Minerale en vitamien B word hier geabsorbeer. Rektum stoor fesus tydelik tot dit met tussenposes deur die anus gestoot word.

55
Q

Verduidelik hoe die anus aangepas is vir die funksie wat dit moet verrig as deel van die SVK?

A

Die opening van die rektum waardeur fese na buite beweeg. Dit word beheer deur ‘n ronde sfinkter of klep.

GR 9 BIOLOGIE (27 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions