heupfracturen Flashcards
Oorzaken heup#
4
osteoporose,
ongecontroleerde laterale val,
hoog-energetisch letsel (vnl bij <55jr)
en oncologie (pathologische fracturen)
anamnese op SEH: 9
LO op SEH: 6
heupfracturen in cijfers
- hoeveel in nl
- leeftijd van 90%
- hoeveel % vrouw
- overlijden <6mnd % en <1jr %
- kosten
- waarom steeds meer
Belangrijkste vraag om fitheid ouderen in te schatten
komt u goed de trap op?
doel 4 operatie
waarom mortaliteit zo hoog
en risico operatie: 4
Doel operatie:
- pijnverlichting,
- vroeg mobiliseren,
- prventie (sec) compli’s (pneumonie, UWI, delier, decubitus, DVT/LE)
- streven naar optimaal functioneel resultaat
Mortaliteit zo hoog door:
- decubitus,
- trage wondgenezing
- immobiliteit (–> DVT+LE)
Risico operatie:
- nabloeding,
- wond of implantaat infectie,
- mal- of nonunion,
- delier
Inclinatiehoek:
- normaal,
- wat is dit bij varusheup
- en valgusheup
Anteversiehoek:
- normaal
- bij kids
Inclinatiehoek:
- normaal 120-135^,
- bij varusheup is dit <120^
- valgusheup >135^
Anteversiehoek:
- normaal 10-15%,
- bij kids groter: collum staat > 10^ naar ventraal tov schacht
Vascularisatie femurkop
- wat is er anders >75jr en wat is hier gevaarlijk aan
van 2 kanten:
>75jr gaat a. obtutoria interna dicht,
als je dan een # mediaal hebt–> AVN
Boven: a. obturatoria interna in lig. teres vanuit foramen obturatorium de heupkop in
Onder: vanuit tak a. femoralis profunda: splitst in a. circumflexa femoris lateralis en medialis–> cirkelen om collum femoris heen–> taken naar de heupkop
Intracapsulaire fractuur
- waar
- gevolg
- gevaar
Extracapsulaire fractuur
- wat is hier (minder) gevaarlijk aan
Intracapsulaire fractuur: in het kapsel–> doorbloeding kan gestoord en uiteindelijk AVN
Extracapsulaire fractuur:
- instabiel,
- buiten circumflexa takken–> minder gevoelig voor AVN
Mediale en lat collum# en petrochantere femur# met intacte trochanter minor na repositie: stabiel of instabiel
Petrochantere femur#met trochanter minor los en subtrochantere #: stabiel of instabiel
- 2 belangrijke symp mediale collum # en wat is er met de kop aan de hand
Mediale en lat collum# en petrochantere femur# met intacte trochanter minor na repositie: stabiel
Petrochantere femur#met trochanter minor los en subtrochantere # zijn zeer instabiel
2 bel symp mediale collum#:
- been in exorotatie
- been verkort,
vaak bloedvoorzien kop gestoord
hierbij is pt op heup gevallen–> pijn in de lies, kop kantelt naar mediaal en vaak naar achter
garden en pauwels classificatie
- waarvoor gebruikt
- noem 4 stadia garden
- noem 3 stadia pauwels
Garden classificatie voor: mate dislocatie en indicatie van kans op kopnecrose
Pauwels classificatie: mechanische stabiliteit en richting #vlak: 1 meest stabiel
1: <30^ met horizontaal vlak
2: <50^ met horizontaal vlak
3: >70^ met horizontaal vlak
kopnecrose
Beh mediale collumfractuur:
- 3 keuzes
- waarvan afh welke je doet? 5
- wat doe je bij garden 1
- wat doe je bij garden 2
- wat doe je bij garden 3-4
hemiartroplastiek
DHS
gecannuleerde schroeven
3 keuzes afh v:
- leeftijd (cave kopnecrose),
- mate van dislocatie,
- co-morbs,
- behoefte directe belastbaarheid (lager bij jonge pt)
- mate pre-existente coxartrose
Garden 1: kopsparend/ conservatief maar wel risico op dislocatie
Garden 2: kopsparende operatie beh bij artrose–> meteen totale heupprothese
Garden 3-4: <75jr kopsparend en >75jr prothese (want lig. teres dicht–> kopnecrose + prothese gaat dan levenslang mee)
Hemiartroplastiek
- waarom geen kopnecrose
- voordeel
Hemiartroplastiek (=kophalsprothese)–>geen kans kopnecrose want kop wordt vervangen
Voordeel: heup meteen belastbaar–> compli’s voorkomen
Dynamische heupschroef
- hoe werkt dit
Dynamische heupschroef (=DHS) is een kopsparende techniek met schroef en plaat: schroef kan inkorten bij belasting–> heup wordt niet vastgezet
Operatie in rugligging met X erbij en op extensietafel–> je kan tractie aanleggen over de heup–> kan goed gereponeerd worden,
je boort vanaf lateraal tot in de kop m.b.v. een richtapparaat–> je kan onder 135^ een K-draad tot in de kop aanbrengen–> dit bepaalt de richting van de heupschroef–> schroef erin tot je voorbij de # bent–> plaat erover–> in de schacht gefixeerd met schroeven–> tijdens staan goede compressie op defractuur–> botcellen aangezet tot botgenezing
Gecannuleerde schroeven
- hoe wrkt dit
- beter / slechter dan DHS? waarom?
3 parallelle schroeven om de heupkop te stabiliseren
Worden onder röntgendoorlichting geboord zonder richtapparaat,
hoort dynamisch te zijn maar is dat niet als ze perfect parallel zitten–> meer kans op falen dan DHS
Extrascapulaire heup#:
- waar zit dit
- wanneer stabiel/ instabiel
- waarom geen DHS soms
- wat doe je dan ipv DHS en hoe werkt dit + wat is het voordeel hiervan
Subtrochantere #:
- beh
buiten het gewrichtskapsel–> weinig risico heupkopnecrose maar wel instabiel:
bij intacte troch minor stabieler–> kan nog met DHS
Instabiele# niet met DHS beh want dan neigt de plaat los te komen
–> doe intramedullaire osteosynthese: collumschroef in de schacht van het femur–> kan glijden in de andere pen
(2 vormen: Gamma nail en proximal femoral nail PFN, zijn ongeveer hetzelfde)
Met intramedullaire fixatie minder risico op uitbreken osteosynthesemateriaal
Subtrochantere #: kan niet conservatief–> intramedullaire pen
Prognostische factoren:
- 6
- (bio) leeftijd,
- co-morbs,
- meds,
- leefstijl (roken),
- mate dislocatie (intracaps)
- instabiliteit (extracaps)
