Późne powikłania wcześniactwa Flashcards

1
Q

Najistotniejsze (i najczęstsze) późne powikłanie wcześniactwa to

A

dysplazja oskrzelowo-płucna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Patologia w dysplazji oskrzelowo-płucnej to:

A

nieprawidłowa budowa płuc będąca wynikiem zaburzenia ich ROZWOJU i uszkodzenia DO i pęcherzyków płucnych wskutek:

  • działania dodatniego ciśnienia w DO
  • tlenu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie czynniki odgrywają dużą rolę w patogenezie dysplazji oskrzelowo-płucnej

A

Czynniki infekcyjne oddziałowujące pre- i postnatalnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Definicja kliniczna dysplazji oskrzelowo-płucnej opiera się na:

A

tlenozależności noworodka i tlenoterapii przez >=28dni (to podstawowe kryterium rozpoznania!!)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Podział dysplazji oskrzelowo-płucnej w zależności od wyniku oceny w 36 tyg. licząc od daty ostatniej miesiączki

A

Łagodna dysplazja - nie wymagająca tlenoterapii (czyli neonat przez 28 dni wymagał, ale w tym 36 m-cu już nie - mowa o wcześniakach ofc!!)

Umiarkowana dysplazja - tlenoterapia z FiO2(podaż tlenu)<30%

Ciężka dysplazja - tlenoterapia z FiO2>=30% i/lub konieczność stosowania dod. ciśnienia w DO (went.mech lub CPAP)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kiedy nie liczymy tlenoterapii w kwalifikacji do grupy dysplazji?

A

Gdy jest stosowana z przyczyn innych niż dysplazja (np. w sepsie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Na patogenezę dysplazji oskrzelowo-płucnej (BPD) składają się 2 zasadnicze sytuacje kliniczne:

A
  1. niedojrzałość płuc dziecka
  2. czynniki pre- i postnatalne:
    - infekcja
    - zah. wzrastania wewnątrzmacicznego
    - wentylacja mechaniczna
    - tlenoterapia (wolne rodniki!)
    - sterydy po urodzeniu
    - deficyty odżywienia u dziecka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jak dojrzały jest układ oddechowy wcześniaków?

A

No niedojrzały, nie ma u nich struktur typowych pęch. płucnych, mają kanaliki albo woreczki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Z jakim stanem mamy do czynienia w dysplazji oskrzelowo-płucnej?

A

Ze stanem symplifikacji pęcherzyków płucnych (zaburzenia na etapie kanalikowym lub woreczkowym)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Częstość dysplazji oskrzelowo-płucnej (BPD) w zależności od tyg. ciąży

A
  • <25tyg ciąży częstość dysplazji oskrzelowo-płucnej jest niemal 100% (a wynosi 100% w 22 i 23tyg.)
  • wraz z długością trwania ciąży częstość maleje
  • > 32 tyg to <5%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Czynniki ryzyka dysplazji oskrzelowo-płucnej (BPD) (6)

A
  • Niedojrzałość noworodka!!! najważniejszy czynnik !!(wcześniactwo)
  • zaburzenia oddychania
  • wentylacja mechaniczna (>10-14dni)
  • PDA
  • zak. płodu i DO neonata (szczególnie Ureaplasma urealythicum)
  • liberalna podaż płynów (bo u tych dzieci trzeba ograniczać podaż)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Dysplazja oskrzelowo-płucna(BPD) - ważniejsze leczenie czy zapobieganie? c:

A

zapobieganie bo nie mamy dobrej metody leczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Zapobieganie dysplazji oskrzelowo-płucnej (9)

A
  • Zapobieganie porodom przedwczesnym C:
  • Prenatalne GKS (spada śmiertelność i powikłania z OUN np krwawienia wewnątrzczaszkowe)
  • Leczenie RDS(=ZZO) surfaktantem
  • maksymalne skrócenie czasu wentylacji mechanicznej
  • zwalczanie zakażeń
  • wczesne rozpoznanie i leczenie PDA
  • ograniczenie podaży płynów
  • coffeina (dla wszystkich wcześniaków, stymuluje ośrodek oddechowy, dzięki niemu można ograniczyć wentylację mechaniczną, niewielkie działanie diuretyczne pomaga oczyszczać płuca)
  • GKS (zwykle 2-4 tydz. życia, przed wyst. zwłóknień, w fazie przymglenia płuc w obrazie radiologicznym)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Leczenie dysplazji oskrzelowo-płucnej (4)

A

Objawowe….:
-Tlenoterapia - jeśli jest potrzebna dla utrzymania prawidłowego utlenowania Hb (bo słabe utlenowanie krwi uniemożliwia przyrost masy ciała)

  • Dieta: bogatokaloryczna (150kcal/kg/d), bogatobiałkowa (3,5-4,5 g/kg/d)
  • Profilaktyka zakażeń: szczepienia zgodnie z kalendarzem, p/c monoklonalne anty RSV
  • Zwalczanie zakażeń
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Czego czynnikiem ryzyka jest dysplazja oskrzelowo-płucna?

A

Powikłań neurologicznych!

  • Mózgowe porażenie dziecięce
  • iloraz inteligencji <70pkt(rozwój poznawczy),
  • zaburzenia koncentracji w wieku przedszkolnym, szkolnym
  • > 2x częstsze gdy była BPD!!!
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Czy dysplazja oskrzelowo-płucna dotyczy tylko neonatów?

A

Nie, efekty pokazują się jeszcze przez kolejne, kolejne lata (niższe FEV1, tak o 15-20%)
Szybszy rozwój POChP (nawet w 3-4 dekacie życia jak się pali)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

O czym powiedzieć rodzicom dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną (BPD)? (8)

A
  • Zapobieganie zakażeniom!!
  • Szczepienia z kalendarzem
  • Narażenie na dym tytoniowy fu
  • Właściwe żywienie
  • Myć ręce, nie kontaktować się z chorymi,
  • nie łazić do supermarketów w pierwszych m-cach życia,
  • Nie do żłobka
  • Nie spać z rodzeństwem w tym samym pokoju (zakażenia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Definicja retinopatii wcześniaków (ROP = retinopathy of prematurity)

A

To choroba rozwijającej się siatkówki. Polega na patologicznym nowotworzeniu naczyń w siatkówce, w której nie został zakończony proces waskularyzacji.

19
Q

2 fazy rozwoju retinopatii wcześniaków (ROP):

A

Faza 1 - wczesna, dotyczy pierwszych 2tyg. życia dziecka obejmuje OBLITERACJĘ naczyń siatkówki (przez względną/bezwzględną hiperoksję)

Faza 2 -> dochodzi do NEOWASKULARYZACJI (indukowana przez nieunaczynioną siatkówkę; VEGF, IGF1)

20
Q

Czynniki ryzyka retinopatii wcześniaków (ROP) (4grupy)

A

Pewne: niedojrzałość dziecka

Zmienne: hiperoksja(tlenoterapia w OIT!!) /hipoksja, VEGF, TGbeta1, IGF1

Niejednoznaczne: wstrząs, anemia, aminy, metyloksantyny(teofilina), światło

Genetyczne

21
Q

Częstość retinopatii wcześniaków (ROP)

A

7-42% <32tyg.

<10% w 32 tyg. (im starsze tym mniej)

22
Q

Rozpoznanie retinopatii wcześniaków (ROP) obejmuje:

A
  1. Lokalizację zmian opartą na podziale siatkówki na strefy
  2. Określenie stadium choroby
  3. Rozległość zmian (ile części siatkówki-godzin zegara- zajmują zmiany)
  4. Obecność objawu “plus”
23
Q

Rozpoznanie retinopatii wcześniaków (ROP) - ocena lokalizacji zmian opartej na podziale siatkówki na strefy - jakie to są strefy?

A

Strefa I - centralna (środek to tarcza n.II, promień równy jest dwukrotnej odległości m. tarczą n.II a plamką) - najistotniejsza część siatkówki!!

Strefa II - wyznaczona okręgiem o środku w tarczy n.II, który dochodzi nosowo do rąbka zębatego (ora serrata)

Strefa III - pozostała zewnętrzna część siatkówki (skroniowa) - rzadko uszkodzona u wcześniaków

24
Q

Określenie stadium retinopatii wcześniaków (ROP)

A

Stadium I - LINIA DEMARKACYJNA - jest płaska biała linia oddzielająca siatkówkę unaczynioną od nieunaczynionej

Stadium II - jest “WAŁ” - uniesiona granica między unaczynioną i beznaczyniową częścią siatkówki

Stadium III -NEOWASKULARYZACJA - są patologiczne naczynia, które mogą wrastać do ciała szklistego

Stadium IV - jest częściowe odwarstwienie siatkówki (IV A - bez zajęcia plamki, IV B - z zajęciem plamki)

Stadium V - całkowite odwarstwienie siatkówki

25
Q

Na czym polega objaw “plus” w retinopatii wcześniaków(ROP)?

A

=występowanie poszerzonych, poskręcanych małych naczyń tętniczych i żylnych - arterioli i wenuoli - oraz wtrętów w ciele szklistym

26
Q

Skrining w retinopatii wcześniaków(ROP)

A

Ocena dna oka:
4-6tyg po porodzie lub w 31-33Hbd (zależnie które wcześniej)

potem co 2-4tyg. (aż waskularyzacja osiągnie strefę III)

27
Q

Przebieg kliniczny retinopatii wcześniaków(ROP) w zależności od faz

A

Faza 1-3 - zmiany proliferacyjne - cofają się samoistnie lub po leczeniu

Faza 4 i 5 - procesy włókniste, ryzyko odwarstwienia siatkówki i utraty wzroku

28
Q

Leczenie retinopatii wcześniaków(ROP) polega na:

A

ograniczeniu nowotworzenia naczyń - 2 metody:

  • laserokoagulacja awaskularnej cz. siatkówki
  • doszklistkowe anty-VEGF
29
Q

Wskazania do laserokoagulacji siatkówki w retinopatii wcześniaków(ROP):

A
  • ROP w strefie I bez względu na stopień nasilenia choroby, jeżeli towarzyszy objaw “plus”
  • ROP w strefie I w stadium III bez objawu “plus”
  • ROP w strefie II w stadium II lub III z objawem “plus”
30
Q

U jakich dzieci z retinopatią wcześniaków(ROP) jest aktualnie wskazane leczenie doszklistkowe antyVEGF?

A

-u dzieci z agresywną postacią choroby (ROP w strefie I z bardzo szybką progresją i bardzo nasilonym objawem “plus”), z laseroterapią lub bez

31
Q

Co wpływa niekorzystnie na rokowanie neurologiczne wcześniaków? (6)

A
  • duże wylewy dokomorowe (III stopień wg Papile)
  • jednostronne wylewy śródmiąższowe
  • leukomalacja jamista (c-PVL)
  • zawały ogniskowe
  • poszerzenie komór bocznych
  • wodogłowie
32
Q

Klasyfikacja leukomalacji okołokomorowej (PVL-periventricular leucomalatio)

A

Stopień I - przejściowe okołokomorowe ogniska o wzmożonej echogeniczności utrzymujące się >=7dni

II - okołokomorowe wzmożenie echa ewoluuje w małe cysty w okolicy czołowo-ciemieniowej

III - okołokomorowe cysty są liczne

IV - zagęszczenia obejmują rozległe obszary istoty białej i ewoluują w kierunku olbrzymich cyst

33
Q

Częstość leukomalacji okołokomorowej (a przy okazji na jakie typy ją dzielimy):

A

jamistej: 3-5% noworodków z m.c. <1500g
rozlanej: 20-80% wcześniaków w zależności od dojrzałości

34
Q

Leukomalacja okołokomorowa - zmiany ogniskowe dzielimy na (ze wzgl na wielkość)

A
  • makroskopowe (cysty - martwica komórek istoty białej z całkowitym brakiem ich funkcji)
  • mikroskopowe (glial scars - oceniane w MRI)
35
Q

Która istota jest uszkodzona w leukomalacji okołokomorowej?

A

Biała mózgu

36
Q

Dwie formy zmian patologicznych w leukomalacji okołokomorowej to:

A

zmiany:

  • ogniskowe
  • rozlane
37
Q

Leukomalacja okołokomorowa - zmiany rozlane to: (4)

A
  • astrogliosis
  • microgliosis
  • zmniejszenie liczby oligodendrocytów - występowanie oligodendrocytów niepełnowartościowych (bez wypustek) nie produkujących mieliny -> zmniejszenie “objętości” komórek istoty białej
  • poszerzenie wielkości komór bocznych mózgu (ventriculomegalia)
38
Q

Leukomalacja a odległe następstwa neurologiczne wcześniaków (jakie+częstość)

A
  • mózgowe porażenie dziecięce jest tak samo częste u wcześniaków co PVL
  • zaburzenia koncentracji, trudności w uczeniu - 25-50% wcześniaków, a te zaburzenia korelują z oceną w MRI
39
Q

Encefalopatia wcześniaków - co to?

A

Złożony proces patologiczny, w którym na będący w danym momencie rozwoju mózg noworodka urodzonego przedwcześnie działa czynnik uszkadzający (niedotlenienie/niedokrwienie/proces zapalny) powodując zmiany ostre (martwica) i jednocześnie “przeprogramowując” rozwój doprowadza do zmian wtórnych (degeneracja neuronów/aksonów) w miejscach bezpośrednio niezwiązanych z jego działaniem

40
Q

Mamy do czynienia z dwuetapowym uszkodzeniem ukł.nerwowego u wcześniaków:

A
  1. Okres okołoporodowy - niedotlenienie/niedokrwienie, proces zapalny, krwawienie wewnątrzczaszkowe powodują zmiany w niedojrzałym mózgu noworodka.
    Te zmiany wpływają na dojrzewanie ukł. nerwowego, mogą powodować degenerację neuronów (odwleczona w czasie)
41
Q

U noworodków z leukomalacją jamistą charakterystyczna jest

A

diplegia spastyczna

42
Q

U noworodków z leukomalacją rozlaną charakterystyczny jest

A

deficyt podstawowych funkcji poznawczych

43
Q

Dzieci urodzone >32Hbd a zaburzenia neurologiczne

A

Większość ma przeżycie i odległe następstwa neurorozwojowe jak u donoszonych

44
Q

Jaka grupa noworodków jest szczególnie narażona na zaburzenia neurologiczne?

A
ELBW = ekstremalnie niska masa urodzeniowa (<1kg):
17% ma porażenie mózgowe
11% ma uszkodzenie słuchu
9% ma wodogłowie z zastawką
9% ma uskzodzenie wzroku