Nieswoiste zapalenia jelit = IBD Flashcards
Jakie choroby zaliczamy do IBD=nieswoistych zapaleń jelit? (3)
Leśniowski-Crohn
wrzodziejące zap. j. grubego =CU
niesklasyfikowane nieswoiste zapalenie jelit
IBD - epidemiologia
CU - 37-246/100tys
L-C - 26-199/100tys
Szczyt zapadalności między 15 a 30 r.ż.
Około 20% pacjentów z L-C i 12% z CU zachoruje przed 20 r.ż.
Czynniki ryzyka IBD
Występowanie rodzinne (zwł. krewni I stopnia) Grupy etniczne (rasa kaukaska, Żydzi aszkenazyjscy) Czynniki zewnętrzne: -zakażenia p.pok -higiena -war. środowiskowe i socjoekonomiczne -palenie papierosów w L-C -brak aktywności fizycznej -dieta, leki -stres
Udział genomu w determinacji podatności IBD
Około 160 loci związanych z IBD
Udział genomu w determinacji podatności stanowi ok. 23% dla L-C i 16% dla CU
+czynniki epigenetyczne
Wrzodziejące zap. j. grubego = CU - lokalizacja zmian:
Bł. śluzowa prostnicy=odbytnicy i j.grubego
Charakter ciągły, równomierny, rozciągający się proksymalnie od odbytnicy
Ze wzgl. na zasięg zmian wyróżniamy:
-zap. prostnicy
-zap. lewostronnej okrężnicy (do zagięcia śledzionowego)
-rozległe zap. j. grubego (do zagięcia wątrobowego)
-zap. okrężnicy (pancolitis)
Ch. Leśniowskiego-Crohna - lokalizacja zmian
Zróżnicowany, nieciągły w nasileniu stan zapalny
Dowolne msce p.pok
Pełnościenne zajęcie jelita
Zmiany mogą być zlokalizowane:
- w dystalnym odc. j. krętego (z zajęciem kątnicy lub bez)
- wyłącznie w j. grubym (częściej u młodszych dzieci)
- w j. grubym i dystalnym odc. j. krętego
- w obrębie górnego odcinka p. pok. - z lokalizacją proksymalnie i dystalnie od więzadła Treitza
Jakie postaci L-C wyróżniamy?
Postać zapalną (bez zwężeń i przetok)
Postać zwężającą
Postać przetokową (penetrującą - z wytworzeniem przetok jelitowo-jelitowych, jelitowo-narządowych, jelitowo-skórnych)
Obecność zmian okołoodbytowych (ropnie, przetoki, kłykciny zapalne)
Niesklasyfikowane nieswoiste zapalenie jelit - kiedy rozpoznajemy?
Zmiany wył. w j. grubym + na podstawie diagnostyki nie możemy stwierdzić czy to CU czy L-C
Co może być pomocne w różnicowaniu między IBD a czynnościowymi chorobami p. pok.
Stężenie kalprotektyny w stolcu - wskaźnik stanu zapalnego śluzówki jelita
Krew w stolcu w IBD
Krwista biegunka dominuje przy zapaleniu j. grubego, krwawienie - przy zmianach z odbytu
Dolegliwości z wypróżnianiem w IBD
W zajęciu odbytnicy - parcie na stolec, konieczność nagłego wypróżnienia, wypróżnienie niepełne
Jeden z najczęstszych objawów w L-C to:
ból brzucha (kurczowy, napadowy)
Objawy typowe dla zajęcia górnego odc. p.pok. w L-C
Brak łaknienia, nudności, wymioty
Zahamowanie tempa wzrostu - w którym IBD częściej?
W L-C
Zmiany okołoodbytowe - typowe dla jakiego IBD + jakie są
Dla L-C
Ropnie, przetoki, kłykciny zapalne
Mogą być przyczyną bolesnych wypróżnień, krwawienia z odbytu, bolesności odbytu, ropnej wydzieliny
Badać per rectum w IBD!!!
Zmiany w obrębie jamy ustnej - typowe dla jakiego IBD + jakie są
Dla L-C
Afty, zapalenie kącików ust, obrzęk warg
Objawy pozajelitowe w IBD:
- gorączka niewyjaśnionego pochodzenia
- obrzęk, bolesność stawów, ograniczenie ruchomości (duże stawy, stawy osiowe kręgosłupa)
- rumień guzowaty
- zmiany w obrębie narz. wzroku (zap. naczyniówki, nadtwardówki)
- żółtaczka
Objawy przemawiające za IBD to:
- przewlekła/nawracająca biegunka
- krwawienie z d.o.p.p (jawne, utajone)
- bóle brzucha
- brak oczekiwanego przyrostu m.c. lub niezamierzona utrata m.c.
- zah. tempa wzrostu
- niskorosłość
- zah. dojrzewania płciowego
- zmiany okołoodbytowe
- gorączka niewyjaśnionego pochodzenia
- niedokrwistość
- bóle/obrzęki stawów
- (+) wywiad rodzinny IBD
Wykładniki stanu zapalnego w IBD (bad. dodatkowe)
Kalprotektyna w stolcu (wskaźnik zapalenia śluzówki)
OB i CRP we krwi (u 1/3 z aktywną chorobą są w normie)
Wykładniki stanu odżywienia w IBD (bad. dodatkowe)
- albuminy
- Hb, Fe, transferyna (hipochromiczna niedokrw. mikrocytarna - z niedoboru Fe; niedokrwistość normochromiczna w przebiegu przeklekłej choroby zapalnej)
- poziom wit. B12, D3, kw. foliowego
Wykładniki zajęcia innych narządów w IBD (bad. dodatkowe)
Zap. wątroby: transaminazy, autop/c
Pierwotne stwardniające zap. dróg żółciowych: bilirubina, gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP)
Zap. trzustki: amylaza
Jakie badania dodatkowe w biegunce/biegunce krwistej w IBD?
posiewy bakteriologiczne stolca
badanie w kierunku Clostridium diff. (obecność antygenu i toksyny)
i w kierunku zak. pasożytniczych
USG w IBD:
USG jelit: pogrubienia/nieprawidłowy układ warstw ściany jelita, guzy zapalne, ropnie międzypętlowe
USG j.brzusznej: kamica pęcherzyka żółciowego, kamica nerkowa (mogą towarzyszyć L-C)
RTG w IBD
Zdjęcie przeglądowe j. brzusznej:
- podejrzenie ostrego rozdęcia okrężnicy=MEGACOLON
- niedrożności(poziomy płynów)
- perforacji jelit (powietrze pod kopułą przepony)