Ocena stanu ogólnego noworodka

Question 1

Jakie układy oceniamy?(3)

Answer 1

3 najważniejsze dla życia układy:

• oddechowy
• krążenia
• nerwowy

Question 2

Ile powinna trwać ocena stanu ogólnego?

Answer 2

Nie dłużej niż 2-3 minuty

Question 3

Od jakiego układu zaczynamy ocenę?

Answer 3

Oddechowego, bo niewydolność tego układu najczęściej powoduje stany zagrożenia życia

Question 4

Ocena układu oddechowego - jakie parametry? (4)

Answer 4

• l. oddechów
• cechy duszności
• postękiwanie (tchnienie) oddechowe
• sinica ośrodkowa

Objawy NO mogą być stopniowo, w powyższej kolejności (np. w infekcji ukł.odd), lub wystąpić nagle(aspiracja ciałą obcego do DO)

Question 5

Liczba oddechów u noworodka

Answer 5

30-60/min
oceniać min.30s
Łatwiej ocenić obserwując nadbrzusze (tor brzuszny oddychania)

Question 6

Bezdech - definicja

Answer 6

Zatrzymanie oddechu przez 15-20s

Albo krócej, jeżeli jednoczasowo jest bradykardia

Question 7

Najsilniejszy mięsień oddechowy u noworodka

Answer 7

przepona

Question 8

Pierwszym objawem niewyd. oddechowej noworodka jest:

Answer 8

tachypnoe (>60/min)

Question 9

Oddechowe stany bezpośredniego zagrożenia życia:(3)

Answer 9

Bradypnoe(<30/min), zatrzymanie oddechu, bezdech

Question 10

Cechy duszności u noworodka:

Answer 10

Zaciąganie:

• przestrzeni międzyżebrowych
• przyczepów przepony
• wcięcia szyjnego mostka
• okolicy nad- i podobojczykowej
• zapadanie mostka przy ciężkiej duszności

Gra skrzydełek nosa

Question 11

Postękiwanie oddechowe:

Answer 11

Konsekwencja przymykania strun głosowych, w celu zwiększenia ciśnienia w DDO i upowietrznienia pęcherzyków płucnych

Jest poważnym objawem niewydolności oddechowej, zwiastunem dekompensacji oddechowej dziecka!!!

Question 12

Sinica ośrodkowa:

Answer 12

to sine zabarwienie śluzówek jamy ustnej, języka noworodka

Objaw ciężkiej niewydolności oddechowej i często zagrożenia życia

(Otwierać usta noworodka - sinica warg, obszaru wokół ust może być objawem sinicy obwodowej związanej z osłabioną perfuzją dyst. cz. ciała)

Question 13

Ocena układu krążenia - jakie parametry? (5-6)

Answer 13

• częstość pracy serca
• nawrót kapilarny
• ocena tętna
• powiększenie wątroby
• (znamienne obrzęki obwodowe)
• cechy centralizacji krążenia na powłokach skórnych

Question 14

Częstość pracy serca u noworodka: - jaka prawidłowo, tachy-, bradykaria, jak oceniać

Answer 14

100-160/min
Krótko po urodzeniu, w okresie adaptacji może być do 180/min

Na zaburzenia układu krążenia noworodek najczęściej odpowiada tachykardią

Znamienna bradykardia (<60/min) lub brak czynności serca - bezp. zagrożenie życia!

Najczybciej ocena przy pomocy stetoskopu, ale jak go nie mamy to oceniamy czynność serca badając tętno

Question 15

Nawrót kapilarny u noworodka - ile, o czym mówi, gdzie mierzymy

Answer 15

Ocena perfuzji tkankowej
< 3s. prawidłowo
Wydłużenie - najważniejszy i najszybszy parametr oceny wstrząsu

Pomiar na okolicy mostka!

Question 16

Ocena tętna u noworodka:

Answer 16

Obie ręce, palce wskaz. i środkowe, na tętnicach ramiennych i udowych

Gdy nie ma stetoskopu to umożliwia ocenę HR

Wypełnienie tętna stanowi ekwiwalent badania CTK

Ocena dystrybucji tętna m. KD i KG - wws

Question 17

Powiększenie wątroby u noworodka

Answer 17

Stanowi WCZESNY parametr niewydolności krążenia

Znamienne gdy palpacyjnie wątroba badana >2cm poniżej łuku żebrowego, w linii środkowo-obojczykowej prawej

Question 18

Znamienne obrzęki obwodowe u noworodka

Answer 18

Łatwo przeoczyć niewielkie obrzęki

Najczęściej w okolicach powiek, szyi, pachwin, moszny/warg sromowych

Question 19

Cechy centralizacji krążenia u noworodka:

Answer 19

Dystalne cz. kończyn sine/blade, ochłodzone

Wykładnikiem obniżonej perfuzji obwodowej i centralizacji krążenia u wcześniaków może być też marmurkowanie skóry (szczególnie gdy dziecko jest w komforcie cieplnym)

Question 20

Ocena układu nerwowego u noworodka - jakie 4 parametry?

Answer 20

• stan przytomności
• spontaniczna aktywność dziecka
• reaktywność na bodźce
• napięcie i siła mięśniowa

Najczęściej nie wymaga wykonania dodatkowych manewrów - ocena w trakcie badania ukł. odd. i krążenia

Question 21

Ocena stanu przytomności u noworodka

Answer 21

Glasgow z modyfikacją dla dzieci:

• otwieranie oczu:
  (4) spontaniczne-na polecenie słowne XD - na ból - brak reakcji(1)

odpowiedź werbalna:
(5)gaworzenie-niepokój,płacz-płacz na bodźce bólowe-jęczenie na bodźce bólowe - brak(1)

Odpowiedź ruchowa:
(6)spontaniczne ruchu-wycofanie na dotyk-wycofanie na ból-nieprawidł.reakcja zgięciowa-wyprostna-brak(1)

Nieprzytomny - stan zagrożenia życia!

Question 22

Spontaniczna aktywność dziecka:

Answer 22

OK: harmonijne poruszanie wszystkimi kończynami, w symetrycznym zakresie, kreśląc tzw. globane wzorce ruchowe

Question 23

Reaktywność na bodźce:

Answer 23

Dotykowe - gdy brak/osłabiona reakcja - zwiększanie intensywności bodźca (pocieranie, drażnienie bocznych cz. tułowia lub podeszwowych powierzchni stóp)

->dalej brak reakcji - mocniejsze pocieranie, uszczypnięcie, ukłucie

Question 24

Ocena napięcia i siły mięśniowej

Answer 24

OK: przewaga ZGINACZY nad prostownikami w kończynach

W osi głowa-tułów słabe napięcie - przy próbie trakcji dziecko utrzymuje główkę przez krótką chwilę

U wcześniaków napięcie i siła mięśniowa są globalnie obniżone

Question 25

Jakie są stany ogólne noworodka?

Answer 25

Dobry - wszystkie 3 układy wydolne i prawidłowe

Średni - nieprawidłowości nie powodują stanu zagrożenia życia, np:

• tlenoterapia bierna
• niewielka duszność, bez suplementacji tlenu
• obniżona aktywność, leniwa odpowiedź na dotyk

Ciężki - nieprawidłowości znamionują zagrożenie życia dziecka, np:

• intubacja, wentylacja mechaniczna
• ciężka duszność, bezdechy
• cechy wstrząsu (tachykardia, wydł. nawrót kapilarny, centralizacja krążenia)
• nieprzytomne/z poważnymi zaburzeniami przytomności

Question 26

Noworodek - definicja

Answer 26

od urodzenia do 28 dnia życia

do 44tyg. od daty ostatniej miesiączki - np. wcześniaki są wtedy dłużej określane jako noworodki - więcej czasu potrzebują na dojrzewanie niż urodzone o czasie

Question 27

Ocena wieku płodowego w ciąży:

Answer 27

Dane położnicze - USG:
1 trymestr: długość ciemieniowo-siedzeniowa
2,3 trymetr: wymiar dwuciemieniowy główki i długość k. udowej
Dokładność oceny wieku płodowego zmniejsza się ze wzrostem tego wieku; bad. w 1 trymestrze pozwala określić wiek płodowy z dokładnością do 4-7 dni

Data ostatniej miesiączki: reguła Naegelego (termin porodu=pierwszy dzień ostatniej miesiączki + 7 dni - 3 mce)

Question 28

Ocena wieku płodowego po urodzeniu dziecka:

Answer 28

Skale oceny dojrzałości noworodka: skala Ballard, USG głowy

Question 29

Skala Ballard:

Answer 29

Wykorzystuje niedojrzałość nerwowo-mięśniową, skóry, uszu, narz. zewn. płciowych

Do oceny wieku płodowego

Question 30

Skala Ballard - z ilu części się składa?

Answer 30

2:
1- badamy dojrzałość nerwowo-mięśniową (pozycja ciała, proste odruchy)

2- dojrzałość morfologiczna

Zbieramy punkty, one odpowiadają tygodniowi trwania ciąży

Question 31

Jaki jest poziom wcześniactwa w PL?

Answer 31

7%

Question 32

Podział ze względu na urodzeniową masę ciała

Answer 32

LBW - low birth weight: 1500-2499g

VLBW: 1000-1499g

ELBW: <1000g

Micropremie=mikrowcześniaki: <600g

Question 33

Dzieci niezdolne do życia są urodzone poniżej ….tyg.ciąży

Answer 33

<22 tyg.ciąży (w PL)

22-23tyg - granica przeżywalności

Question 34

Wiek skorygowany - co to?

Answer 34

Wiek od przewidywanej daty porodu (np. wcześniak urodzony 2mce za wcześnie, badany go w 3 mcu życia - jego wiek skorygowany to 1mc)

Question 35

Klasyfikacja wcześniactwa:

Answer 35

34- 37t.c. “późny” wcześniak
30-33t.c. wcześniak
26-29t.c. “niedojrzały”
<26t.c. “skrajnie niedojrzały”

Question 36

Klasyfikacja noworodków uwzględniająca ich masę urodzeniową w stosunku do wieku płodowego:

Answer 36

SGA = small for gestational age = o masie ciała za małej do wieku płodowego (<10 centyla dla wieku płodowego)

AGA =appropriate = masa odpowiednia do wieku (10-90 centyl)

LGA = large = masa za duża względem wieku płodowego (>90 centyla)

Question 37

IUGR a SGA

Answer 37

IUGR = wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu (zaburzenie spodziewanego toru wzrastania, niekoniecznie <10 centyla)

SGA = masa ciała za mała do wieku płodowego (jego dany pomiar jest poniżej normy); to może być wariant normy

To nie to samo!!

Question 38

Jakie dwie grupy IUGR?

Answer 38

Hipotrofia symetryczna: obwód głowy, długość i masa ciała są proporcjonalnie zmniejszone, najczęściej <3 centyla dla wieku płodowego, czynnik zadziałał we wczesnym okresie ciąży i spowodował spadek potencjału wzrastania płodu
Np: zaburzenia genetyczne, wrodzone zakażenia

Hipotrofia asymetryczna- obwód głowy i długość ciała odpowiednie do wieku płodowego, masa jest zmniejszona; czynnik zadziałał w końcowym okresie ciąży
Np: niewydolność łożyska, niedożywienie matki

Question 39

Wskazania do wykonania oceny w skali Ballard:

Answer 39

Masa urodzeniowa <2500g

Masa urodzeniowa w stos. do wieku płodowego >90 lub <10 percentyla

Różnica między masą oczekiwaną a obserwowaną +/- 2 tygodnie

Question 40

Mając pewne badania dodatkowe, możemy próbować odpowiedzieć do której grupy należy noworodek (czy to SGA o czasie symetryczne czy asymetryczne, czy to wcześniak AGA/SGA)

Answer 40

Podwyższony Ht, niska glukoza - wskazuje na noworodka urodzonego o czasie, z SGA asymetrycznym (on ma też częściej MAS)

Krwawienia wewnątrzczaszkowe częściej u wcześniaków, zamartwica częściej u wcześniaków i tych o czasie z asymetrycznym SGA

Zaburzenia wzrastania i infekcje TORCH u matki dotyczą głównie noworodków urodzonych z symetrycznym SGA (u wcześniaków i o czasie)

Bezdechy, z. błon szklistych u wcześniaków (AGA i SGA)

MAS, przetrwale nadciśn.płucne noworodków u urodzonych o czasie, z SGA asymetrycznym

Question 41

Skala Apgar:

Answer 41

Czynność serca:
0-brak
1-<100/min
2->100/min

Oddech:
0-brak
1-zwolniony, nieregularny
2-płacz, krzyk

Nap. mięśniowe:
0-wiotkość
1-obecne
2-aktywne ruchy

Reakcja na cewnik
0-brak
1-grymas
2-krztuszenie, kichanie

Kolor skóry
0-blady, siny
1-siny obwodowo
2-różowy

Punktacja w 1.min.życia informuje o stanie po urodzeniu
w 5min.życia koreluje z dalszym rozwojem dziecka

Question 42

Do kiedy trzeba oddać smółkę?

Answer 42

W pierwszej dobie życia;
nieoddanie do 48h to patologia

Potem noworodek może oddawać stolec nawet po każdym posiłku i to wygląda jak jajecznica :-))) (o ile jest karmiony naturalnie, te karmione sztucznie oddają bardziej twarde stolce i nie tak często)

Question 43

Ulewania u noworodka - czy to jest ok?

Answer 43

W pierwszych tygodniach może być bo LES jest słaby i osiąga prawidłowe napięcie dopiero w 10-12tyg.życia

Question 44

Pierwsze dni życia a masa ciała

Answer 44

Największy ubytek między 4-6 dniem życia, wynosi wtedy 4-7%

Utrata masy ciała noworodka donoszonego nie powinna przekraczać 10-12%, wcześniaka 15%

Po pierwszym tyg. życia zdrowy noworodek urodzony o czasie powinien przybierać 20-30g/dobę

Question 45

Żółtaczka fizjologiczna

Answer 45

szczyt w 3-4 dobie życia, nie powinien przekraczać 305umol/l, normalizuje się w 1-2tyg.(ale u karmionych naturalnie może być dłużej, nawet do 2-3mcy; u wcześniaków też dłużej)

W 1 dobie życia to zawsze patologia!!

Question 46

Kiedy noworodek powinien zacząć sikać?

Answer 46

70% sika na sali porodowej
90% do końca 1 doby

Niesikanie >48h - patologia