K4 - Eenheid 3: Ontginning van minerale hulpbronne

Question 1

Suid-Afrika het ‘n groot konsentrasie baie waardevolle elemente en minerale. Noem 4.

Answer 1

1. Goud
2. Diamante
3. Platinum
4. Yster

Question 2

Diep onder die aardkors, onder enorme druk, verbind elemente om wat te vorm?

Answer 2

Minerale

Question 3

Diep onder die aardkors, onder enorme druk, verbind minerale om wat te vorm?

Answer 3

Gesteentes

Question 4

Wat word rots genoem wat ‘n hoë konsentrasie van ‘n waardevolle mineraal besit genoem?

Answer 4

Erts

Question 5

Groot hoeveelhede erts vorm wat?

Answer 5

‘n Ertsliggaam

Question 6

As ‘n ertsliggaam groot genoeg word, word dit kommersieel gemyn. Noem 3 ertsliggame wat belangrik is vir die Suid-Afrikaanse ekonomie.

Answer 6

1. Ystererts
2. Platinumerts
3. Gouderts

Question 7

Kyk na die volgende vloeidiagram van die ontginning van ystererts en leer die byskrifte.

Answer 7

Question 8

Noem 3 minerale wat in hul oorspronklike vorm gebruik kan word.

Answer 8

1. Sand
2. Potas
3. Diamante

Question 9

Wat word die rots genoem wat in enorme hoeveelhede gemyn word om slegs ‘n paar karaat se diamante per ton te herwin?

Answer 9

Kimberliet.

Question 10

Uit watter deel van die aarde word erts gemyn?

Answer 10

Die kors.

Question 11

Verduidelik wat beteken verfyning van minerale?

Answer 11

Die meeste minerale vereis ‘n chemiese of fisiese proses om die vereiste materiaal uit sy erts te ontgin of te onttrek. Yster wort uit ystererts ontgin met ‘n chemiese proses, wat behels dat die erts by baie hoë temperature gesmelt word en die yster uit sy geoksideerde staat gereduseer word. Goud word in ‘n fisiese proses uit gouderts ontgin omdat die goudmetaal in sy erts gekonsentreer is en nie ‘n chemiese verandering ondergaan het nie.

Question 12

Wat is ‘n allooi?

Answer 12

Dit is ‘n sekondêre metaal, soos chroom of koper wat met yster gemeng word om staal te maak.

Question 13

Wat is vlekvrye staal?

Answer 13

Vlekvrye staal is veel buigsamer as gewone yster en roes moeilik.

Question 14

Kennis van yster en koperontginning is duisende jare oud. Verduidelik hoe pre-koloniale Afrika minerale verwerk het en waarvoor hulle dit gebruik het.

Answer 14

Question 15

Kyk na die volgende diagram oor hoe yster in ‘n hoogoond van ystererts geskei word en leer die byskrifte.

Answer 15

Question 16

Wie was die sendeling wat verbaas was oor die hoë gehalte van die yster wat deur die Tonga-mense van die hedendaagse Zambië en Zimbabwe geproduseer was.

Answer 16

David Livingstone

Question 17

Moderne prosesse meng kooks en ander metale soos chroom, met yster, om staal te maak. Wat is kooks?

Answer 17

Dit is ‘n vorm van gekonsentreerde koolstof wat vervaardig is uit steenkool.

Question 18

Wat is slak?

Answer 18

Die onsuiwerheid wat in ‘n hoogoond agterbly, word slak genoem.

Question 19

Wat is die chemiese vergelyking vir die skeiding van onsuiwerhede?

Answer 19

Question 20

Daar is grootskaalse mynbou aktiwiteite in Suid-Afrika, en mynbou is ‘n belangrike deel van die Suid-Afrikaanse ekonomie. Kyk na die volgende kaart wat mynbou aktiwiteite in Suid-Afrika aandui.

Answer 20

Question 21

Ongeveer wanneer het metaalverwerking in Suider-Afirka ontstaan? Waarom het dit ontstaan?

Answer 21

Metaalverwerking in Suider-Afrika het om en by 2000 jaar gelede ontstaan toe swart landbouers koper en yster begin verwerk het. Groot ystervoorwerpe soos spiespunte het meer as 1000 jaar gelede hul verskyning gemaak.

Question 22

Aan die negatiewe kant het mynbou ‘n ernstige omgewings-impak. Verduidelik hierdie stelling.

Answer 22

1. Die skepping van mynhope, wat die afvalprodukte is nadat waardevolle minerale onttrek is.
2. Besoedeling van waterbronne, bv die suur mynwater wat deursypel in Gauteng.
3. Skade aan plekke met groot toerisme of kulturele waarde.
4. Verlies van boerdery en natuurlewe