HC 6.2 - Immunotherapie - biologicals Flashcards
Wat zijn nadelen van insuline van koeien en varkens?
Duur, tijdrovend, variatie in kwaliteit, inconsistent, immunogenetisch, lage opbrengst, infectiegevaar (creutzfeldt-jacob)
Wat zijn voordelen van insuline van recombinant eiwitten?
Veiliger, hogere kwaliteit, consistenter, lagere immunogeniciteit
Wat is een biological?
Therapeutisch product, gemaakt door genetische manipulatie in levende cellen, die niet chemisch gesynthetiseerd zijn
Welke typen biologicals zijn er?
- Recombinant eiwitten: insuline, EPO, hormonen, interferonen of stollingsfactoren
- Monoklonale antilichamen: herceptin of remicade
- Fusie eiwitten: enbrel
- Vaccinaties
wat is een van de bekendste biologicals
insuline
zijn antistoffen monoklonaal of polyklonaal en wat zijn biologicals
antistoffen: polyklonaal
biologicals: monoklonaal
wat is creutzfeldt-jacob
verkeerd gevouwen eiwitten die ernstige neurologische schade kunnen veroorzaken
hoe werd vroeger gekomen aan groeihormonen bij groeihormoon deficiënte patiënten en wat is het nadeel hiervan?
- uit de hypofyse van overleden mensen
- meer patiënten dan beschikbaar groeihormoon, kans op creutzfeldt-jacob
hoe werkt DNA-recombinatie
- bacteriën worden aangezet om groeihormoon te produceren
- gen dat codeert voor groeihormoon worden geknipt en vervolgens in een plasmide geplakt
- plasmide wordt getransplanteerd in een andere bacterie die zeer snel groeit
- bacterie wordt gekweekt
- voor het verkrijgen van monoklonale antistoffen werden muizen geïnfecteerd met een micro-organisme
- antistof-producerende plasmacellen werden uit de muis gehaald
verschil tussen traditionele medicijnen, biologicals/biosimilars en plasmaproducten
traditionele medicijnen: kleine, lichte moleculen zoals aspirine, ibuprofen en atorvastatine
biologicals/biosimilars: grote zware moleculen
zoals insuline, infliximab, filgrastim
plasmaproducten: grote zware moleculen
zoals immunoglobuline, albumine, C1-esteraseremmer, stollingsfactoren, alfa1-antitrypsine
wat zijn plasmaproducten
eiwitten afkomstig uit donoren
productieproces van biologicals
- vindt op grote schaal plaats
- groeien exponentieel -> veel eindproducten
- DNA wordt samen met heel veel cellen in grote vatten gebracht. vervolgens worden er allemaal onderdelen zoals cellen, DNA, virussen, vetten en aminozuren uit gefilterd
- aan het einde blijven alleen gezuiverde eiwitten over
- risico op vervuiling van de verkregen antistoffen
verschil chemisch geproduceerd molecuul en biological
chemisch geproduceerd molecuul: klein molecuul, simpel productieproces, robuus product (tablet), proces is duidelijk en goed beschreven, productieverlies is laag, laag risico op contaminatie, gebruik van simpele analytische technieken, beheersbare processen
biological: groot molecuul, complex productieproces, kwetsbaar product (injectie), proces is variabel, productieverlies kan hoog zijn (>30%), hoog risico op contaminatie, gebruik van complexe analytische technieken, minder beheersbare processen
Wat is een biofarmaceutical?
Heterogeen mengsel van structureel gerelateerde isovormen (aminozuren + glycanen)
geen DNA template voor glycanen waardoor de structuur afhankelijk is van vele factoren
Wat gebeurt er met aminozuren?
Glycosylering door glucosidase
hoe ontstaan er isovormen
- variërende glycosylatie
- fouten in translatie van biopharmaceutical zelf, als ook in de RNA-slicing, de proteolytische klieving van de eiwitten, de opslagcondities (oxidatie, aggregatie etc.) en posttranslationele modificaties.
Wat is een biosimilar?
Zelfde aminozuren, maar andere versuikering
Wat is de benaming van de verschillende soorten monoklonale antilichamen?
- Humaan: u
- Gehumaniseerd: zu
- Chimeer: xi
waarin kunnen veranderingen bij het produceren van biologicals en biosimilars in resulteren
drift en evolutie
wat houdt drift in
resultaat van onbekende veranderingen in het productieproces
wat houdt evolutie in
resultaat van bekende veranderingen in het productieproces
Hoe en wanneer worden antistoffen over de placenta getransporteerd?
Na 3 maanden door neonatale Fc receptoren
- Lange halfwaardetijd voor bescherming tegen degradatie
hoe werkt de neonatale Fc-receptor
haalt IgG binnen in de cel. de Fc-staart van het IgG bindt aan de neonatale Fc-receptor, waarna het antigeen in het endosoom blijft en het IgG de cel weer uitgewerkt wordt.
Wat is een nadeel van biosimilars?
Kunnen immunogeen worden, waardoor patiënt antistoffen gaat produceren
Welke CD remmers zijn er?
- CD80/86: abatacept
- CD20: rituximab
Welke IL remmers zijn er?
- IL1: anakinra, canakinumab
- IL17: secukinumab
- IL12/23: unstekinumab
Welke TNF-a remmers zijn er?
Infliximab, adalimumab, etanercept, certolizumab en golimumab
Welke BlyS en IgE remmers zijn er?
- BlyS: belimumab
- IgE: omalizumab
waar zorgt rituximab voor
- kan een complement aan binden wat leidt tot de vorming van MAC.
- zorgt voor opsonisatie doordat macrofagen met een Fc-receptor makkelijker aan de B-cel kunnen binden.
- bevordert celgemedieerde cytotoxiciteit middels NK-cellen en CD8+ cytotoxische T-cellen.
wat zijn monoklonale antistoffen vaak
IgG1 met twee antigeen bindende domeinen (Fab) en 1 Fc-deel.
waaruit bestaan fusie-eiwitten
bestaan uit het Fc-gedeelte van een IgG-molecuul met daar bovenop een fusie-eiwit in plaats van het Fab-deel
op welke 3 manieren kunnen cytokines worden geremd
- een monoklonaal antilichaam tegen de receptor van het cytokine waardoor het cytokine niet kan binden
- een monoklonaal antilichaam tegen het cytokine zelf waardoor deze uit de circulatie wordt weggevangen
- het toedienen van oplosbare receptoren die het cytokine wegvangen
wat is een analogon
eiwit met dezelfde werking, maar een verandering in aminozuurvolgorde
