Nieswoiste zapalenia jelit = IBD Flashcards

1
Q

Jakie choroby zaliczamy do IBD=nieswoistych zapaleń jelit? (3)

A

Leśniowski-Crohn
wrzodziejące zap. j. grubego =CU
niesklasyfikowane nieswoiste zapalenie jelit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

IBD - epidemiologia

A

CU - 37-246/100tys
L-C - 26-199/100tys
Szczyt zapadalności między 15 a 30 r.ż.
Około 20% pacjentów z L-C i 12% z CU zachoruje przed 20 r.ż.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czynniki ryzyka IBD

A
Występowanie rodzinne (zwł. krewni I stopnia)
Grupy etniczne (rasa kaukaska, Żydzi aszkenazyjscy)
Czynniki zewnętrzne:
-zakażenia p.pok
-higiena
-war. środowiskowe i socjoekonomiczne
-palenie papierosów w L-C
-brak aktywności fizycznej
-dieta, leki
-stres
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Udział genomu w determinacji podatności IBD

A

Około 160 loci związanych z IBD
Udział genomu w determinacji podatności stanowi ok. 23% dla L-C i 16% dla CU

+czynniki epigenetyczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wrzodziejące zap. j. grubego = CU - lokalizacja zmian:

A

Bł. śluzowa prostnicy=odbytnicy i j.grubego
Charakter ciągły, równomierny, rozciągający się proksymalnie od odbytnicy
Ze wzgl. na zasięg zmian wyróżniamy:
-zap. prostnicy
-zap. lewostronnej okrężnicy (do zagięcia śledzionowego)
-rozległe zap. j. grubego (do zagięcia wątrobowego)
-zap. okrężnicy (pancolitis)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ch. Leśniowskiego-Crohna - lokalizacja zmian

A

Zróżnicowany, nieciągły w nasileniu stan zapalny
Dowolne msce p.pok
Pełnościenne zajęcie jelita

Zmiany mogą być zlokalizowane:

  • w dystalnym odc. j. krętego (z zajęciem kątnicy lub bez)
  • wyłącznie w j. grubym (częściej u młodszych dzieci)
  • w j. grubym i dystalnym odc. j. krętego
  • w obrębie górnego odcinka p. pok. - z lokalizacją proksymalnie i dystalnie od więzadła Treitza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jakie postaci L-C wyróżniamy?

A

Postać zapalną (bez zwężeń i przetok)
Postać zwężającą
Postać przetokową (penetrującą - z wytworzeniem przetok jelitowo-jelitowych, jelitowo-narządowych, jelitowo-skórnych)
Obecność zmian okołoodbytowych (ropnie, przetoki, kłykciny zapalne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Niesklasyfikowane nieswoiste zapalenie jelit - kiedy rozpoznajemy?

A

Zmiany wył. w j. grubym + na podstawie diagnostyki nie możemy stwierdzić czy to CU czy L-C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co może być pomocne w różnicowaniu między IBD a czynnościowymi chorobami p. pok.

A

Stężenie kalprotektyny w stolcu - wskaźnik stanu zapalnego śluzówki jelita

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Krew w stolcu w IBD

A

Krwista biegunka dominuje przy zapaleniu j. grubego, krwawienie - przy zmianach z odbytu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Dolegliwości z wypróżnianiem w IBD

A

W zajęciu odbytnicy - parcie na stolec, konieczność nagłego wypróżnienia, wypróżnienie niepełne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jeden z najczęstszych objawów w L-C to:

A

ból brzucha (kurczowy, napadowy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Objawy typowe dla zajęcia górnego odc. p.pok. w L-C

A

Brak łaknienia, nudności, wymioty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Zahamowanie tempa wzrostu - w którym IBD częściej?

A

W L-C

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Zmiany okołoodbytowe - typowe dla jakiego IBD + jakie są

A

Dla L-C
Ropnie, przetoki, kłykciny zapalne
Mogą być przyczyną bolesnych wypróżnień, krwawienia z odbytu, bolesności odbytu, ropnej wydzieliny

Badać per rectum w IBD!!!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Zmiany w obrębie jamy ustnej - typowe dla jakiego IBD + jakie są

A

Dla L-C

Afty, zapalenie kącików ust, obrzęk warg

17
Q

Objawy pozajelitowe w IBD:

A
  • gorączka niewyjaśnionego pochodzenia
  • obrzęk, bolesność stawów, ograniczenie ruchomości (duże stawy, stawy osiowe kręgosłupa)
  • rumień guzowaty
  • zmiany w obrębie narz. wzroku (zap. naczyniówki, nadtwardówki)
  • żółtaczka
18
Q

Objawy przemawiające za IBD to:

A
  • przewlekła/nawracająca biegunka
  • krwawienie z d.o.p.p (jawne, utajone)
  • bóle brzucha
  • brak oczekiwanego przyrostu m.c. lub niezamierzona utrata m.c.
  • zah. tempa wzrostu
  • niskorosłość
  • zah. dojrzewania płciowego
  • zmiany okołoodbytowe
  • gorączka niewyjaśnionego pochodzenia
  • niedokrwistość
  • bóle/obrzęki stawów
  • (+) wywiad rodzinny IBD
19
Q

Wykładniki stanu zapalnego w IBD (bad. dodatkowe)

A

Kalprotektyna w stolcu (wskaźnik zapalenia śluzówki)

OB i CRP we krwi (u 1/3 z aktywną chorobą są w normie)

20
Q

Wykładniki stanu odżywienia w IBD (bad. dodatkowe)

A
  • albuminy
  • Hb, Fe, transferyna (hipochromiczna niedokrw. mikrocytarna - z niedoboru Fe; niedokrwistość normochromiczna w przebiegu przeklekłej choroby zapalnej)
  • poziom wit. B12, D3, kw. foliowego
21
Q

Wykładniki zajęcia innych narządów w IBD (bad. dodatkowe)

A

Zap. wątroby: transaminazy, autop/c
Pierwotne stwardniające zap. dróg żółciowych: bilirubina, gammaglutamylotranspeptydaza (GGTP)
Zap. trzustki: amylaza

22
Q

Jakie badania dodatkowe w biegunce/biegunce krwistej w IBD?

A

posiewy bakteriologiczne stolca
badanie w kierunku Clostridium diff. (obecność antygenu i toksyny)
i w kierunku zak. pasożytniczych

23
Q

USG w IBD:

A

USG jelit: pogrubienia/nieprawidłowy układ warstw ściany jelita, guzy zapalne, ropnie międzypętlowe

USG j.brzusznej: kamica pęcherzyka żółciowego, kamica nerkowa (mogą towarzyszyć L-C)

24
Q

RTG w IBD

A

Zdjęcie przeglądowe j. brzusznej:

  • podejrzenie ostrego rozdęcia okrężnicy=MEGACOLON
  • niedrożności(poziomy płynów)
  • perforacji jelit (powietrze pod kopułą przepony)
25
Enterografia metodą MRI lub TK - która zalecana w IBD, czego szukamy
MRI zalecana | Ocena pełnościenności zmian zapalnych, obecność przetok i lokalizacji zmian zapalnych, szczeg. w j. cienkim (metoda DWI)
26
Badanie miednicy małej w IBD (obrazowe) - jakie?
MRI - ocena zmian okołoodbytniczych
27
Złoty standard diagnostyczny IBD
Ileokolonoskopia - kolonoskopia z intubacją zastawki Bauhina i oceną dystalnego odc. jelita krętego
28
Kiedy należy rozważać nieswoiste zap. jelit uwarunkowane mutacją pojedynczego genu?
- zachorowanie <6r.ż. - rodzinne IBD lub niedobory immunologiczne, bliskie spokrewnienie rodziców - nawracające zakażenia i gorączki niewyjaśnionego pochodzenia - ciężkie i/lub oporne na leczenie IBD - atypowe zmiany endoskopowe - nasilone zmiany okołoodbytowe - zmiany skórne (skóra, włosy, paznokcie)
29
Zaburzenia wzrastania w IBD wymagają dodatkowej diagnostyki w kierunku:
celiakii
30
Krwawienie z d.o.p.p w IBD różnicujemy z:
- plamicą Schonleina-Henocha - polipami j. grubego - uchyłkiem Meckela (scyntygrafia) - alergią na białka mleka krowiego (swoiste IgE, szczególnie u dzieci <2r.ż.)
31
Cele leczenia IBD
- wygaszenie zapalenia, wygojenie śluzówki - wyrównanie niedoborów żywieniowych, zapewnienie prawidłowego rozwoju i dojrzewania - ograniczenie działań niepożądanych leków - zapobieganie progresji i powikłaniom - poprawa jakości życia
32
Leczenie indukujące remisję w L-C:
- wyłączne dojelitowe leczenie żywieniowe (dieta przemyłowa, doustnie/przez zgłębnik) jako leczenie z wyboru w łagodnej i umiarkowanej L-C - GKS (p.o, parenteralnie; może wyst. sterydooporność/sterydozależność) - p/c monoklonalne przeciw TNFalfa (przy braku skuteczności, przeciwwskazaniom, powikłaniom leczenia konwencjonalnego, ciężkim zah. wzrostu) - INFLIKSYMAB, ADALIMUMAB
33
Leczenie podtrzymujące remisję w L-C:
- mesalazyna (5-ASA) - tiopuryny (azatiopryna, 6-merkaptopuryna) - efekt po kilku tygodniach - metotreksat (p.o, s.c.) - p/c monoklonalne przeciw TNFalfa (infliksymab, adalimumab) - częściowe dojelitowe leczenie żywieniowe (wyrównywanie niedoborów) - antybiotyki (metronidazol, ciprofloksacyna - zwłaszcza przy zmianach okołoodbytowych)
34
Leczenie indukujące remisję w CU
- kwas 5-aminosalicylowy(mesalazyna) (p.o i/lub miejscowo - czopki, wlewki) - GKS (p.o, parenteralnie - uwaga na steroidooporność/zależność) - cyklosporyna, takrolimus (przy sterydooporności) - p/c monoklonalne przeciw TNFalfa (infliksymab, adalimumab - jak brak poprawy/skutki uboczne/przeciwwskazania leczenia konwencjonalnego) - leczenie żywieniowe (wyrównywanie niedoborów żywieniowych)
35
Leczenie podtrzymujące remisję w CU
- 5-ASA (mesalazyna) (p.o i/lub miejscowo - czopki, wlewki) - tiopuryny (azatiopryna, 6-merkaptopuryna) - przy sterydozależności, częstych zaostrzeniach - p/c monoklonalne przeciw TNFalfa (infliksymab, adalimumab)
36
Leczenie chirurgiczne IBD
- Ze wskazań nagłych (krwotok, niedrożność, wolna perforacja, megacolon) - ze wskazań pilnych (przetoki, ropień okołoodbytniczy) - ze wskazań planowych (zah. rozwoju, sterydozależność)
37
Czynniki ryzyka powikłanego przebiegu choroby:
``` Młody wiek zachorowania Rozległe zajęcie p.pok Obecność zmian okołoodbytowych Konieczność sterydów w I rzucie choroby Dodatnie markery serologiczne ```