PD 6.5 en 6 - Auto-immuunziekten van het oog Flashcards
Welke immune priveliged sites zijn er?
Oog, centraal zenuwstelsel en baarmoeder tijdens zwangerschap
Welke immunologische aandoeningen aan de ogen zijn er?
- Uveitis
- (Epi)sceleritis
- Keratoconjunctivitis sicca
- Conjunctivitis
- Neuritis optica
wat is de meeste voorkomende oorzaak van een niet-infectieuze uveïtis
ziekte van bechterew ofwel HLA-B27 gekoppelde uveïtis
complicaties van de ziekte van bechterew
- blijft vaak aan de voorzijde, maar soms kan er permanente schade ontstaan door uitbreiding naar posterior
- staar
behandeling ziekte van bechterew
prednison druppels
complicaties bij het gebruik van oogdruppels
onscherp beeld voor 3-4 weken
waarmee is de ziekte van bechterew mee geassocieerd
ontstekingen in rugwervels (spondylartropathie), schoudergewrichten, heup, knieën, ogen en hart
hoe heet het als de patient zwelling van de teen krijgt die eruit komen te zien als worsttenen
dactylitis
behandeling HLA-b27+ spondylartropathie
intra-articulaire injecties en sulfasalazine per os
behandeling dactylitis
methotrexaat (duurt 8-9 weken tot het inwerkt dus prednison injecties voor een systemisch effect) en foliumzuur en regelmatig bloedcontroles
Wat zijn kenmerken van uveïtis?
Intraoculaire ontsteking
- Anterior (60-90%), intermediair, posterior of panuveitis
- Complicaties: cystoid macula oedeem, cataract
- Door systeemziekte of infectie
Wat zijn symptomen van anteriore en posteriore uveitis?
- Anterior: pijn, fotofobie en soms vermindering visus
- Posterior: pijnloos, vaak vermindering visus door bv floaters, retinitis of macula oedeem
Hoe kun je uveïtis classificeren?
- Granulomateus of non-granulomateus
- Infectieus of niet infectieus
Wat zijn oorzaken van anteriore uveïtis?
- Niet infectieus: HLA-B27 geassocieerd, Crohn, Reiter, Behcet, sarcoïdose, juveniele idiopatische artritis
- Infecties: herpes simplex, varicella zoster, rubella, CMV, tuberculose
Wat zijn oorzaken van posteriore uveïtis?
- Niet infectieus: sarcoïdose, Crohn, Behcet, auto-immuun, birdshot
- Infecties: toxoplasma, varicella zoster, herpes simplex, tuberculose, borrelia, bartonella, treponema, syfillis
Wat zijn oorzaken van intermediaire uveïtis?
- Idiopatisch
- Niet infectieus: multiple sclerose, sarcoïdose
- Infectieus: borrelia, lyme
Wat zijn oorzaken van panuveïtis?
- Niet infectieus: sarcoïdose, Behcet, Vogt-Koyanagi-Harada
- Infectieus: toxoplasma, varicella zoster, herpes simplex, treponema, tuberculose
Welke schimmels kunnen uveïtis veroorzaken?
Candidia, aspergillus en cryptococcen
welke parasieten kunnen uveïtis veroorzaken
toxoplasma, toxocara, onchocerca, cysticercus
Waaruit bestaat de diagnostiek van uveïtis?
- Klinisch beeld
- Bloedonderzoek
- Fluorescentie angiogram (doorbloeding/littekens) / OCT (laagjes)
- Thoraxfoto / CT
- analyse voorste oogkamerwater: PCR en GWC (antistoffen) oogkamerwater
Wat is de behandeling van uveïtis?
- Oogdruppels (steroiden)
- Injectie (steroiden)
- Oraal prednison
Wat is spondylitis ankylopoetica?
Morbus Bechterew
- Axiale inflammatie met sarcoillitis
- Associatie met HLA-B27
- Niet granulomateuze uveïtis anterior
Wat zijn kenmerken van Fuch’s heterochome uveïtis?
- Unilaterale uveïtis anterior, heterochromie van iris en cataract
- Vaak door Rubella (of CMV of herpes)
-> transilluminatie
Wat zijn kenmerken van juveniele idiopatische artritis uveïtis?
Pijnloze uveïtis anterior zonder symptomen
- Complicaties: glaucoom en cataract (staar) en cave amblyopie (lui oog)
- Risicofactoren: ANA+. oligoartritis, meisjes, < 4 jaar, JIA ontwikkelt
Wat zijn kenmerken van CMV-uveïtis?
Unilaterale hypertensieve anterior uveïtis
- Vaak in Azië
- Ook bij immunocompetente patiënten, bij immuungecomprimeerde patiënten vaak uitbreiding naar posterior
- Descemetstippen (leukocyten)
Wat is intermediaire uveïtis?
Inflammatie van het glasvocht, pars plana en perifere retina
Wat zijn kenmerken van toxoplasmose?
- meest voorkomende vorm van uveitis posterior
-Via katten oocysten, congenitaal of verworven - Pijnloze unilaterale visusdaling
- Analyse oogvocht nodig
- Gunstige prognose mits laesie niet in macula zit
Wat zijn gevolgen van de verschillende soorten syfillis
- Congenitaal: keratitis (hoornvlies/cornea)
- Verworven: uiteenlopend door gehele oog
- i.c.m. AIDS: ernstiger beloop
wat is sarcoïdose
een idiopathische granulomateuze ziekte
Wat is scleritis?
Actieve ontsteking van de sclera (harde oogrok)
- roodheid en hevige pijn uitstralend naar kaak en oor
Hoe maak je onderscheid tussen episcleritis en scleritis?
Vasoconstrictieve druppels om oppervlakkige vaten te verbleken
- Scleritis: afname visus
Welke typen scleritis zijn er?
- Diffuus
- Nodulair
- Necrotiserend
- scleromalacia perforans
Wat zie je op een echo bij scleritis?
T-sign: zwart lijn vocht achter sclera vormt T met oogzenuw
Bij welke systeemziekten komt scleritis vaak voor?
RA, GPA/Wegener, polychondritis, SLE, IBD
Wat is de behandeling van scleritis?
- Oogdruppels (NSAID / steroiden)
- NSAID
- Prednison
- Immunomodulerende medicatie
Wat vraag je uit bij de anamnese met iemand met infectieuse oogklachten?
- Koorts, gewichtsverlies, algemene malaise
- Reumatogloische klachten -> gewrichtsafwijkingen, rugklachten
- Huidaandoeningen -> erythema, vitilligo, insecten beten
- Neurologische aandoeningen -> hoofdpijn, tinnitus
- Klachten van de luchtwegen
- Gastrointestinale klachten -> aphten
- Urogenitale klachten -> genitale ulcera, geslachtsziekten
