HC 1.5 Systematiek van de wachtlijst Flashcards
Wat zijn de principes van indicatie en selectie voor de wachtlijst?
- Reguliere indicatie: waarom wordt iemand getransplanteerd?
- Zonder Tx grote kans op overlijden
- Grote kans om de procedure te overleven
- Kans op 5 jaar overleving > 65% (je wilt dat iemand het na de transplantatie ook nog doet)
- Geen absolute leeftijdsgrens, maar de kwaliteit van de bloedvaten wordt na het 70ste levensjaar wel minder, dat nemen we dus mee in onze afweging.
Welke indicatie is het belangrijkste voor een levertransplantatie? En waar zien we verandering in over de tijd?
Leverkanker (HCC) is nu de belangrijkste indicatie voor een levertransplantatie. Vroeger waren dat de auto-immuunziektes van de lever: AIH, PSC, PBC. Een groep die steeds groter wordt is de NASH (nu noemen we het MESH), we zien dus een grotere groep vervette levers. Het beeld van NASH lijkt op een door alcohol beschadigde lever. De virale groep wordt kleiner omdat we hepatitis C beter kunnen behandelen.
Waardoor wordt leverkanker veroorzaakt?
HCC kan ontstaan door Hepatitis B, Hepatitis C, alcohol of NASH, en meestal gaat er levercirrose aan vooraf. Het kan ook uit een uncirrotic lever ontstaan.
Wat is de overleving na levertransplantatie?
- PSC 85% 5-yrs overleving
- Cirrose 75% 5-yrs overleving
- Acuut lever falen 70% 5-yrs overleving
- HCC 70% 5-yrs overleving
Wat zijn de indicaties + criteria waaraan ze moeten voldoen om op de wachtlijst geplaatst wordt of extra punten krijgt op de wachtlijst? (levertransplantatie)
- Acuut leverfalen: King’s of Clichy criteria (clichy is vooral voor acuut leverfalen na hepatitis)
- Gedecompenseerde cirrose: CTP en labMELD
- HCC: milaan criteria, we kijken daarbij naar cirrose met portale hypertensie. Ze mogen niet meer dan 3 haarden in de leven hebben, die niet groter zijn dan 3cm, of een grote haard die niet groter is dan 5 cm.
- PSC met cholangitis: > 2x episode binnen 6 maanden, het liefst ook met een positieve bloedkweek.
- Cholangiocarcinoom: Perihilair, < 3cm, niet resectabel, geen extra hepatische uitbreiding
- Polycystische leverziekte: mechanische bezwaren met ondervoeding.
Wat zijn de allocatieregels?
- Transparant
- Objectief: Eurotransplant kent de patiënten niet
- Betrouwbaar
- Valide
- Ethisch acceptabel
- Medisch acceptabel
Wat is de lung allocation score?
- Status 0: hoge urgentie, aan de beademing, soms extracorperale zuurstofmembraan
- Status 1: een van de volgende criteria: NYHA stage IV met PaO2 < 55 mmHg in kamerlucht, NYHA stage IV met een gemiddelde pulmonale druk > 65 mmHg of een gemiddelde rechteratrium druk > 15 mmHg, cardiac index < 2 L/min/m2
- Status 2: een van de volgende criteria: FEV1 < 25% bij longfunctietest, PaO2 < 60 mmHg in kamerlucht, gemiddelde rechteratrium druk: 10-15 mmHg, gemiddelde pulmonale druk: 55-65 mmHg, cardiac index: 2-2,5 L/min/m2
- Status 3: mensen hebben nog niet zo veel last van hun longziekten, zijn nog gewoon thuis.
Hoe ziet de urgentie eruit bij hartfalen?
- Nationaal een hoog urgente status: bijvoorbeeld aan een LVAD zitten, of een ECMO
- Als je heel erg ziek bent heb je een internationaal hoog urgente status.
- Maar de patiënt moet transplantabel zijn
Wat is de MELD score?
Bij de MELD score wordt er gekeken naar:
- Bilirubine
- Creatinine
- INR
Hoe hoger de score hoe hoger de kans op overlijden. Geeft het risico op overlijden over drie maanden. MELD = (3,78 x Ln(serum bilirubin) + 11.2 x Ln(INR) + 9.57 x Ln(serum creatinine) + 6.43.
Wat zijn de kenmerken van de MELD score?
Voorspelt korte termijn sterfte, het is een objectieve score. Wordt gebruikt sinds 2002 in Nederland sinds 2005.
Bij een MELD score van 15-17 dan is de kans op het overlijden aan de ziekte even groot als het overlijden aan de transplantatie. Hogere scores meteen doorverwijzen voor een transplantatie.
Wie wordt er betrokken bij het MDO omtrent transplantatie?
Diëtist, fysiotherapeut, psychosociaal moeten we de patiënten goed nakijken, specialist ziekte zelf, chirurg, anesthesioloog.
Wat is het gevolg van een hogere MELD score?
Een hogere plek op de wachtlijst.
Waar kijken we bij de levertransplantatie vooral naar?
Bij levertransplantatie hangt het af van bloedgroep, lengte en gewicht (past het wel), of de patiënten een uitzonderingspositie hebben (SE of NSE). Het matchen is bij levertransplantatie niet zo belangrijk.
Waarom is de MELD score niet optimaal?
Voor polycysteuze leverziekten bijvoorbeeld werkt de MELD-score niet, omdat het bilirubine, creat en INR niet stijgen. Daarom hebben ze daarvoor een uitzonderingspositie. Bij PSC gaat je bilirubine wel omhoog maar je INR en creat niet, daarom blijft je MELD-score ook laag, > 2x episode binnen 6 maanden, het liefst ook met een positieve bloedkweek dan krijg je extra punten.
Hoe ontstaat ITBL en wat betekend het?
Mensen die een transplantatie hebben gehad kunnen perfusieschade krijgen. Dit kan doordat er ischemie heeft opgetreden van de galwegen. Dit heet ITBL (ischemic-type biliary lesions).
Hoe werkt leverdonatie bij een levende donor?
60-70% van de lever van de donor afhalen en dan houdt de donor 30-40% van de lever over. De zieke krijgt het grootste deel van de lever. De lever groeit weer aan tot 95% van de oorspronkelijke grote, je hebt wel nog maar 1 galwegaftakking over. We geven bij volwassen het rechterdeel van de lever. Bij een klein persoon kun je linkerdeel van de lever geven of een extended left lobe. Bij een kind worden de segmenten 1 en 2 gegeven.
